མ་སུ་རི་དབུས་གཏན་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།   འགོ་འཛུགས།

མ་སུ་རི་ནི་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཨུཏ་རན་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ལྡེ་ར་ལྡུན་ནས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༣༠ ཡས་མས་ཀྱི་རི་གྲོང་ཞིག་ཡིན་ཞིང༌། གཏན་སློབ་འདི་ཆགས་ཡུལ་ནི། མ་སུ་རི་གྲོང་བརྡལ་རྒྱབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐྱིད་གཤོངས་(Happy Valley)ཟེར་བའི་རི་གཤོངས་དེ་ཡིན།
བོད་མི་རྣམས་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་འཕྲལ་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་ལས་དོན་གལ་འགངས་ཆེ་ཤོས་སུ་གཟིགས་ཏེ། བོད་ཕྲུག་རྣམས་ལ་སློབ་སྦྱོང་གི་མཐུན་རྐྱེན་བསྐྲུན་པར་ཐུགས་འཁུར་ཚད་མེད་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་༡༩༥༩ ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་མི་ས་མ་རི། སྒང་ཏོག ཀ་སྦུག་བཅས་པའི་བོད་མིའི་སྡོད་གནས་ཁག་ནས་གཞུང་ཞབས་དང༌། བླ་བྲང༌། སྒེར་པ། དགོན་ཁག་གི་གྲྭ་པ། ཚོང་པ། དམག་ཞབས། ཞིང་པ། བཟོ་པ་བཅས་ཀྱི་ཡོང་ཁུངས་དབྱེ་མེད་བོད་ཕྲུག་ལོ་ན་ཕྲ་བ་༥༠ བསྡུ་སྐོང་གིས་སྡོད་གནས་མ་སུ་རི་ཀིལ་དྷ་རི་དང༌། ཧར་ནི་ཧིལ་གཉིས་ཁང་གླར་བཞེས་ཆའི་ཐོག་ཟས་གོས་གནས་མལ་བཅས་པའི་མཐུན་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱང་ྋགོང་ས་མཆོག་སྐུ་སྒེར་ནས་སྩལ་ཞིང༌། སློབ་ཕྲུག་གི་འགོ་འཛིན་དུ་ཛ་སག་ཀུན་བདེ་གླིང་དང༌། ཕྲེང་རིང་ཛ་སག དངུལ་གཉེར་བ་ལྷ་ལྡིང་སྲས། ལས་རོགས་བཀྲས་ཟུར་བདེ་ལྷ། གཉེར་པ་གདན་གཉེར་ཚང་བྱམས་པ་ཕུན་ཚོགས། བོད་དྲུང་དང་བོད་དགེ་གཅིག་ལྕོགས་བྱམས་པ་སྙན་གྲགས། ཡིག་ཚང་གི་ཡིག་ཞབས་སོགས་ལ་མི་འགྱུར། སྨན་ཁང་དང༌། བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་དབུ་འཛིན་ཨིན་དགེ་བཅས་གཅིག་ལྕོགས་ཕྲེང་རིང་ལྷ་ལྕམ་རིན་ཆེན་སྒྲོལ་མ། སྐབས་དེར་ཨིན་ལན་ནས་ཡིན་པའི་ལྕམ་སྐུ་ཨིང་སྐམ་ལགས་ཀྱིས་དང་བླངས་སྨན་ཞབས་བཅས་ཞུས་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༦༠ ཟླ་༣ ཚེས་༣ ཉིན། ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་སློབ་གྲྭ་ཐོག་མར་དབུ་འབྱེད་བསྐྱངས་ཤིང༌། སྐབས་དེར་ཆོས་དགེ་དང་བོད་དགེ་གཅིག་ལྕོགས་དགའ་ལྡན་མཛེ་སྨད་སྤྲུལ་སྐུ་དང༌། སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་དང༌། ཨང་རྩིས་བཅས་ཀྱི་དགེ་རྒན་དང་སློབ་སྤྱི་གཅིག་ལྕོགས་ཕྲེང་རིང་ཛ་སག ཨིན་དགེ་ལྕགས་སྤྲག་ལྕམ་སྐུ། ཕྲེང་རིང་ལྕམ་ཚེ་རིང་དབྱངས་འཛོམས། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་བཀྲས་མཐོང་སྲས་དང༌། ཤོད་དྲུང་རྨ་བྱ་ཚེ་དབང་འགྱུར་མེད། ཧིན་དགེ་ཨིན་དར་སིངྒ་བཅས་བསྐོ་འཛུགས་གནང༌། དབུ་དགེ་ལས་བྱེད་ཚོར་གསོལ་ཚིགས་མཐུན་རྐྱེན་གྱི་གསོལ་ཕོགས་ཙམ་ལས་གཞན་གང་ཡང་རྒྱས་སྤྲོས་འཕེར་བ་སོགས་མེད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༦༠ ཟླ་༣ ཚེས་༡༠ ཉིན་མ་སུ་རིར་རང་དབང་སྒེར་ལངས་ཀྱི་དུས་དྲན་ཐེངས་དང་པོའི་མཛད་སྒོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོས་དབུས་གཞུང་ཞབས་ཆེ་ཕྲ་དང༌། སློབ་གྲྭའི་དགེ་ལས་སློབ་ཕྲུག མ་སུ་རིར་གནས་འཁོད་མི་མང་བཅས་འདུ་འཛོམས་ཐོག་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་བསྒྲེངས་འཛུགས་དང་འབྲེལ་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་བསྟན་ཡོངས་ཀྱི་བདག་པོ་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་བཀའ་སློབ་དང༌། བཀའ་བློན་ཟུར་ཁང་དང༌། སློབ་སྤྱི་སོགས་ནས་གསུང་བཤད་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༡༩༦༠ ཟླ་༨ པའི་ནང་ཀུན་གླིང་ཛ་སག་དྷ་སར་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་དུ་འཕོས་པས་སློབ་གྲྭའི་ཕྱི་ནང་དབུ་འཛིན་སྔོན་མ་ལྟར་ཕྲེང་རིང་ཛ་སག་མཆོག་ནས་ཐུགས་འགན་བཞེས། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༠ ཟླ་༦ ཚེས་༡༧ ནས་ཟླ་༡༠ ཚེས་༢༩ བར་དྷ་ས་བུ་གསོ་ཁང་ནས་གཏོང་གནང་མཛད་པའི་སྔ་ཕྱི་ཁྱོན་བསྡོམས་ཕྲུག་གྲངས་༣༠༤ འབྱོར་བ་འཚོ་བ་སོགས་ཀྱི་རོགས་རམ་ཨ་རི་ཛ་དྲག་སྐྱོབ་གསོ་སོགས་ནས་གང་འཚམས་ཐོབ་ཅིང་བཟའ་བཅའ་སོགས་འོར་འདྲེན་གླ་བ་མ་དགོས་པར་སློབ་ཕྲུག་རྒན་གྲས་རྣམས་ནས་མེ་ལི་༣ ཙམ་ཡོད་ས་ནས་རྒྱབ་ཁུར་གྱིས་འོར་འདྲེན་དགའ་པོའི་ངང་ནས་བྱས་པ་དང༌། དགེ་རྒན་རྣམས་ཀྱིས་རང་རིགས་ཤ་ཁྲག་གཅིག་པར་སློབ་ཁྲིད་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་ཐོག་ནས་གནང་བའི་འོག་ཟླ་བ་བརྒྱད་ཙམ་ནས་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་ཀྱིས་བོད་རིགས་མང་པོ་ཞིག་གློ་ནད་ཀྱིས་རྐྱེན་པས་མ་དྷ་ར་སིའི་སྨན་ཁང་དུ་ཡོད་པར་བརྟེན་དེ་ལ་སྐད་བསྒྱུར་དང༌། ལྡི་ལི་རླུང་འཕྲིན་ལས་ཁུངས་ལ་སྐད་བསྒྱུར་དང་བོད་སྐད་ཤོད་མཁན་དང༌། དེ་འབྲེལ་གཞིས་ཆགས་ཁག་ལ་སྐད་སྒྱུར་དང་ཨིན་དྲུང༌། དྷ་ས་ལས་ཁུངས་ཁག་གི་ལས་བྱེད་འཕེར་བའི་སློབ་ཕྲུག་མང་དག་ཅིག་བྱུང་བ་བཅས་གྲུབ་འབྲས་ལེགས་ཐོན་བྱུང༌།
རིམ་པས་སློབ་ཕྲུག་ཆུང་གྲས་རིམ་འབྱོར་མང་རྐྱེན་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་ཀྱིས་སློབ་ཕྲུག་རྒན་གྲས་ནང་ནས་ཨིན་ཇི་དང༌། བོད་ཡིག ཨང་རྩིས། ཧིན་དི་སོགས་ཀྱི་དགེ་རྒན་བསྐོ་སྩལ་ལ་ཁོང་ཚོར་ཟླ་རེར་འཛིན་ཐེངས་རེར་སྒོར་༣ རེ་གནང་བ་དང༌། དེ་རྗེས་མི་གྲངས་༣༠ ཙམ་ལག་ནའོ་འབྲི་ཀློག་ཤེས་ཡོན་སློབ་ཁང་(Lucknow Literacy House)ལ་དགེ་རྒན་འོས་སྦྱོང་དུ་བཏང་བ་དེས། སྐབས་དེར་གསར་འཛུགས་གྲུབ་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་དགེ་རྒན་གྱི་ཛ་དྲག་དགོས་མཁོ་སྐོང་བར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང༌།
སློབ་ཕྲུག་སྡོད་ཁང་ཐད་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༠ ཟླ་༡༡ ཚེས་༡༦ ཉིན་ཧར་ནི་ཧིལ་ས་ཁང་བདག་ཐོབ་ལ་ྋགོང་ས་མཆོག་སྐུ་སྒེར་ནས་ཧིན་སྒོར་༢༠༠༠༠ གནང་སྟེ་གསར་གཟིགས་ཀྱིས་ཕྱིས་སུ་བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་བྱས་པ་དང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༡ ཟླ་༡༢ ཚེས་༢༠ ཉིན་ཨ་རན་ཧའུ་སེ་(Arron House)ཞེས་པའི་ས་ཁང་བདག་ཐོབ་བཅས་པར་ཧིན་སྒོར་༣༨༠༠༠ བྱས་ཏེ་ྋགོང་ས་མཆོག་སྐུ་སྒེར་ནས་གསོལ་སྩལ་གནང་བ་དེས་སྤུས་གཟིགས་ཞུས་ཏེ་བུ་དང་བུ་མོའི་སྡོད་ཁང་གང་ལེགས་བྱུང་ཡང༌། འཛིན་ཁང་ལོགས་སུ་མེད་པར་ཁང་པའི་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་ཚོགས་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ཌལ་ཧོར་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་ཁོངས་ནས་དང་བླངས་མི་གྲངས་༦༠ ཙམ་ཧྲག་བསྡུས་ཐོག་རྡོ་ཤིང་དབོན་འདྲེན་པ་གཞན་བཅས་པར་ལྟོ་ཆས་དང༌། ཉིན་རེ་འཁྲུད་རྫས་དོད་པད་༢༥ རེ། ཨར་ལས་སྤྱི་ཁྱབ་སློབ་སྤྱི་ཕྲེང་རིང་མཆོག་གི་འོག་དམིགས་བཀར་ཆེད་གཏོང་ལས་བྱེད་གདན་གཉེར་ཚང་གི་རྩེ་མགྲོན་དང༌། དངུལ་གཉེར་སློབ་དགེ་ངག་དབང་བྱམས་པས་ཞུས་ཏེ་ཨེ་རོན་ཧའུ་སེའི་མདུན་ངོས་འཛིན་ཁང་ཐོག་བརྩེགས་ཉིས་ཐོག་ལ་ཁང་མིག་བཅུ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་གྲོན་གཙོ་བོ་ྋགོང་ས་མཆོག་ནས་ཧིན་སྒོར་༢༦༠༠༠ དང༌། རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་ཞལ་འདེབས་ཧིན་སྒོར་༡༥༠༠༠ གཞན་ཁག་ནས་ཀྱང་ཞལ་འདེབས་བཅས་གནང་སྟེ་ལས་གཞི་ལེགས་གྲུབ་ཟིན་ཏེ་ཕན་ཐོགས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་བྱུང༌།
བོད་ཕྲུག་ན་གཞོན་དྭ་ཕྲུག་སོགས་ཇེ་མང་ལ་བརྟེན་ྋགོང་ས་མཆོག་ནས་རྒྱ་གར་སྲིད་བློན་ནེ་རུ་མཆོག་ལ་བོད་དང༌། རྒྱ་གར་གྱི་འབྲེལ་བ་འདི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གང་ཅིའི་ཐད་ལ་མི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་གི་སྔོན་ནས་དམ་གཙང་ཡོད་པར་བརྟེན་ད་ཆ་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མི་ན་གཞོན་ཚོར་རང་གི་ཆོས་དང༌། རིག་གཞུང་བཟང་པོ། གོམས་གཤིས། ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་བཅས་པ་རྒྱུན་འཛིན་ཡོང་ཆེད་བོད་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཁེ་གཙང་ཞིག་ཟུར་ཚུགས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་རོགས་རམ་ཡོང་བ་ཞེས་འབོད་བསྐུལ་མཛད་པར་རྒྱ་གར་སྲིད་བློན་མཆོག་ནས་དགོངས་བཞེས་ཟབ་མོས་དེ་དོན་ཐུགས་མོས་མཛད་པའི་ཕྱག་བྲིས་ཤིག་རྒྱ་གར་ཕྱི་སྲིད་བརྒྱུད་ནས། རྒྱ་གར་ཤེས་རིག་བློན་ཆེན་ལྕག་ལཱ་ལ་སྩལ་ཏེ། དམིགས་བཀར་གྱིས་རྒྱ་གར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་ཟུར་འཛུགས་ཐོག་དེའི་དྲུང་ཆེར་ཌོག་ཊར་ཝིཀ་རམ་སིངྒ་(Dr. Vikram Singh)བསྐོ་སྩལ་དང༌། ལྡི་ལིར་ལས་ཁུངས་གསར་འཛུགས་མཛད། འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ནི་རྒྱ་གར་ཤེས་རིག་བློན་ཆེན་དང༌། རྒྱ་གར་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འཐུས་མི་གཅིག དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འཐུས་མི་གཅིག དེ་མིན་ཁག་བཅས་ཡོད་པ་དང༌། ྋགོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན། སློབ་སྤྱི་བོད་རིགས་ཁག་གཉིས། ལྡི་ལི་དོན་གཅོད་སོགས་ཡོད་ཅིང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༡ ཟླ་༩ ཚེས་༡ ནས་ཐོག་མར་མ་སུ་རི་རྩིས་བཞེས་ཀྱིས་སློབ་ཕྲུག་གི་ཟས་གོས་གནས་མལ་ནར་གཏོང་དང༌། ཡིག་ཆས། སློབ་དེབ་སོགས་དང༌། སློབ་གྲྭའི་དབུ་འཛིན། དགེ་ཆེ། དགེ་ལས་བཅས་པའི་གསོལ་ཕོགས་ཆ་ཚང་ནར་གཏོང་གནང༌། སློབ་སྤྱི་ཕྲེང་རིང་ཡོད་མུས་ཐོག་རྒྱ་གར་དགེ་ཆེ། ལྷོ་ཕྱོགས་པ་ཨེས་ཝི་ས་ཏྱ་ན་ར་ཡན་(S.V.Satya Narayan)ཞུ་བ་སྐུ་ཡོན་ཆེ་ཞིང༌། དྲང་བདེན་གྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་ཞིག་ཡོད་པ་དང༌། རྒྱ་གར་རྒྱལ་རབས་དགེ་རྒན་སྐུ་ཞབས་ཨེཆ། སི། ཏིར་པ་ཊི།(C.Tripathi) ཧིན་དི་སློབ་མཁན་སྐུ་ཞབས་ཨེམ་ཨེལ་ཤར་མ།(M.L.Sharma) ཨིན་དགེ་སྐུ་ཞབས་ཨེན་སི་ཏྲི་པ་ཊི་(N.C.Tripathi)ལ་སོགས་དང༌། ལས་ཁུངས་ནང་རྩིས་པ་དང་གཉེར་པ། ལས་དྲུང་བཅས་ཡོད། ཆོས་དགེ་ཉི་ལྕང་སྤྲུལ་སྐུ་དང༌། དེ་མིན་རྒྱ་བོད་སློབ་དགེ་༨ ཙམ་ཡོད། ཕ་ཚབ་མ་ཚབ། ལྷམ་བཟོ། ཚེམ་བཟོ། སྨན་ཞབས་མ། སྨན་གཉེར། གད་པ་བཅས་ཆ་ཚང་བསྐོ་སྩལ་གནང་ཞིང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༢ ནང་སློབ་ཕྲུག་བུའི་ཁང་ཚན་གསུམ་དང༌། བུ་མོའི་ཁང་ཚན་གཉིས་ལ་ཆ་བགོས་གནང༌།
སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ནང་ནས་ཤེས་རིག་བཀྲ་བ་ཁག་ཐུགས་རེ་ཆེན་པོས་ཕྱི་རྒྱལ་སློབ་ཁག་ལ་གཏོང་གནང་མཛད་པ་མང་པོ་ཡོད། ལོ་ན་དང་ཤེས་ཡོན་ཡ་བྲལ་འགྲོ་བའི་རིགས་རྣམས་ལག་ཤེས་ཁག་ལ་གཏོང་གནང་མཛད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༦༩ ལོར་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་ཐོག་མར་སློབ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སློབ་ཕྲུག་༧ ཐོན་ཁོངས་ནས་ཨང་སྡེ་དང་པོ་ལོན་པ་༡ དེ་འཕྲོས་ཨང་སྡེ་གཉིས་པ་ཤ་སྟག་ཡིན། རྒྱུགས་མ་འཕྲོད་པ་མེད། དེ་ནས་བཟུང་ལོ་རེར་སློབ་ཕྲུག་ལེགས་ཐོན་ཟིན་པའི་གྲངས་འབོར་འདི་ལོ་བར་ཁྱོན་བསྡོམས་གྲངས་༡༦༣༦ ཙམ་ནས་སྔ་རྗེས་སུ་རང་གཞུང་ཆེས་མཐོའི་བཀའ་བློན་དང༌། དྲུང་ཆེ། སྤྱི་འཐུས། གཞུང་ཞབས་དང་ཚོགས་སྡེའི་འགོ་ལས་སོགས་ལས་བྱེད་པ་ཆེ་ཕྲ། སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་སྤྱི་དང༌། དགེ་རྒན། དང་སློབ་ལས་སྣེ། སྨན་པ། སྨན་ཞབས་མ། ལག་ཤེས་པ་སོགས་ད་ཕན་རང་གཞུང་ལ་ཞབས་ཞུ་རྔོ་ཐོགས་པ་སློབ་གྲྭ་འདི་ནས་ཤེས་འཇོན་ལྷག་བསམ་ཅན་གྱི་མི་སྣ་གང་མང་བསྐྲུན་ཡོད་པ་ནི་གཙོ་བོ་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་ཉག་གཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་ཞིང༌། ཡང་སྒོས་རྒྱ་གར་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་རོགས་རམ་རྒྱ་ཆེར་གནང་བ་དང༌། ལས་སྣེ་ཆེ་ཕྲ་གང་སར་བཞུགས་པའི་རྒྱ་བོད་འགོ་ལས་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་བསམ་ཧུར་བསྐྱེད་ཞུས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན།
དེང་སྐབས་མ་སུ་རི་སློབ་གྲྭ་འདི་ནི་རྒྱ་གར་དབུས་འབྲིང་སློབ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་(CBSE)ཀྱི་ངོས་ལེན་ཡོད་པའི་གཞི་རིམ་གོང་མའི་སློབ་གྲྭ་ཞིག་ཡིན་ལ། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་དམིགས་བསལ་ཐུགས་སྣང་ཆེན་པོས་སློབ་གྲྭ་དེར་དགེ་རྒན་འོས་སྦྱོང་གི་བསྟི་གནས་ཤིག་ཀྱང་གསར་འཛུགས་བྱས་ཡོད། འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་ཐོན་རྗེས་ཚན་རིག་དང༌། སྒྱུ་རྩལ། ཚོང་རིག་བཅས་ཆེད་ལས་སྡེ་ཚན་གསུམ་པོར་སློབ་ཞུགས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཚད་ལྡན་བསྐྲུན་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདིར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༧༣༥ ཡོད་པའི་ནང་བོད་རིགས་སློབ་ཕྲུག་༥༤༣ དང༌། བོད་རིགས་མ་ཡིན་པ་༡༩༢ ཡོད་ལ། གཏན་སྡོད་སློབ་ཕྲུག་༥༣༢ དང་ཉིན་སློབ་༢༡༣ དགེ་རྒན་༤༨ དང་གཞོགས་འདེགས་ལས་བྱེད་༡༩ བཅས་ཡོད།

༢།   མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

མ་སུ་རི་གཏན་སློབ་ནི་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་གཏན་འཇགས་སློབ་གྲྭ་ཐོག་མ་ཡིན་ལ་སློབ་གྲྭ་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡང་ཡིན། སློབ་གྲྭ་འདི་བཞིན་ཐོག་མར་ཀིལ་དྷ་རི་(Kildare)ཞེས་པའི་ཁང་པ་རྙིང་པ་དེར་འགོ་འཛུགས་གནང་ཞིང༌། དེར་ཡིག་ཚང་དང་སློབ་སྤྱིའི་ལས་ཤག འཛིན་ཁང་ཁ་ཤས་བཅས་ཡོད། སློབ་གྲྭའི་ཁོར་ཡུག་ནས་རྒྱང་ཐག་མི་རིང་བའི་མཚམས་སུ་བྷ་རི་སི་ཐན་(Baharistan)ཞེས་པའི་ཁང་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེར་སློབ་ཕྲུག་ཕོ་མོ་༡༠༠ ཡས་མས་བསྡད་ཡོད་པ་དེ་ནི་སློབ་གྲྭའི་ཡན་ལག་ཅིག་ཡིན། དེའི་སྐབས་བོད་ཁྱིམ་གྱི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཉིན་སློབ་ཀྱི་ངོ་བོར་སློབ་སྦྱོང་གནང་གི་ཡོད། ཕྱིས་སུ་གཤམ་གསལ་ཁང་པ་རྣམས་སློབ་གྲྭའི་བདག་དབང་དུ་བསྒྱུར་ཡོད།
༡     ཨེ་རོན་ས་ཁང༌།(Arron House Estate)
ས་ཁང་འདིར་ཨེ་ཀར་༡༠ ཙམ་གྱི་ས་ཁྱོན་ཡོད་ཅིང༌། ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༡ ཟླ་༡༢ ཚེས་༢༠ ཉིན་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་གསར་གཟིགས་ཀྱིས་གསོལ་རས་སྩལ། ཐོག་མར་སློབ་གྲྭ་འགོ་ཚུགས་ས་འདི་ཡིན། ཕྱིས་སུ་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ལ་རྩིས་སྤྲོད་ཀྱིས་ས་ཁང་དེ་སློབ་ཕྲུག་བུའི་ཉལ་ཁང་དང༌། གསོལ་ཐབ་ཁང༌། གསོལ་ཚིགས་ཁང་བཅས་སུ་བསྒྱུར་བཅོས་བཏང༌། སློབ་གྲྭའི་ཡིག་ཚང་དང༌། སྦྱོང་བརྡར་ཐོག་ཁང་དང་འཛིན་ཁང་བྱིངས་བཅས་ཁང་ཁུངས་འདིའི་ས་ཆར་གསར་རྒྱག་གནང་ཡོད།
༢     ཧར་ནི་ཧིལ་ས་ཁང༌།(Herne Hill Estate)
ས་ཁང་འདིར་ས་ཁྱོན་ཨེ་ཀར་༧་༥ ཙམ་ཡོད། ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༠ ཟླ་༡༡ ཚེས་༡༦ ཉིན་ཧར་ནེ་ཧིལ་ས་ཁང་བདག་ཐོབ་ལ་ཧིན་སྒོར་༢༠༠༠༠ གནང་ནས་ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་གསར་གཟིགས་ཀྱིས་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ལ་རྩིས་འབུལ་ཞུས། ཕྱིས་སུ་བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་དུ་བསྒྱུར།
༣     ཧར་ནི་ཀི་ལིབ་བམ་སེ་ཐི་སིའི་ས་ཁང༌།
ས་ཁང་འདིར་ས་ཁྱོན་ཨེ་ཀར་༢་༡༧ ཡོད་ཅིང༌། བོད་མིའི་སློབ་གྲྭའི་ཚོགས་སྡེ་(Tibetan Schools Society)ཞེས་པའི་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་མོ་དེས་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༤ ཟླ་༧ ཚེས་༡༨ ཉིན་སྐུ་ཞབས་སེ་ཐི་(Mr.M.K.Sethi)ཞེས་པའི་ལག་ནས་སྤུས་གཟིགས་ཞུས། ཕྱིས་སུ་ཁང་ཁུངས་འདི་སྨན་ཁང་དང་ནད་གསོ། ལས་ཤག་བཅས་སུ་བསྒྱུར།
༤     ཀིལ་དྷ་རི་ས་ཁང།(Kildare Building Estate)
ས་ཁང་འདིར་ཨེ་ཀར་༡་༢༥ ཙམ་གྱི་ས་ཁྱོན་ཡོད་ཅིང༌། ཐོག་མར་སྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་གསར་གཟིགས་ཀྱིས་གསོལ་རས་སྩལ། སློབ་གྲྭ་ཐོག་མར་འགོ་ཚུགས་ས་འདི་ཡིན། ཕྱིས་སུ་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ལ་རྩིས་སྤྲོད་ཀྱིས་ཁང་ཁུངས་དེ་སྨན་ཁང་དང༌། ཡིག་ཚང་བྱས་ཡོད་ལ། དེ་རྗེས་ལས་བྱེད་བཞུགས་ཤག་གསར་རྒྱག་སྐབས་བཤིག་ཡོད།
༥     ཧར་ནི་ལི་ས་ཁང།(Herne Lee Estate)
ས་ཁང་འདིར་ས་ཁྱོན་ཨེར་ཀ་༥ ཙམ་ཡོད་ཅིང༌། ལོ་རབས་༧༠ ནང་རྙིང་ཧྲུལ་དུ་གྱུར་པར་བརྟེན་ཁང་ཁུངས་གཙོ་བོ་དེ་གཏོར་བཤིག་བཏང་ཡོད། འཕྲོས་ཀྱི་ཁང་ཁུངས་རྣམས་ལས་བྱེད་བཞུགས་ཤག་ཏུ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མུས་ཡིན།
༦     བེན་མོར་ཁང་པ་(Benmore)དེ་ཕྱིས་སུ་མ་སུ་རི་བོད་ཁྱིམ་ནས་གཏན་སློབ་ཀྱི་བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་འདང་མིན་གྱིས་གཡར་ཡོད་པ་ད་ཆ་ཕྱིར་སློག་གནང་ཡོད།
༧      གཞན་ཡང་ལས་ཤག་ཁང་མིག་གྲངས་༡༠ ཡོད།
༨     ཉེ་ཆར་རང་ཧར་ནི་ཀི་ལིབ་བམ་སེ་ཐི་སི་ཁང་པ་བཤིག་སྟེ་ལས་ཤག་༨ གསར་སྐྲུན་གནང༌།
༩     ཕྱི་ལོ་༡༩༨༤ ཡས་མས་སྐབས་སུ་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་སློབ་ཞོར་དུ་སློབ་གྲྭའི་ཉེ་འགྲམ་རི་འབུར་བརྐོས་སྙོམས་ཀྱིས་རིམ་པས་རྐང་སྤོལ་རྩེད་ཐང་བཟོས།
༡༠     ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་སྒོར་འབུམ་༨ ལྷག་གི་འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་སློབ་གྲྭའི་རྩེད་ཐང་ལེགས་བཅོས་གནང༌།
༡༡     ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་སྒོར་འབུམ་༥༠ ཡས་མས་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་བཏང་བའི་ལས་ཤག་༨ དང་ལས་ཤག་གསར་པའི་འགྲོ་ལམ་ལེགས་བཅོས་ཀྱི་ལས་གཞི་ལེགས་གྲུབ་བྱུང༌།
༡༢     སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཉལ་ཁང་རྙིང་པ་ཁག་ཅིག་དུས་ཡུན་རིང་པོ་སོང་གཤིས་བསྐྱར་གསོ་དགོས་ངེས་སོང༌། བུའི་ཉལ་ཁང་གསར་སྐྲུན་ཆེད་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པས་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧།༠༨ ཀྱི་སྔོན་རྩིས་ནང་སྒོར་འབུམ་༤༠༠ ལྷག་བཀའ་འཁྲོལ་གྱིས་ལས་གཞི་འགོ་འཛུགས་གནང་མུས་ཡིན་ཞིང༌། བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་གསར་སྐྲུན་ཆེད་མ་སུ་རི་བོད་ཁྱིམ་ནས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ཨར་པོའི་ལས་གཞི་འགྲོ་མུས་ཡིན།
གཞན་ཡང་སློབ་ཁང་དང་ལས་ཤག་ཞིག་གསོ་དང་བཟོ་བཅོས། བདག་གཅེས་སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཁག་ལོ་ལྟར་གནང་དང་གནང་མུས་ཡིན།
སློབ་གྲྭའི་ནང་སློབ་ཕྲུག་ཚང་མར་སློབ་དེབ་དང་ཡིག་ཆས་སོགས་ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་རྣམས་རིན་མེད་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྨན་པ་བསྟེན་གཏུགས་དང་སྨན་རིན། ནད་པ་གཟིགས་སྐྱོང་བཅས་ཀྱང་རིན་མེད་ཐོག་གནང་བཞིན་ཡོད་ལ། དེའི་ཆེད་སློབ་གྲྭའི་ནང་ཆ་རྐྱེན་ཚང་བའི་སྨན་ཞབས་ཁང་ཞིག་ཡོད་པའི་ནང་སྨན་ཞབས་ལས་བྱེད་༢ བསྐོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད། ཤེས་ཡོན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ལེགས་ཐོན་ཡོང་སླད་ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་ནང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་སྐད་ཡིག་ཚོད་ལྟ་ཁང་དང༌། དམའ་རིམ་ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། རྩིས་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ཁང༌། ཤེས་ཡོན་མཐུན་རྐྱེན་ཚོད་ལྟ་ཁང་སོགས་ཚོད་ལྟ་ཁང་དང་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་མང་དག་ཅིག་གསར་འཛུགས་གནང་ཡོད། མཐུན་རྐྱེན་གང་ལེགས་འཛོམས་པའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་ནང་དབྱིན་བོད་ཧིན་གསུམ་གྱི་དེབ་རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཟད། སློབ་ཕྲུག་ཉལ་ཁང་ནང་དེབ་ཀློག་གི་མཐུན་རྐྱེན་བསྐྲུན་ཡོད། སློབ་གྲྭ་འདིར་རྐང་རྩེད་སྤོ་ལོའི་རྩེད་ཐང་ཞིག་དང༌། སིལ་སྤོལ་རྩེད་ཐང་ཁ་སྤྲོད་༡ ཀིར་ཀེ་ཊི་དང་ཝོ་ལི་སྤོལ་རྩེད་ཐང་མཐུན་རྐྱེན་བཅས་ཡོད།

༣།   སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།

སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་སྤྱི་ཐོག་མ་སྐུ་ཞབས་ཕྲེང་རིང་སྲས་འཇིགས་མེད་ཡིན་ཞིང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༨༤ ལོར་སློབ་མའི་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆ་ཆེན་པོ་བྱུང་སྟེ་༩༩༣ ལོངས་པ་དང༌། དགེ་རྒན་གྲངས་༣༧ ཡོད། སྐབས་དེའི་ཉིན་སློབ་སློབ་མ་མང་ཆེ་བ་མ་སུ་རི་བོད་ཁྱིམ་གྱི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཡིན།
མ་སུ་རི་གཏན་སློབ་ཀྱི་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་གི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆག་ཅི་བྱུང་གི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་རང་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྡོམ་རྩིས་ལྟར་ན། མ་སུ་རི་གཏན་སློབ་ཏུ་སློབ་ཕྲུག་བུ་༤༢༢ དང་བུ་མོ་༣༡༩ བཅས་༧༤༡ ཡོད་པའི་ནང་བོད་པའི་ཕྲུ་གུ་༥༤༩ ཡོད་པ་དང༌། བོད་རིགས་མ་ཡིན་པའི་ཕྲུ་གུ་༡༩༢  གཏན་སྡོད་སློབ་ཕྲུག་༥༢༤ དང་ཉིན་སློབ་ཕྲུ་གུ་༢༡༧ བཅས་བྱུང་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༣ པར་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཡིག་རྒྱུགས་ཆེན་མོའི་སྐབས། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཁྱབ་ཁོངས་སློབ་གྲྭའི་ཁྲོད་མ་སུ་རི་གཏན་སློབ་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་བསྟན་འཛིན་འཕྲིན་ལས་དང༌། སློབ་ཕྲུག་ངག་དབང་རྡོ་རྗེ། སློབ་ཕྲུག་ཀུན་དགའ་ཆོས་ལྡན་དང་མོ་སི་ན་བཅས་ནས་རིམ་པ་བཞིན་ཚན་རིག་དང༌། ཚོང་རིག སྒྱུ་རྩལ་བཅས་ཀྱི་ཡིག་རྒྱུགས་འབྲས་རྩེ་ཕུད་ལྔའི་ཁོངས་སུ་ཚུད་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༨ ནས་༢༠༠༩ བར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་དང་བཅུ་གཉིས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

སློབ་གྲྭ་འདི་༡༩༦༠ ལོར་ཐོག་མར་བཙུགས་པ་ནས་ད་བར་སློབ་ཕྲུག་འཛུལ་ཞུགས་གནང་མཁན་གྲངས་༧༡༢༢ ཙམ་བྱུང་ཡོད་ཅིང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ བར་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་སློབ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཁྱོན་བསྡོམས་༢༦༨༩ བྱུང་ཡོད། འདི་ནས་མཐར་ཕྱིན་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཕལ་ཆེ་བ་མཐོ་སློབ་དང་ལས་རིགས་སྡེ་ཁག་ནང་ཞུགས་ཏེ། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཕྱི་ནང་སྒྲིག་འཛུགས་ཁྲོད་རྐང་འགན་བཞེས་མཁན་མང་དག་ཅིག་བྱུང་ཡོད། དེ་དག་ལས་ཁག་ཅིག་དཔེར་མཚོན་དུ་བཀོད་ན། ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཟུར་པ་མདོ་སྔགས་བསྟན་འཛིན། ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཆེ་བ་ཟུར་པ་རྣམ་རྒྱལ་ཚེ་རིང༌། དཔལ་འབྱོར་བཀའ་བློན་ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ། ཕྱི་འབྲེལ་བཀའ་བློན་བསྟན་པ་ཚེ་རིང༌། བཀའ་ཟུར་བཀྲ་ཤིས་དབང་འདུས། བཀའ་ཟུར་ཟླ་བ་ཚེ་རིང༌། སྐུ་སྒེར་དྲུང་ཆེ་ཟུར་པ་བློ་བཟང་སྦྱིན་པ། ཨོ་སི་ཏྲེ་ལི་ཡའི་དོན་གཅོད་ཨ་ཏི་ཤ་བསྟན་འཛིན་ཕུན་ཚོགས། འཕྲོད་བསྟེན་དྲུང་ཟུར་བསྟན་པ་བསམ་མཁར་སོགས་ལྟ་བུའོ།།

༤།   ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།

སློབ་གྲྭ་འདིའི་གཞི་རིམ་འོག་མའི་ནང་བོད་ཡིག་དང༌། ཨིན་ཇི། ཚན་རིག རྩིས་རིག སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག ལུས་སྦྱོང་དང་རྩེད་མོ། ཟློས་གར། ཉེར་མཁོའི་བཟོ་རིག་བཅས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་པ་དང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༤ ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་སློབ་ཚན་ཡོད་ཚད་བོད་ཡིག་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་ལག་ལེན་བསྟར་བས། གཞི་རིམ་ནང་ཚན་རིག་དང་རྩིས་རིག་སོགས་ལ་སློབ་མའི་གོ་རྟོགས་ཡར་རྒྱས་མངོན་གསལ་བྱུང༌། གཞི་རིམ་བར་མ་དང་གོང་མའི་སྐབས་གཙོ་བོ་རྒྱལ་ཡོངས་ཤེས་ཡོན་གྱི་ཉམས་ཞིབ་དང་སྦྱོང་བརྡར་ལྷན་ཁང་(NCERT)ནས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་སློབ་དེབ་ཁག་གི་ཐོག གཞི་རིམ་བར་མར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་བའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང༌། རྒྱལ་རབས་ཆོས་འབྱུང་དང་རིགས་ལམ་ནང་ཆོས་སློབ་དེབ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་མུས་དང༌། གཞི་རིམ་གོང་མའི་བོད་ཡིག་སློབ་དེབ་ནི། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ བར་རྒྱ་གར་དབུས་འབྲིང་རིམ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ནས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་སློབ་དེབ་ལག་བསྟར་གནང་མུས་ཡིན། དེ་ཡང་གཞི་རིམ་གོང་མ་འཛིན་གྲྭ་བཅུ་པ་ནས་བཟུང་སློབ་མ་ཚོས་རང་རང་གི་ཆེད་ལས་སྡེ་ཚན་འདེམས་སྒྲུག་གིས་སློབ་ཕྲུག་ཁག་ཅིག་དམའ་རིམ་ལས་རིག་སྦྱོང་བརྡར་ཁོངས་ཞུགས་པ་དང༌། སློབ་ཕྲུག་བྱིངས་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་ཐོན་རྗེས་སྐབས་དེའི་ཆེད་ལས་སྦྱངས་འབྲས་ལ་གཞིགས་པའི་མཐོ་སློབ་ནང་ལས་རིགས་སྦྱོང་བརྡར་ཁོངས་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
དངོས་གཞི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ལས་རིམ་རིགས་ཕུད། སློབ་གྲྭའི་ནང་ད་དུང་རིག་གཞུང་དང་ནུས་རྩལ་བསྐྱེད་བསྲིང་དང་འབྲེལ་བའི་བྱེད་སྒོ་དང་ལས་རིམ་མང་པོ་ཞིག་གོ་སྒྲིག་གནང་ཡོད་པ་དཔེར་ན།
བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གིས་གཙོས་པའི་མི་རིགས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་དང་རིག་གཞུང་གི་ལྟ་སྤྱོད་དང་གོམས་གཤིས་རྒྱུན་འཛིན་སླད། སློབ་གྲྭའི་ནང་བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་དགེ་རྒན་ཆེད་བསྐོས་ཀྱིས་སྲོལ་རྒྱུན་ཟློས་གར་འཁྲབ་སྟོན་དང༌། གླུ་གཞས་དང་རོལ་དབྱངས། ཞབས་བྲོ་འགྲན་བསྡུར། འགྲེམས་སྟོན། བགྲོ་གླེང༌། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་མཉམ་ཞུགས་སོགས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་སྤྱད་ཡོད། བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་དུས་ཆེན་ཁག་ལ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་དང་ཞལ་འདོན། དཔེ་ཀློག གཟུངས་སྔགས་གསོག་སྒྲུབ། མཆོད་འབུལ་སོགས་བྱེད། སློབ་གྲྭའི་ནང་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་རྒྱུན་འཛིན་གྱི་ལས་དོན་གལ་ཆེན་ལ་དམིགས་བསལ་ཐུགས་འགན་བཞེས་སླད་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་གཏན་སློབ་ཚང་མར་རེག་ཊར་(Rector)ཞེས་པའི་བོད་རིགས་སློབ་སྤྱི་རེ་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་མཚན་འདོན་གྱིས་བསྐོ་བཞག་གནང་ཡོད།
ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་སྐོར་གྱི་སློབ་གསོ་ནི་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་གི་དགོས་དམིགས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་སྟབས། སློབ་གྲྭའི་དགེ་ལས་ཚང་མས་རང་ཉིད་མིག་དཔེ་བཟུང་ནས་སློབ་མ་ཚོར་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་སློབ་གསོ་སྐབས་བསྟུན་བསྐྱོན་པ་དང༌། སྔ་དགོང་ཞལ་འདོན་དང་ནང་ཆོས་འཛིན་གྲྭ་སོགས་སུ་ཆོས་དགེ་ནས་ནང་ཆོས་ངོ་སྤྲོད་དང་སྦྲགས་ཡ་རབས་སྤྱོད་བཟང་སྐོར་སློབ་སྟོན་གནང་མུས་ཡིན།
ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འབྱུང་ཁམས་དོ་མཉམ་འབྱུང་ཐབས་སྐོར་གྱི་གོ་རྟོགས་དང་ལས་འགུལ་རིམ་པར་སྤེལ་བ་བརྒྱུད། སློབ་མ་ཚོའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་གྱི་ངོས་འཛིན་དང་གོ་རྟོགས་གོང་མཐོར་གཏོང་ཞིང༌། སློབ་སྟོན་གྱི་ནུས་པ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཆེད་སློབ་གྲྭའི་ནང་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ཞིག་ཡོད་པ་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་བདག་གཉེར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཁོར་ཡུག་ཆེད་ལས་པ་གདན་ཞུས་ཀྱིས་གསུང་བཤད་དང༌། སློབ་ཕྲུག་ནང་ཁུལ་བགྲོ་གླེང་དང་འགྲན་བསྡུར་གོ་སྒྲིག ཕྱི་བསྐྱོད་ལྟ་བསྐོར། སྤྱི་ཚོགས་དང་བླངས་ཞབས་ཞུ་སོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་བརྒྱུད་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་ཁོར་ཡུག་གཅེས་སྐྱོང་བྱ་བའི་གོམས་གཤིས་བསྐྱེད་བསྲིང་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
བཅའ་སྡོད་སློབ་མ་རྣམས་ལ་ཉིན་ལྟར་ཉལ་ཁང་ནང་སློབ་སྦྱོང་དང་ལས་འགུལ་སྣ་ཚོགས་གོ་སྒྲིག་བྱེད་པ་དཔེར་ན། ཞོགས་པའི་ཆུ་ཚོད་༥་༣༠ ནས་དགོང་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་༩་༣༠ བར་དབྱར་དགུན་ལས་རིམ་མི་འདྲ་བ་ཁག་གཉིས་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད། ལས་རིམ་འདི་དག་ལ་གཙོ་བོ་ཆོས་དགེ་དང༌། ཕ་ཚབ་མ་ཚབ་ཐོག་ཉལ་ཁང་འགན་བདག་གིས་གཞོགས་འདེགས་བྱེད། ལས་རིམ་གྱི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་ནི། ཞོགས་པར་ཁ་ལག་བཀྲུ་བ་དང་དེ་རྗེས་ལུས་སྦྱོང༌། སྔ་དགོང་ཞལ་འདོན། སློབ་གྲྭ་དང་ཉལ་ཁང་གཙང་སྦྲ། སྔ་དགོང་རང་སྦྱོང༌། གླུ་གར་དང་རོལ་དབྱངས། རོལ་དབྱངས་ཚོགས་པའི་སྦྱོང་བརྡར། རྩེད་མོ་དང་ལུས་རྩལ། རིག་གཞུང་གསུང་བཤད་དང་ནང་ཆོས་ངོ་སྤྲོད། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར། ནང་ཁུལ་ཕན་ཚུན་རིག་གཞུང་དང་གཙང་སྦྲ་འགྲན་བསྡུར་སོགས་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདི་ནས་མཐར་ཕྱིན་པའི་སློབ་མ་རྣམས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་བྱས་རྗེས་རླབས་ཆེན་བཞག་ཡོད་པ་གོང་དུ་མདོ་ཙམ་བཀོད་ཡོད། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༠ ལོར་སློབ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སྐུ་ཞབས་ཐུབ་བསྟན་ཉི་མ་ལགས་སུ་ཁོང་གིས་བརྩམས་པའི་སྙན་ངག་བྱབྱན་གཞོན་པའི་བོད་བྱབྱཅེས་པར་འཛམ་གླིང་ལས་ཞོར་སྙན་ངག་པ་རྩེ་ཕུད་ཀྱི་གཟེངས་རྟགས་དང་ཨ་སྒོར་ཉིས་ཁྲིའི་བྱ་དགའ་ཐོབ།
སློབ་གསོའི་ལས་དོན་ཁྲོད་གལ་འགངས་ཆེ་ཤོས་དེ་དགེ་རྒན་ཡིན་སྟབས། ཐོག་མའི་ཆར་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་དགེ་རྒན་འོས་སྦྱོང་ཚད་ལྡན་ཐོན་མཁན་ཧ་ཅང་དཀོན་ནའང༌། དེང་སྐབས་སློབ་གྲྭ་འདིའི་དགེ་རྒན་ཚང་མ་དགེ་རྒན་འོས་སྦྱོང་ཐོན་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་པའི་ཐོག སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགྱུར་འགྲོས་དང་བསྟུན་དགེ་རྒན་གྱི་སྤུས་ཚད་རྒྱུན་བསྟུད་ངང་གོང་མཐོར་གཏོང་སླད། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་གཞི་རིམ་གོང་འོག་བར་གསུམ་གྱི་ཟབ་སྦྱོང་དང་ཚོགས་འདུ། བགྲོ་གླེང་སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་མང་པོ་ཞིག་གོ་སྒྲིག་གནང་ཡོད། ཟབ་སྦྱོང་སོགས་ཚོགས་ཡུལ་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཡར་རྒྱས་བཏང་སྟེ་རིམ་གྱིས་མ་སུ་རི་གཏན་སློབ་འདིར་དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་དགེ་རྒན་ཟབ་སྦྱོང་གི་ཆ་རྐྱེན་འཐུས་ཚང་ལྡན་པའི་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་གནས་གསར་འཛུགས་ཀྱིས་དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་དུས་བསྟུན་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་པ་དང་ཆབས་ཅིག དགེ་རྒན་མིན་པའི་ལས་བྱེད་ཚོར་ཡང་ཆེད་ལས་དང་འབྲེལ་བའི་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་མུས། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ནས་མ་སུ་རི་སློབ་གྲྭ་འདི་དཔེ་སྟོན་སློབ་གྲྭ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གྱིས་ཤེས་ཡོན་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་ལེགས་ཤོས་སྦྱོར་སྤྲོད་གནང་བཞིན་ཡོད།
དགེ་རྒན་གྱི་སྡེ་ཚན་འདྲ་མིན་ལ་སོ་སོའི་ལས་དོན་ཡར་རྒྱས་འབྱུང་ཆེད་ཆེད་ལས་སྦྱོང་བརྡར་རིམ་པར་སྦྱོར་སྤྲོད་ཀྱིས་སློབ་ཁྲིད་དང་གོ་རྟོགས་ནུས་རྩལ་གང་ཅིར་སྤྱི་ཡོངས་ནས་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང༌། ལྷག་པར་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༤ ནས་བཟུང་གཞི་རིམ་འཛིན་གྲྭ་ལྔ་པ་བར་བོད་ཡིག་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་འགོ་འཛུགས་བྱས་པ་ནས་བཟུང༌། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་རང་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་དགེ་རྒན་ཟབ་སྦྱོང་རིམ་པ་གོ་སྒྲིག་བྱས་པ་བརྒྱུད་དགེ་རྒན་གྱི་མ་སྐད་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་ནུས་ཚད་ཡར་རྒྱས་བཏང་སྟེ། གཞི་རིམ་འོག་མའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་རྨང་གཞི་ཉམས་ཞན་དུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་ལ་ཚོད་འཛིན་ནུས་ལྡན་ཐེབས་ཡོད། དེ་ལྟར་དགེ་རྒན་ཚོར་ཡུལ་དུས་གནས་བབ་དང་མཐུན་པའི་ཟབ་སྦྱོང་དང་སྦྱོང་བརྡར་གོ་སྒྲིག་བྱས་པ་བརྒྱུད་དུས་རབས་ཀྱི་འགྱུར་འགྲོས་དང་བསྟུན་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་སྐོང་ཐབས་བྱས་ཡོད།

༥།   གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

བཙན་བྱོལ་ནང་བོད་མིའི་གཞུང་འཛུགས་སློབ་གྲྭ་ཐོག་མ་འདི་ཉིད་ནི། འདས་པའི་ལོ་ངོ་༥༠ རིང་ཚང་མས་ཐུགས་སྣང་ཆེ་ཤོས་བྱ་ཡུལ་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། སློབ་གྲྭ་འདི་ཉིད་ཐོག་མར་ྋསྤྱིར་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དབུ་འབྱེད་གནང་སྐབས་(ཕྱི་ལོ་༡༩༦༠།༣།༣)བཀའ་སློབ་ཕེབས་དོན།
“སྔ་ལོ་ལྷ་སར་དྲག་གནོན་མི་བཟད་དེ་ལྟ་བུ་བྱས་ཏེ། ད་ཆ་སྐུ་གོང་མས་ཞལ་གདམས་ཇི་གནང་གི་གནད་དོན་རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་མྱོང་དགོས་པའི་གནས་ཚུལ་ཐབས་རྡུགས་འདི་འདྲ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད།བྱབྱ ཅེས་དང༌། བྱབྱང་ཚོར་གནས་ཚུལ་ཐབས་རྡུགས་འདི་འདྲ་ཡོང་བ་ལ་རྒྱུ་རྐྱེན་མང་པོ་ཡོད་ཀྱང༌། རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་ཆེ་ཤོས་གཅིག་ནི། བོད་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་སྨོས་ཅི། བོད་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་མཁན་ཚོ་ལ་ཡང་དུས་བསྟུན་གྱི་ཤེས་ཡོན་འདང་བ་མེད་པ་དེ་ལ་ཐུག་ཡོད། འཛམ་གླིང་ནང་ཆབ་སྲིད་དང༌། དཔལ་འབྱོར། ཤེས་རིག་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བ་གང་འདྲ་ཞིག་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་ང་ཚོས་ཤེས་མ་ཐུབ་པ་དང༌། འཛམ་གླིང་གི་འགྱུར་འགྲོས་དེ་ཚོ་དང་བསྟུན་ནས་ང་ཚོས་གོམ་པ་སྤོ་མ་ཐུབ་པར་བསྡད་པའི་དབང་གིས་ང་ཚོར་དཀའ་ངལ་འདི་དག་འཕྲད་པ་ཡིན། དེང་ཕྱིན་ཆད་ང་ཚོས་སྔར་བཞིན་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་འབྲེལ་བ་མ་བྱས་པར་རང་ཉིད་གཅིག་པུར་སྡོད་ཐབས་གཏན་ནས་མེད་པས། ང་ཚོའི་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱ་གར་གྱི་སྐད་ཡིག་དང༌། འཛམ་གླིང་དུ་ཁྱབ་ཆེ་ཤོས་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཡིག འཛམ་གླིང་གི་ཆབ་སྲིད་དཔལ་འབྱོར་སྐོར། ཚན་རིག་ལ་སོགས་པའི་དེང་དུས་ཀྱི་ཤེས་བྱའི་རྣམ་གྲངས་གཙོ་ཆེ་བ་ཚང་མ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་ཤིང༌། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ང་ཚོ་བོད་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡི་གེ་དང༌། ནང་ཆོས་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་རིག་གཞུང་གི་རྣམ་གྲངས་མང་དག་ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱང་ངེས་པར་དུ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ། དོན་སྙིང་ང་ཚོའི་བོད་ཕྲུག་ན་གཞོན་མི་རབས་གསར་པ་འདི་དག་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཅན་ཤ་སྟག་ཡོང་ཐབས་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས།” ཞེས་སོགས་མ་འོངས་རྒྱང་གཟིགས་ཀྱིས་བོད་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ཀྱི་འཕྲལ་ཕུགས་ཤེས་ཡོན་ལམ་ཕྱོགས་མཛུབ་སྟོན་གནང་ཡོད།
གཞན་ཡང་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུའི་རིང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་འགན་འཛིན་རྣམ་པ་དང༌། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་དབུས་པའི་བོད་མི་གནད་ཡོད་མང་པོ་ལོ་ལྟར་སློབ་གྲྭ་འདིར་འཚམས་གཟིགས་དང༌། རྟོག་ཞིབ། ཟབ་སྦྱོང༌། ཚོགས་འདུ། ལས་འགུལ། གཏམ་བཤད་སོགས་ལས་དོན་འདྲ་མིན་ཆེད་ཕེབས་ཏེ་སློབ་གྲྭའི་དགེ་སློབ་རྣམས་ལ་གཟིགས་སྐྱོང་ཚད་མེད་གནང་འབྲས་སུ། སློབ་གྲྭ་འདི་ཉིད་ལས་ཐོན་པའི་སློབ་མ་ཚོས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་ནང་རྐང་འགན་བཞེས་ཏེ་ཞབས་ཞུ་བླ་མེད་བསྒྲུབས་དང་སྒྲུབ་མུས་ཡིན།།

རྡོར་གླིང་གཏན་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡། འགོ་འཛུགས།

རྡོར་གླིང་གཏན་སློབ་བམ། རྡོ་རྗེ་གླིང་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ནི་མ་སུ་རི་གཏན་སློབ་བཙུགས་པའི་ལོ་གཅིག་གི་རྗེས་ཏེ། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༡ ལོར་རྒྱ་གར་གྱི་ནུབ་བྷང་གལ་མངའ་སྡེའི་ཁོངས་རྡོ་རྗེ་གླིང་ཞེས་པའི་རྫོང་ཁོངས་སུ་གསར་འཛུགས་གནང༌།
རྡོ་རྗེ་གླིང་ནི་རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་མེ་འཁོར་ས་ཚིགས་ཤི་ལི་གུ་རི་ནས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༨༠ ཡས་མས་ཀྱི་མཚམས་སུ་ཧི་མ་ལ་ཡ་རི་རྒྱུད་ཀྱི་འདབས་འབྲེལ་དུ་ཆགས་ཡོད། ཡུལ་དེ་ནི་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་ཆ་སྙོམས་མཐོ་ཚད་༢༡༤༣ ཙམ་ཡོད་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་རི་གྲོང་མཛེས་ཤོས་ཀྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན། བྱང་ཤར་ཕྱོགས་སུ་འཛམ་གླིང་གི་རི་བོ་མཐོ་ཤོས་གསུམ་པར་གྱུར་པའི་གངས་ཅན་མཛོད་ལྔ་ཞེས་པའི་བརྗིད་ཆགས་གངས་རི་དཀར་པོ་མཐོང་ཞིང༌། ཕྱོགས་གཞན་ནས་འཛམ་གླིང་ནང་ཆེས་མཐོ་བའི་རི་བོ་ཇོ་མོ་གླང་མ་མཐོང་ཐུབ། སློབ་གྲྭའི་གཡས་གཡོན་རི་ཁུལ་དུ་ལྗང་མདོག་ལྡན་པའི་ཇ་ཞིང་གིས་ཡོངས་སུ་ཁེབས་པས། འདིར་ཕེབས་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་མཛེས་སྡུག་གིས་ཡོངས་སུ་མྱོས་པར་བྱེད།
ཐོག་མའི་ཆར་བོད་མི་རྣམས་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་འབྱོར་འཕྲལ་ཕྱི་ལོ་༡༩༥༩ ཟླ་༡༠ ཚེས་༡ ཉིན་རྡོ་རྗེ་གླིང་རི་གྲོང་གི་ལེ་བྷོང་ཞེས་པའི་ས་གནས་སུ་བོད་མིའི་རང་འཚོའི་ལྟེ་གནས་ཞེས་པའི་ལག་ཤེས་བཟོ་གྲྭ་ཞིག་གསར་འཛུགས་ཀྱིས་པང་གདན་དང༌། ལྕགས་མགར། བལ་གོས། རུམ་འཐག་སོགས་ཀྱི་ལས་གཞི་འགོ་འཛུགས་བྱས། ས་གནས་བོད་མི་ཚོའི་བྱིས་པ་སློབ་འཇུག་གི་དཀའ་ངལ་སེལ་སླད་ཐོག་མའི་ཆར་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༠ ཟླ་༦ པར་བཟོ་གྲྭའི་ནང་སྔོན་འགྲོའི་འཛིན་གྲྭ་གསར་འཛུགས་བྱས་པར། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༣ ཡས་མས་སུ་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་བསྐོ་འཛུགས་གནང་བའི་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭའི་ཚོགས་སྡེས་སློབ་གྲྭ་འདིའི་སྔོན་འགྲོ་ཐོན་པའི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་རྡོར་གླིང་གཏན་སློབ་ནང་སློབ་འཇུག་དགོངས་བཞེས་ཀྱིས་བཅའ་སྡོད་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་ཟླ་རེར་སྒོར་༥༠ འཚོ་གྲོན་རོགས་སྐྱོར་གནང་ཡོད།
ཐོག་མའི་ཆར་སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་སྤྱི་དང་པོ་སྐུ་ཞབས་ལྷ་དབང་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༣༠ དང་དགེ་རྒན་གྲངས་༥ ཡོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཞིག་གསར་འཛུགས་གནང༌། རིང་པོ་མ་ཐོགས་པར་སློབ་གྲྭ་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་ཏེ་འཛིན་རིམ་ཡང་འཕར།
ཕྱི་ལོ་༡༩༧༡ ལོར་འབྲིང་རིམ་གོང་མའི་ཡིག་རྒྱུགས་སློབ་ཐོན་དང་པོ་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༡༡ གྲུབ་འབྲས་ལེགས་ཐོན་བྱུང༌། ལོ་ཤས་རིང་ནས་རིམ་བཞིན་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་མུར་ད་ལྟའི་ཆར་ལྡི་ལི་དབུས་འབྲིང་སློབ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་(NCERT)ཀྱི་ཆ་ཤས་འབྲིང་རིམ་གོང་མ་བར་སླེབས་ཡོད་ཅིང༌། སྐབས་དེར་སློབ་ཕྲུག་གི་གྲངས་འབོར་༥༠༤ ཡོད་པ་དང༌། དགེ་རྒན་དང་ལས་བྱེད་གྲངས་༤༥ ཙམ་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདིའི་ནང་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༥༡༡ ཡོད་པའི་ནང་ཉིན་སློབ་ཕྲུ་གུ་༢༤༦ དང༌། གཏན་སྡོད་ཕྲུ་གུ་༢༦༥། དགེ་རྒན་གྲངས་༣༢ དང༌། དགེ་རྒན་མིན་པའི་ལས་བྱེད་གྲངས་༡༧ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་དགེ་ལས་གྲངས་༤༩ ཡོད།

༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

སློབ་གྲྭའི་ས་ཁང་དེ་ཐོག་མར་རྒྱ་གར་སྲུང་སྐྱོབ་ལྷན་ཁང་གི་མངའ་འོག་ནུབ་བྷང་གལ་དམག་སྒར་(N.B.M.R)གྱི་བདག་དབང་འོག་ཡོད་ཅིང༌། ས་ཆ་གཞན་ཌིག་པ་ཊི་ཡ་རེ་ཝི་ལ་(‘Dig patia’, Ray Villa)དང་ཀེ་ལ་ཤ་(Kailash)གཉིས་ཀྱི་ལག་ནས་གླ་གཡར་ཞུས་ཡོད། སློབ་གྲྭ་ཆགས་ཡུལ་དེ་སྔོ་ལྗང་ལྗོན་ཤིང་གིས་ཁེབས་པའི་སྐོར་ལམ་གྱི་འོག་ཏུ་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༦༡ ལོར་གོང་གསལ་ས་ཁང་རྣམས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭའི་ཚོགས་སྡེས་སྤུས་གཟིགས་ཀྱིས་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་འཆར་ཁག་རིམ་གྱིས་འགོ་འཛུགས་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༦ ལོར་ནུབ་བྷང་གལ་དམག་སྒར་གྱི་ཁང་པ་དེ་བཤིག་ནས་འཛིན་ཁང་ཁང་མིག་༡༠ ཞིག་དང༌། སྤྱོད་སྒོ་སྣ་མང་ཅན་གྱི་ཚོགས་ཁང་༡ དང་ལྷན་དེའི་འོག་ཏུ་བུའི་ཉལ་ཁང་བཅས་ཡོད་པའི་ཁང་སྡེ་གསར་སྐྲུན་གནང༌། ཕྱིས་སུ་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་ནས་ཁང་པ་ཐོག་བརྩེགས་གསུམ་ཅན་ཞིག་གསར་སྐྲུན་གནང་བ་དེ་དེང་སང་བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་ཡིན་པ་དང༌། སློབ་ཕྲུག་རྒན་པ་ཚོའི་འཛིན་ཁང༌། ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། སྨན་བཅོས་ཁང༌། གཞས་དང་ཞབས་བྲོ་སྦྱང་སའི་ཟློས་གར་ཁང་བཅས་ཡོད།
ཉེ་ཆར་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་དམའ་རིམ་དང་འབྲིང་རིམ་འཛིན་ཁང་གསར་རྒྱག ལས་ཤག་༥ དང༌། རྒྱལ་སྒོའི་འགྲམ་གྱི་སློབ་གྲྭའི་སྤྱི་ལམ་རྒྱ་བསྐྱེད། བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་གི་ཐོག་ཁེབས་བཟོ་བཅོས། འཛིན་ཁང་ཞ་ལ་བསྐྱར་འདིང་བཅས་རྒྱ་བསྐྱེད་དང་ཞིག་གསོ་རྒྱ་ཆེར་གནང་བ་མ་ཟད། རེག་ཊར་ལས་ཁུངས་ནས་རེ་འདུན་ཞུས་པ་བཞིན་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་བརྒྱུད་ཨ་ཨེམ་(IM-Rajpur)རོགས་ཚོགས་ཀྱིས་རོགས་སྐྱོར་གནང་སྟེ་སྔར་ཡོད་སིལ་སྤོལ་རྩེད་ཐང་དེ་ཚད་ལྡན་ཅན་དུ་བསྒྱུར་བཅོས་དང་སྦྲགས་ལྟད་མོ་ལྟ་མཁན་སྡོད་ས་རྒྱང་སྐོར་ལྕགས་དྲ་ཡང་གསར་དུ་བཙུགས། བུ་དང་བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་གི་སྒེའུ་ཁུང་ལྕགས་ཁྲ་བོད་ལུགས་རི་མོར་གསར་བཟོ་བྱས། སྔར་ཡོད་རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་སྐུ་བརྙན་དང་བཞུགས་ཁྲི་ཉམས་གསོ་བཅས་གནང༌། དེ་རྗེས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་བརྒྱུད་ཕ་རན་སིའི་(Le Toit Du Monde)རོགས་ཚོགས་ནས་རོགས་སྐྱོར་གྱིས་བུའི་ཉལ་ཁང་གི་རྒྱབ་དང་གཡོན་ནས་གཞུང་ལམ་བར་ཨར་འདམ་གྱི་ཆུ་རྐ་གསར་བཟོ་དང༌། སུད་སི་(ETRE-Tibet Association)རོགས་ཚོགས་ཀྱི་རོགས་རམ་འོག་སློབ་གྲྭའི་ཆུ་མཛོད་སྡེ་ཁག་དྲུག་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་སྤྲེའུས་གནོད་པ་འགོག་ཐབས་སུ་ལྕགས་ར་བསྐོར།
དེང་སྐབས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་བཞིན་པའི་ལས་འཆར་ནང་སློབ་གྲྭའི་ས་མཚམས་ཡོངས་ལ་ར་སྐོར་དང༌། གསོལ་ཐབ་དང་གསོལ་ཚིགས་ཁང༌། ལས་ཤག་གསུམ་བཅས་གསར་རྒྱག འཛིན་རིམ་དགུ་པ་དང་བཅུ་པའི་འཛིན་ཁང་ལ་ཞ་ལར་པང་ལེབ་གསར་འདིང༌། སློབ་གྲྭའི་རྒྱལ་སྒོ་རྒྱ་བསྐྱེད། བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་གི་ཆུའི་མཐུན་རྐྱེན་ཡར་རྒྱས། བུའི་ཉལ་ཁང་ལ་ཨར་འདམ་གྱི་ཞ་ལ་དང་པང་གཅལ་གསར་འདིང་བཅས་ཀྱི་ལས་འཆར་འགོ་འཛུགས་གནང་བཞིན་ཡོད།
ད་ལྟའི་སློབ་སྤྱི་སྐུ་ཞབས་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྲུབ་ལགས་དང་རེག་ཀྲར་སྐུ་ཞབས་བཟང་པོ་རིག་འཛིན་ལགས་གཉིས་ཡིན་པའི་ཐོག མཐོ་རིམ་དགེ་རྒན་༧ དང༌། འབྲིང་རིམ་དགེ་རྒན་༩ དམའ་རིམ་དགེ་རྒན་༥ དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་༡ སྔོན་འགྲོའི་དགེ་རྒན་༡  ཆོས་དགེ་༡ རྩེད་རིགས་དང་ལུས་རྩལ་དགེ་རྒན་༡ ཟློས་གར་དགེ་རྒན་༢ ཤིང་བཟོའི་དགེ་རྒན་༡ རི་མོའི་དགེ་རྒན་༡ འཚེམས་བཟོའི་དགེ་རྒན་༡ བཅས་དགེ་རྒན་༣༢ ཡོད། ཡིག་ཚང་ལས་བྱེད་འགན་འཛིན་༡ དཔེ་མཛོད་དོ་དམ་པ་༡ སྨན་ཞབས་མ་༡ གནས་འོག་མའི་རྩིས་དྲུང་༢ སློབ་ཡོན་སྡེ་ཚན་གྱི་རྩིས་དྲུང་༡ ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང་དོ་དམ་པ་༡ ཁ་ལོ་པ་༡ ཉལ་ཁང་དོ་དམ་པ་༢ ཡིག་སྐྱེལ་༢ མ་ཚབ་༢  མ་བྱན་༣ སྡེ་ཚན་གཞན་གྱི་ལས་བྱེད་༤ བཅས་འཛིན་སྐྱོང་ལས་བྱེད་༢༡ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་དགེ་ལས་༥༣ ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ བར་སློབ་གྲྭ་འདི་ནས་སློབ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༢༠༠༠ ལྷག་བྱུང་ཡོད། སློབ་གྲྭ་འདི་ནས་ཐོན་པ་རྣམས་འཛམ་བུ་གླིང་གང་སར་གདན་ཐོབ་འདྲ་མིན་ཐོག་སོ་སོའི་འཚོ་རྟེན་ཆེད་གཞུང་འབྲེལ་དང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་སྡེའི་ནང་ཕྱག་ལས་གནང་བཞིན་ཡོད། དཔེར་ན། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཞོན་རྒྱ་རི་སྒྲོལ་མ་དང༌། བོད་གཞུང་ཕྱི་དྲིལ་དྲུང་ཆེ་དྭགས་པོ་བསོད་ནམས་ནོར་བུ། བལ་ཡུལ་གངས་ཅན་བདེ་རྩའི་དྲུང་ཆེ་ཟུར་པ་མདའ་དཔོན་ཀུན་དགའ་རྡོ་རྗེ། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་དང་དྷ་ས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཨོ་རྒྱན་བསྟན་འཛིན། བོད་གཞུང་འཆར་འགོད་ལྷན་ཁང་འགན་འཛིན་ཌོག་ཊར་དཀོན་མཆོག་བརྩོན་འགྲུས་ལྟ་བུའི་བོད་གཞུང་དང་སྒྲིག་སྡེ། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ཕྱི་རྒྱལ་དང་བཅས་པའི་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ཏུ་སྤྱི་དོན་ཞབས་འདེགས་རླབས་པོ་ཆེ་སྒྲུབ་མཁན་མང་དག་ཅིག་བསྐྱེད་བསྲིང་བྱས་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་བོད་གཞུང་གཏན་སློབ་ཁག་ནས་ཐོན་པའི་སློབ་ཟུར་མཐུན་ཚོགས་བཙུགས་ཏེ། སློབ་ཕྲུག་ཚོས་རང་ཉིད་ཐོན་སའི་སློབ་གྲྭ་དེར་ཞབས་འདེགས་སྣ་མང་ཞུ་བའི་བརྒྱུད་ལམ་གསར་གཏོད་གནང༌།
སློབ་གྲྭའི་ནང་དུས་ཚོད་དང་བསྟུན་ནས་དེང་དུས་ཤེས་ཡོན་ལ་མཁོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་ཆ་ཚང་ལྡན་ཡོད། དེར་སྡེ་ཚན་མང་དག་ཡོད་པ་སྟེ། ཤེས་ཡོན་ཐོན་ཁུངས་ལྟེ་གནས། དམའ་མཐའི་ཤེས་ཡོན་གནས་ཚད་ཁང༌། ཚོམས་ཆེན་ནང་བརྙན་འཕྲིན་དང་སྒྲ་གཏོང་ཆ་རྐྱེན་འཐུས་ཚང༌། ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། རྩིས་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། ལག་ཤེས་སློབ་ཁང༌། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ཁང༌། སྐད་ཡིག་སྦྱོང་བརྡར་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། སློབ་ཁྲིད་ཡོ་ཆས་སྣ་མང་འཛོམས་པའི་རྩིས་རིག་དང༌། སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་སྦྱོང་བརྡར་ཁང༌། མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་ཁང༌། གཞན་ཡང་སློབ་ཚན་འདྲ་མིན་སྐོར་གྱི་སྒྲ་ཕབ་དང༌། འོད་སྡེར། བརྙན་པར། གློག་ཀླད་རྩིག་བརྙན།(LCD) རྩིག་བརྙན་འཕྲུལ་ཆས། འོད་སྡེར་བཤུ་ཆས། སློབ་ཚན་སོ་སོའི་མིང་ཚིག་དང་ཐ་སྙད་ཀྱི་གོ་དོན་འཚོལ་ཞིབ་སླད་ཀམ་པུ་ཊར་དང་དྲ་རྒྱ་སོགས་སློབ་ཁྲིད་ཡོ་ཆས་སྣ་མང་ལྡན་ཡོད།
སློབ་གྲྭའི་དཔེ་མཛོད་ནི་ཁང་ཁོངས་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་དེབ་འཇོག་དཔེ་སྒྲོམ་འདང་ངེས་དང་དཀར་ཆ་བཟང་བ་སོགས་མཐུན་རྐྱེན་གང་ལེགས་ཡོད་ཅིང༌། དཔེ་མཛོད་ནང་བོད་ཨིན་ཧིན་གསུམ་གྱི་སྐད་ཡིག་ཐོག་ཚགས་པར་དང་གསར་དེབ། སྙན་ངག བྱིས་སྒྲུང༌། རྩོམ་རིག ཚོན་ལྡན་བརྙན་དེབ། ཤེས་བྱ་ཀུན་འདུས། ཚིག་མཛོད། སློབ་ཚན་སོ་སོའི་དཔྱད་གཞིའི་དེབ། སློབ་དེབ་སོགས་ཁྱོན་བསྡོམས་དཔེ་དེབ་གྲངས་༨༢༠༠ ཙམ་ཡོད་པའི་ཐོག་བདུན་རེ་དང་ཟླ་རེའི་གསར་ཤོག་དང་དུས་དེབ་མངགས་ཉོ་གནང་སྟེ་བལྟ་ཀློག་གནང་མུས་དང༌། བུ་དང་བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་ཁག་གི་ནང་ལའང་ཚགས་དེབ་འདྲ་མིན་གྲངས་༡༠༠༠ ཡས་མས་ཙམ་ཡོད་པའི་དཔེ་མཛོད་ཆུང་ངུ་རེ་གསར་བསྐྲུན་བགྱིས་པས། སློབ་ཕྲུག་ཚོས་དུས་ཚོད་ངེས་མེད་ནང་དཔེ་རིགས་འདྲ་མིན་ལྟ་ཀློག་བྱ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་འཛོམས་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༡ ནས་བཟུང་སློབ་གྲྭའི་སྔོན་རྩིས་ནང་ལོ་ལྟར་དཔེ་དེབ་༢༠༠ བརྒལ་བ་བླུ་ཡོན་ཞུ་མུས་ཐོག བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ལོ་རེར་བོད་ཡིག་ཚགས་དེབ་སྣ་མང་གྲངས་ཀ་འདང་ངེས་རིན་མེད་མཁོ་འདོན་གནང་བཞིན་ཡོད།

༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྡོམ་རྩིས་ལྟར་ན། རྡོར་གླིང་གཏན་སློབ་ཏུ་སློབ་ཕྲུག་བུ་༢༧༤ དང་བུ་མོ་༢༤༢ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་༥༡༦ ཡོད་པའི་ནང་བོད་རིགས་སློབ་ཕྲུག་༤༥༠ ཡོད་པ་དང༌། བོད་རིགས་མ་ཡིན་པ་༦༦ ཡོད། གཏན་སྡོད་སློབ་མ་གྲངས་༢༦༥ དང་ཉིན་སློབ་ཕྲུ་གུ་༢༥༡ བཅས་བྱུང་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་གི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆག་ཅི་བྱུང་གི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།
སློབ་གྲྭ་འདིར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་རྗེས་སུ་ཚོང་རིག་དང་སྒྱུ་རྩལ་བཅས་ཆེད་ལས་སྡེ་ཚན་གཉིས་ཀྱི་སློབ་གཉེར་མཐུན་རྐྱེན་འཛོམས་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༣ པར་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཡིག་རྒྱུགས་ཆེན་མོའི་སྐབས། སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་སངས་རྒྱས་དབྱངས་ཅན་གྱིས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་སློབ་གྲྭའི་ཁྲོད་ཚོང་རིག་ཨང་དང་པོ་བླངས་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༨ ནས་༢༠༠༩ བར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་དང་བཅུ་གཉིས་པའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ལོ་འཁོར་ཡིག་རྒྱུགས་ཆེན་མོའི་ཁྲོད་གྲུབ་འབྲས་ཅི་ཐོབ་ཀྱི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ།

འཛིན་རིམ་དང་པོ་ནས་བརྒྱད་པ་བར་གྱི་བསླབ་གཞི་རྒྱ་གར་དབུས་རྒྱལ་ཡོངས་ཤེས་ཡོན་གྱི་ཉམས་ཞིབ་དང་སྦྱོང་བརྡར་ལྷན་ཁང་(NCER)ནས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་བསླབ་གཞི་ཁྲིད་སྤེལ་བྱས་ཡོད་ཀྱང༌། བར་ལམ་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་བར་དབྱིན་ཡིག་ཙམ་ཕུད་དེ་མིན་སློབ་ཚན་ཚང་མ་བོད་ཡིག་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་ལག་བསྟར་བྱས་པར་བརྟེན། གཞི་རིམ་འོག་མའི་སློབ་ཚན་ཁྲོད་ཨིན་ཇི་ཙམ་ཕུད་དེ་བྱིངས་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་དང༌། དྷ་ས་བོད་ཁྱིམ་ནས་བཏོན་པའི་སློབ་ཚན་ཁྲིད་སྤེལ་བྱེད་ཅིང༌། འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ནས་བརྒྱད་པ་བར་བོད་ཡིག་སློབ་ཚན་ཙམ་ཕུད་དེ་བྱིངས་རྒྱལ་ཡོངས་ཤེས་ཡོན་ཉམས་ཞིབ་དང་སྦྱོང་བརྡར་ལྷན་ཁང་གི་བསླབ་གཞི་ཁྲིད་སྤེལ་བྱེད་ལ། འཛིན་རིམ་དགུ་པ་ཡན་ལ་དབུས་འབྲིང་སློབ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་བསླབ་གཞི་གཞིར་བཞག་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་མུས་ཡིན།
སློབ་མའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་ཆ་ཤས་འཐུས་ཚང་དང་གནས་ཚད་གོང་མཐོར་གཏོང་སླད། དུས་རྒྱུན་སློབ་ཁྲིད་དང་མཉམ་དུ་རིག་གཞུང་དང་བརྗོད་གཞི་འདྲ་མིན་ཐོག་ས་གནས་སློབ་གྲྭ་ཁག་དབར་རམ། སློབ་གྲྭའི་ཁང་ཚན་དང་འཛིན་གྲྭ། ཉལ་ཁང་བཅུ་ཤོག་བཅས་ནང་ཁུལ་བགྲོ་གླེང་དང༌། རིགས་ལམ་དང་ངག་རྩལ་འགྲན་བསྡུར། སྙན་ངག་གྱེར་འདོན། སྒྱུ་རྩལ་འཁྲབ་སྟོན། རྩོམ་འགྲན། ཟློས་གར་དང་ཞབས་བྲོ། དབྱིན་བོད་ཧིན་གསུམ་ཐོག་སློབ་གྲྭའི་ལོ་འཁོར་དུས་དེབ་རེ་འདོན་སྤེལ་བྱེད་མུས་སོགས་སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་མང་དག་ཅིག་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་པའི་ནང༌། སློབ་གྲྭའི་ངོས་ནས་དམིགས་བསལ་ཤུགས་གནོན་རྒྱག་རྒྱུ་གཙོ་བོ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ཡོང་ཐབས་དང་འགྲོ་བ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་བོད་མིའི་རྩ་དོན་ཐོག་བྱས་རྗེས་འཇོག་ཐུབ་པའི་མི་རབས་གསར་པ་བསྐྱེད་བསྲིང་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།
ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་དང༌། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བཀའ་ཁྱབ་དགོངས་དོན་གཞིར་བཟུང་སློབ་གྲྭ་འདིའི་དགེ་རྒན་ཚོས་དུས་རྒྱུན་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་ཙམ་མ་ཡིན་པར། སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ཕྱོགས་ཡོངས་ཀྱི་འཚར་ལོངས་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཙིགས་ཆེར་བཟུང་སྟེ། ཤེས་ཡོན་དང་གཤིས་སྤྱོད་ཅིག་ཅར་གོང་མཐོར་གཏོང་སླད་རྒྱུན་གཏན་སློབ་ཚན་ཙམ་གྱིས་མ་ཚིམ་པར་སློབ་མའི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ལ་དཔག་པའི་ལས་རིམ་དང་བྱེད་སྒོ་སྣ་ཚོགས་སྤེལ་ཏེ། སློབ་ཕྲུག་ཚོར་སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཤེས་ཡོན་ཟུང་ལྡན་གྱི་བོད་མི་བཟང་པོ་ཞིག་ཡོང་བར་འབད་རྩོལ་ཞུ་བཞིན་ཡོད།
བོད་ཕྲུག་རྣམས་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་ཐོན་རྗེས་ལས་རིགས་དང་མཐོ་སློབ་འདེམས་གསེས་བྱ་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་འཕྲད་མུས་དང༌། ཁྱད་པར་གཞི་རིམ་ནས་བཟུང་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་མ་འོངས་མདུན་ལམ་དམིགས་ཏེ་ཆེད་ལས་དང་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་ནང་འཇུག་ཚུལ་ལམ་སྟོན་གནང་གལ་ཆེ་བར་བརྟེན། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་སྔོན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནང་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པ་བསྐོ་འཛུགས་གནང་སྟེ། གཏན་སློབ་ཁག་ལ་བསྐོར་བསྐྱོད་དང་སློབ་གྲྭ་སོ་སོའི་སློབ་དགེ་རྣམས་ལ་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་སྐོར་གྱི་ཟབ་སྦྱོང་མཁོ་སྤྲོད། སློབ་གྲྭ་ཆེ་ཁག་ནང་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་དགེ་རྒན་སྦྱོང་བརྡར་སོགས་ཀྱི་ལས་རིམ་ལག་བསྟར་གནང་མུས་ཡིན་ནའང༌། སློབ་གྲྭ་མང་ཞིང་ས་ཐག་རིང་བའི་དབང་གིས་གནད་སྨིན་ཞིག་འབྱུང་མིན་ལ་བརྟེན། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོ་རྡོར་གླིང་ཁུལ་དུ་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་ལས་ཁང་ཞིག་ཆེད་འཛུགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་སློབ་ཁག་ལ་ལམ་སྟོན་ཡང་ནས་ཡང་དུ་གནང་བས། དགེ་སློབ་ཕ་མ་བཅས་ལ་ཕྲུ་གུའི་མདུན་ལམ་ཐོག་དོགས་སེལ་ལན་འདེབས་དང༌། གྲོས་འདོན། བརྡ་འཕྲིན་མཁོ་སྤྲོད། རོགས་རམ་སློབ་སྟོན་སོགས་ཀྱི་ཞབས་འདེགས་ཞུས་པར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད།
ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་སློབ་གྲྭ་འདིའི་ལས་བྱེད་བཅུ་ཙམ་ལ་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཞབས་ལོ་༢༥ འཁོར་བའི་གཟེངས་བསྟོད་ཕྱག་ཁྱེར་དང་ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊའི་སྐུ་ཐང་བཅས་གསོལ་རས་གནང་སྟེ། བོད་དགེ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚེ་ཧྲིལ་པོར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་ཐོག་ཞབས་འདེགས་ཞུས་པར་ཡི་རང་བསྔགས་བརྗོད་གནང་ཡོད།
གཞན་ཡང༌། འབྲིང་རིམ་དགེ་རྒན་ཨར་ཀེ་བྷ་ར་ཏི་དང༌། མཐོ་རིམ་དགེ་རྒན་བསོད་ནམས་ཆོས་སྒྲོན་གཉིས་ལ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ དང་༢༠༠༦ སོ་སོར་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་འཛིན་གྱིས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་དགེ་རྒན་ཕུལ་བྱུང་བྱ་དགའ་གནང་ཡོད་པ་དང༌། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་ནས་ལོ་ལྟར་ཁྱབ་ཁོངས་ཕུལ་བྱུང་དགེ་རྒན་ལ་གཟེངས་བསྟོད་གནང་སྲོལ་ཡོད་པའི་ཁོངས། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༤ ལོར་དམའ་རིམ་དགེ་རྒན་གཡང་མོ་ཚེ་རིང་དང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ལོར་ལུས་རྩལ་དགེ་རྒན་པདྨ་ཚེ་དབང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོར་འབྲིང་རིམ་དགེ་རྒན་འཇིགས་མེད་ཨོ་རྒྱན་དང་དམའ་རིམ་དགེ་རྒན་པདྨ་དབང་མོ། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་མཐོ་རིམ་དགེ་རྒན་དབང་ཕྱུག་བཅས་ལ་བྱ་དགའ་ལེགས་གསོལ་གནང་ཐོག འདི་ལོར་སློབ་ཕྲུག་རྒན་པ་ཚོས་འབྲས་ལྗོངས་མངའ་སྡེའི་སིལ་སྤོལ་འགྲན་བསྡུར་ནང་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་པ་དང་རན་ཅི་གྲོང་ཁྱེར་ནང་སིལ་སྤོལ་འགྲན་བསྡུར་སྐབས་རྩེད་ཕུད་བཞིའི་ཁོངས་སུ་སླེབས།
སློབ་གྲྭ་འདི་བཙུགས་པ་ནས་བཟུང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་དགེ་རྒན་གྱི་ཆེད་ལས་ནུས་རྩལ་ཡར་རྒྱས་ཡོང་བ་དང༌། གནས་དུས་དང་མཐུན་པའི་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཐབས་ལ་ལེགས་བཅོས་ཀྱིས་གོང་འཕེལ་འབྱུང་ཐབས་བཅས་ལ་ཆེད་དམིགས་ཀྱིས། དཔེར་ན་ཀམ་པུ་ཊར་གཞི་རིམ་སྦྱོང་བརྡར། གཞས་དང་ཞབས་བྲོ། སློབ་ཚན་དང་འབྲེལ་བ། མདུན་ལམ་རིག་རྩལ། གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བརྡ་ཆད་རིག་པ། ཡིག་རྒྱུགས་དྲི་ཤོག་བཟོ་སྟངས། བསམ་བློ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་སྟངས། བོད་པའི་ལེགས་བྱང་དང་མང་གཙོ། གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས། གདོང་ལེན་རུ་ཁག་སྦྱོང་བརྡར། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གདོང་ལེན་ལས་གཞི།(National Adventure Programme) བྱུས་ཉེས་དང་གནོད་འཚེ་གདོང་ལེན། དྲི་ཤོག་ཞུ་དག་སྦྱོང་བརྡར། བྱེད་སྒོའི་ལམ་ནས་སློབ་ཁྲིད། ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཡིག་སྦྱོང་བརྡར། གདོང་ལེན་རུ་ཁག་སྦྱོང་བརྡར། སློབ་སྦྱོང་རྒྱུ་ཆ་མཁོ་སྒྲུབ་སྦྱོང་བརྡར། ཡིག་རྒྱུགས་གཏོང་ཕྱོགས་(Grading System)སྦྱོང་བརྡར། དགོས་མཁོ་དང་བརྗོད་གཞི་ལ་གཞིགས་པའི་རྩིས་རིག་སྦྱོང་བརྡར། རིགས་ལམ་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོང་བརྡར། འགན་འཁུར་ཚད་གཞིའི་ལས་རིམ། གནས་ཡུལ་སྤོ་བཤུད་སློབ་སྦྱོང་ལས་གཞི་སོགས་སྦྱོང་བརྡར་དང་ཟབ་སྦྱོང་ཇི་སྙེད་ཅིག་གོ་སྒྲིག་གནང་བར་འཛུལ་ཞུགས་བྱས་ཡོད་པས། སྦྱོང་བརྡར་དེ་དག་བརྒྱུད་དགེ་རྒན་ཚོའི་བསམ་བློའི་གོ་རྟོགས་དང་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ནུས་རྩལ་གོང་མཐོར་བྱུང་ཡོད་ལ། སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ངོས་ནས་ཀྱང་སྦྱོང་བརྡར་གསར་པ་བྱེད་ཕྱོགས་ལ་གདོང་ལེན་བྱ་ཐུབ་ཡོད། སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་ཚང་མ་ཆེད་ལས་འོས་སྦྱོང་ཐོན་པ་ཤ་སྟག་ཡིན།

༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

འདས་པའི་ཆར་རྡོར་གླིང་གཏན་སློབ་འདིར་རྒྱ་གར་དབུས་སའི་དཔོན་རིགས་དང༌། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས། གཞུང་སྒེར་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གི་མཁས་དབང་དང༌། སྦྱིན་བདག བླ་སྤྲུལ་སོགས་མི་སྣ་གལ་གནད་ཅན་མང་དག་ཅིག་གིས་འཚམས་གཟིགས་གནང་ཡོད། ཁྱད་པར་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ཟླ་༡༢ ནང་བོད་མིའི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཞབས་སོར་འཁོད་ནས་དགེ་སློབ་ཡོངས་ལ་བླང་དོར་བཀའ་སློབ་ཟབ་རྒྱས་སྩལ་བ་དང་ཆབས་ཅིག ཐུགས་སྨོན་སྐྱབས་འཇུག་ཀྱང་གནང་བའི་བྱིན་མཐུས་སློབ་གྲྭའི་ལས་དོན་ཆེ་ཕྲ་གང་ཅིར་ལམ་ལྷོང་བྱུང༌། འདིར་ཉེ་བའི་ལོ་འགའ་ཤས་རིང་གལ་ཆེའི་འཚམས་གཟིགས་ཁག་ཅིག་ཟུར་འདོན་ཞུས་པ་གཤམ་གསལ།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༩ པར་ནུབ་བྷང་གལ་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་སྲིད་སྐྱོང་པ་གྷོ་པཱལ་ཀྲིཤི་ཎ་གྷན་དྷི་(Governor Gopal Krishna Gandhi)མཆོག་ནས་སློབ་གྲྭ་འདིར་གློ་བུར་འཚམས་གཟིགས་གནང་སྟེ། སློབ་གྲྭའི་ཁོར་ཡུག་གཙང་སྦྲ་དང༌། འཛིན་སྐྱོང༌། སློབ་ཁྲིད་དང་སློབ་མའི་གཤིས་སྤྱོད་བཅས་ལ་བསྟོད་བསྔགས་ཆེན་པོ་གནང་བ་མ་ཟད། ཁོང་གི་གཟིགས་སྣང་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་མཚོན་ཆེད་རྒྱ་གར་དབུས་ཤེས་རིག་བློན་ཆེན་ཨར་ཇུན་སིང་ལ་རྒྱབ་གཉེར་ཕྱག་བྲིས་ཤིག་ཀྱང་ཕུལ་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ཟླ་༦ ཟླ་མཇུག་ཏུ་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལྷོ་ཁུལ་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པ་འཇམ་དབྱངས་དབང་རྒྱལ་ལགས་རྡོར་གླིང་གཏན་སློབ་འདིར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་དགེ་སློབ་རྣམས་ལ་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་གནང་བ་དང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡ པོར་ཤེས་རིག་ཟུང་དྲུང་བཀྲ་ཤིས་སྒྲོལ་མ་དང་ཚེ་དབང་སྒྲོལ་མ་གཉིས་འཚམས་གཟིགས་སུ་ཕེབས་ཏེ་སློབ་འཇུག་དང༌། སློབ་དོད་བསྡུ་བཞེས། མཐོ་སློབ་སློབ་ཡོན་བགོད་འགྲེམས་དང་འཚང་སྙན་འབུལ་སྟངས་སོགས་གཞི་རིམ་གནད་དོན་ཐོག་ལམ་སྟོན་ཞིབ་རྒྱས་གནང༌། དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༤ པར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་སློབ་ཁག་ལ་ཆེད་དུ་དམིགས་པའི་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་ཁང་གསར་འཛུགས་གནང་བའི་ནང༌། མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་ཆེད་ལས་པ་ཆོས་སྐྱིད་ལྷ་མོ་ལགས་བསྐོ་འཛུགས་ཀྱིས་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོའི་ཐོག་དཔལ་ལྡན་ཤེས་རིག་དྲུང་ཆེ་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་ཆེད་ཕེབས་གནང་བ་དང༌། དེ་འབྲེལ་ས་གནས་མི་མང་དང་དགེ་སློབ་རྣམས་ལ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ངོ་སྤྲོད་ཞིབ་རྒྱས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་སློབ་གྲྭར་གཟིགས་སྐོར་དང་རྟོག་ཞིབ་གནང་བར་ཕེབས་མཁན་གྲས་སུ་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ཨེས་པི་རཱ་ན་(S.P.Rana)དང༌། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་གཉིས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༢ ཟླ་སྨད་དུ་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་འཚམས་གཟིགས་དང་འབྲེལ་རང་གཞུང་གི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་སྒྲིག་སྲོལ་ཁག དགེ་སློབ་མི་མང་བཅས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་དང་ལས་འགན་སྐོར་སོགས་ལམ་སྟོན་གསུང་བཤད་ཞིབ་རྒྱས་གནང་ཞིང༌། སློབ་གྲྭའི་ལས་རིམ་ཁག་ལ་རྟོག་ཞིབ་ནན་མོ་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༩ ཚེས་༡༧ ཉིན་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ལས་འཛིན་སི་དྷ་རུ་མན་(C.Dharuman)དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ལས་འཛིན་ཚེ་རིང་བསམ་གྲུབ་གཉིས་ནས་ལོ་འཁོར་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང༌།
གོང་གསལ་མི་སྣ་ཁག་གིས་སློབ་གྲྭ་འདིར་གཟིགས་ཞིབ་དང་སྦྲགས་བོད་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་དང་སྒྲིག་སྲོལ། བོད་དོན་གནས་སྟངས། མ་འོངས་ལམ་ཕྱོགས་སོགས་གལ་གནད་ཆེ་བའི་ལམ་སྟོན་དང༌། སློབ་གྲྭའི་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་ལ་རྟོག་ཞིབ་ཀྱིས་དགེ་འདོན་སྐྱོན་བསྲང་གི་ལམ་སྟོན་འོག སློབ་གྲྭའི་འགོ་ལས་ཡོངས་ཀྱིས་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་འབད་རྩོལ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་སློབ་གྲྭ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ཕྱི་ནང་གི་མཐུན་རྐྱེན་དང་སྤུས་ཚད་གོང་འཕེལ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།

ཊལ་ཧོར་གཏན་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།     འགོ་འཛུགས།

ཌལ་ཧོར་གཏན་སློབ་ནི་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ཅམ་པ་རྫོང་ཁོངས་ཌལ་ཧོ་སི་ཞེས་པའི་ཧི་མ་ལ་ཡ་འདབས་རྒྱུད་ཀྱི་རི་གྲོང་ཞིག་ཏུ་ཆགས་ཡོད། ས་དེར་པཱ་ཋན་ཀོ་ཊི་གྲོང་ཁྱེར་ནས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༨༥ ཡས་མས་དང༌། དྷ་རམ་ས་ལ་ནས་འགྲུལ་འཁོར་ནང་ཆུ་ཚོད་༥ ཡས་མས་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་ཆགས་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདི་ནི་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༣ ལོར་ཌལ་ཧོ་སི་ཞེས་པའི་རི་གྲོང་དུ་གསར་འཛུགས་གནང༌། སྐབས་དེར་ཌལ་ཧོར་དང་དྷ་རམ་ས་ལ་སོགས་པན་ཇབ་མངའ་སྡེའི་ཁོངས་གཏོགས་ཡིན།
ཌལ་ཧོར་གཏན་སློབ་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཨང་བཞི་པ་དེ་ཡིན་ཞིང༌། བོད་མི་རྣམས་ཐོག་མར་བོད་ནས་འབྱོར་སྐབས་གནམ་གཤིས་དང་ས་བབ་འཕྲོད་མིན་གྱི་དཀའ་ངལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྟབས། རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཁུལ་དུ་ལམ་བཟོ་སོགས་ངལ་རྩོལ་གླ་ལས་ཀྱི་འཚོ་ཐབས་ལ་བརྟེན་ཡོད། སྐབས་དེར་ཌལ་ཧོར་ས་ཆ་འདི་ནི་གནམ་གཤིས་དང་ས་བབ་གང་ཅིའི་ཆ་ནས་བོད་མི་རྣམས་ལ་ཤིན་ཏུ་འཕྲོད་པོ་བྱུང་བས། ཕྱི་ལོ་༡༩༥༩ ཟླ་༡༠ པར་གསར་དུ་བཙུགས་པའི་རྒྱ་གར་དབུས་རོགས་སྐྱོར་ལྷན་ཚོགས་གྱི་བོད་མི་ཚོར་རོགས་སྐྱོར་གྱི་དམིགས་བསལ་ལས་རིམ་བཀོད་སྒྲིག་གནང་བའི་ཁྲོད། ཌལ་ཧོར་ཁུལ་འདིར་བོད་མི་ན་གཞོན་མི་གྲངས་༥༠༠ ཙམ་བསྡུ་རུབ་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་སྒྱུ་རྩལ་དང་ལག་ཤེས་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་ཞིག་གསར་འཛུགས་གནང༌། དེང་གི་ཌལ་ཧོར་བཟོ་གྲྭ་ནི་ལག་ཤེས་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་དེའི་ཤུལ་རྒྱུན་ཡིན། བཟོ་གྲྭ་དེའི་མཉམ་དུ་ཐོག་མར་བུ་གསོ་ཁང་ཞིག་བཙུགས་པ་དེའི་མིང་ལ་“ཌལ་ཧོར་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མིའི་ལག་ཤེས་བཟོ་གྲྭའི་བུ་གསོ་ཁང་”ཞེས་འབོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༦༣ ལོར་སློབ་ཕྲུག་༥༥༠ ཙམ་ཡོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཟུར་འཛུགས་ཀྱིས་བོད་ཡིག་དང༌། ཨིན་ཇི། ཧིན་དི་བཅས་ཀྱི་སློབ་ཚན་བཀོད་སྒྲིག་བྱས། སྐབས་དེའི་སློབ་ཕྲུག་ཕལ་ཆེ་བ་ལོ་ན་༡༤ ནས་༢༥ བར་ཡིན།
སློབ་གྲྭ་འདི་ཐོག་མར་འཛུགས་སྐབས་སློབ་ཕྲུག་༢༥༠ ཡས་མས་དང༌། དགེ་རྒན་༡༥ ཡས་མས་ཡོད། སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་སྤྱི་དང་པོ་སྐུ་ཞབས་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ཡིན།
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༠ ལོར་སློབ་ཕྲུག་༦༨༠ ལོངས་པ་དེ་སློབ་གྲྭའི་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་མང་ཤོས་སུ་གྱུར། ཕྱིས་སུ་རིམ་གྱིས་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་ཇེ་ཉུང་དུ་གྱུར་ཏེ། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་ཕྲུག་༡༩༣ དང༌། དགེ་རྒན་༡༧ དགེ་རྒན་མ་ཡིན་པའི་ལས་བྱེད་༡༥ བཅས་ཡོད།

༢།     མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

སློབ་གྲྭ་འདི་ཐོག་མར་འགོ་འཛུགས་སྐབས་ཐག་ཉེ་ཁང་ཁུངས་དུ་མ་ཞིག་གླ་གཡར་དང་སྤུས་གཟིགས་ཀྱི་ལམ་ནས་ཞུས་པ་གཤམ་གསལ།
ཀ)    Sant Niwas            ཁ)    Raj Bhavan
ག)    Shiv Niwas            ང)    Ekantika (གླ་གཡར)
ཅ)    Al-Aziz            ཆ)    Baitul Fazal
ཇ)    Alveli            ཉ)    Porland
ཏ)    Om Niwas (གླ་གཡར།)    ཐ)    Bakrota Hall (དབུས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ལ་གཏོགས།)
དེ་རྗེས་རིམ་བཞིན་འཛིན་ཁང་དང་ཞག་སྡོད་ཉལ་ཁང༌། མཐུན་རྐྱེན་གཞན་བཅས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་མདོར་ཙམ་བཀོད་པ་གཤམ་གསལ།
༡    ཕྱི་ལོ་༡༩༦༥ ལོར་ཧིན་སྒོར་༨༧༥༧༥༢༩ འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་སློབ་ཁང་གཙོ་བོ་ཐོག་བརྩེགས་གཅིག་ཁང་མིག་༢༣ ཅན་གསར་རྒྱག་གནང༌།

༢    ཕྱི་ལོ་༡༩༦༦ ལོར་ཧིན་སྒོར་༣༡༦༢༦ འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་ཐོག་བརྩེགས་གཅིག་ཅན་གྱི་དགེ་རྒན་གྱི་ལས་ཤག་ཁང་སྡེ་དང་པོ་ཁང་མིག་ལྔ་དང༌། ཧིན་སྒོར་༦༥༠༠༠ འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་སློབ་ཕྲུག་བུའི་ཉལ་ཁང་ཐོག་བརྩེགས་གཅིག་ཅན་གསར་རྒྱག་གནང༌།
༣    ཕྱི་ལོ་༡༩༦༧ ལོར་ཧིན་སྒོར་༣༤༣༩༨ དང་༡༢༤༠༠༠ བཅས་འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་ཐོག་བརྩེགས་གཅིག་ཅན་གྱི་སློབ་ཕྲུག་བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་གསར་རྒྱག་གནང༌།
༤    ཕྱི་ལོ་༡༩༦༨ ལོར་ཧིན་སྒོར་༡༧༨༧༥༠ འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་ཐོག་བརྩེགས་གཅིག་ཅན་གྱི་སློབ་ཕྲུག་བུ་ཆུང་གྲས་ཀྱི་ཉལ་ཁང་གསར་རྒྱག་གནང༌།
༥    ཕྱི་ལོ་༡༩༩༧ ལོར་ཧིན་སྒོར་༡༥༠༡༠༠༠ འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་ཐོག་བརྩེགས་གཅིག་ཅན་གྱི་འཛིན་ཁང་༥ གསར་རྒྱག་གནང༌།
༦    ཕྱི་ལོ་༢༠༠༢ ལོར་ཧིན་སྒོར་༥༠༠༢༩༡༦ འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་ལས་ཤག་ཁང་སྡེ་གཉིས་པ་ཐོག་བརྩེགས་གཅིག་ཅན་ནང་ཁང་མིག་བཅུ་དང༌། ཐོག་བརྩེགས་གཉིས་ཅན་ནང་ཁང་མིག་དྲུག་ཅན་བཅས་གསར་རྒྱག་གནང༌།

༧    ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ལོར་ཧིན་སྒོར་༥༠༠༠༠༠ འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་ཐོག་བརྩེགས་གཅིག་ཅན་གྱི་ལས་ཤག་ཁང་སྡེ་ཨང་རིམ་གཉིས་པ་ཅན་༢ གསར་རྒྱག་གནང༌།
༨    ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་སྒོར་འབུམ་༡༥ བཏང་སྟེ་སློབ་མའི་ཉལ་ཁང་རྒྱ་བསྐྱེད་དང་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་ལས་གཞི་འགོ་འཛུགས་གནང་ཡོད།
གཞན་ཡང༌། སློབ་ཁང་དང་ལས་ཤག་སོགས་དུས་ནས་དུས་སུ་བཟོ་བཅོས་དང་ཞིག་གསོ་བྱས་པའི་གནས་སྟངས་རགས་བསྡུས་གཤམ་གསལ།
ལོ་དུས།     འགྲོ་གྲོན།        ལས་གཞིའི་འགྲེལ་བརྗོད།
༢༠༠༣།༠༤    སྒོར་༡༠༠༠༠༠    སློབ་གྲྭའི་ས་གནས་སློབ་སྟོན་ཚོགས་ཆུང་བརྒྱུད་ཞིག་གསོ།
༢༠༠༤།༠༥    སྒོར་༩༩༩༧༦    སློབ་གྲྭའི་ས་གནས་སློབ་སྟོན་ཚོགས་ཆུང་བརྒྱུད་ཞིག་གསོ།
༢༠༠༥།༠༦    སྒོར་༡༠༠༠༠༠    སློབ་གྲྭའི་ས་གནས་སློན་སྟོན་ཚོགས་ཆུང་བརྒྱུད་ཞིག་གསོ།

༢༠༠༦།༠༧    སྒོར་༡༠༠༠༠    སློབ་གྲྭའི་ཁང་པ་དང་ལས་ཤག་གི་ཐོག་བཟོ་བཅོས།
༢༠༠༧།༠༨    སྒོར་༩༤༠༠༣    སློབ་གྲྭའི་ས་གནས་སློན་སྟོན་ཚོགས་ཆུང་བརྒྱུད་ཞིག་གསོ།
༢༠༠༨།༠༩    སྒོར་༡༥༨༦༠༠༠    སློབ་གྲྭའི་སྡོད་ཁང་ངམ་ཉལ་ཁང་བཟོ་བཅོས་ཆེད།
༡༩༩༩།༠༠    སྒོར་༢༩༠༤༥༠    ལས་ཤག་དང་རྩེད་ར་བཟོ་བཅོས།
༢༠༠༠།༠༡    སྒོར་༧༤༤༨༨    ལས་ཤག་དམིགས་བསལ་བཟོ་བཅོས།
༢༠༠༡།༠༢    སྒོར་༤༥༦༩༢༤    བུའི་ཉལ་ཁང་དང་སློབ་གྲྭའི་ཁང་པར་ར་སྐྱོར་གསར་རྒྱག
༢༠༠༢།༠༣    སྒོར་༩༨༩༤༡    སློབ་སྤྱིའི་ཁང་མིག་སྒྱུར་བཅོས།
༢༠༠༥།༠༦    སྒོར་༨༩༩༢༢    ཆུ་སྦུག་བཟོ་བཅོས་དང་ཁང་པའི་ཐོག་ཁེབས་བཟོ་བཅོས།
༢༠༠༦།༠༧    སྒོར་༢༩༧༦༦༤    སློབ་ཁང་ཨ་མའི་རྒྱབ་ཏུ་རྩིག་སྐྱོར་དང་བཟོ་བཅོས་གཞན།
མཐུན་རྐྱེན་ཆ་ཚང་ཅན་གྱི་ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་ནང་ཀམ་པུ་ཊར་༡༧ ཡོད་ཅིང༌། ད་ལྟའི་ཆར་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་ནང་ཀམ་པུ་ཊར་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་མཁན་སློབ་ཕྲུག་༡༦ དང་བཅུ་གཉིས་ནང་༡༣ ཡོད། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་ནས་སློབ་ཚན་གཏན་འབེབས་གནང་བ་ལྟར་འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ནས་བཅུ་པ་བར་གྱི་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་ཀྱང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཆོག ཀམ་པུ་ཊར་སློབ་སྟོན་པ་ཞིག་ཆོད་གན་ཐོག་ཡོད་པ་ཁོང་གིས་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་སློབ་སྟོན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་ནང་དྲ་རྒྱའི་མཐུན་རྐྱེན་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྩིག་བརྙན་འཕྲུལ་ཆས་(LCD)ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཀྱང་བསྐྲུན་ཡོད། གཞན་ཡང་མཐུན་རྐྱེན་ཆ་ཚང་ལྡན་པའི་ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང་དང༌། ཤེས་ཡོན་མཐུན་རྐྱེན་ལྟེ་གནས། ས་ཁམས་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། རྩིས་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། ཉུང་མཐའི་ཤེས་ཡོན་གནས་ཚད།(MLL) རྒྱལ་ཡོངས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ།(NSS) གདོང་ལེན་རུ་ཁག ལུས་སྦྱོང་ཚོགས་ཁང༌། གཞས་སྣའི་སྡེ་ཚན། འཚེམ་བུ་སྡེ་ཚན། རྩེད་མོའི་སྡེ་ཚན། ཁོར་ཡུག་ཚོགས་པ་སོགས་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིར་ཆ་རྐྱེན་ལེགས་གྲས་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཞིག་ཡོད་པའི་ནང༌། ཨིན་བོད་ཧིན་གསུམ་གྱི་དཔེ་དེབ་སྣ་འཛོམས་ཡོད་པའི་ཐོག སློབ་ཕྲུག་ཉལ་ཁང་ནང་དུའང་དཔེ་རིགས་འགྲེམས་འཇོག་གིས་ཀློག་བལྟའི་མཐུན་རྐྱེན་མཁོ་སྒྲུབ་གནང་ཡོད། ལོ་རེ་བཞིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་གཙོས་པའི་སྡེ་ཚན་ཁག་ནས་བོད་ཡིག་དཔེ་དེབ་ཕོན་ཆེན་རིན་མེད་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་མུས་ཁག་ཁུངས་སོ་སོའི་རྩ་འཛིན་ལམ་སྟོན་བཞིན་བཀོལ་སྤྱོད་དང་ལག་བསྟར་ཚུལ་བཞིན་ཞུ་མུས་ཡིན།

༣།     སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས།

སློབ་གྲྭ་ཐོག་མར་དབུ་བརྙེས་པ་ནས་བཟུང་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ བར་སློབ་གྲྭ་འདིའི་འཛིན་རིམ་མཐོ་ཤོས་སློབ་ཐོན་བྱུང་བའི་སློབ་མ་ཁྱོན་བསྡོམས་༦༠༠ ལྷག་ཟིན་ཡོད།
འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་ཌལ་ཧོར་གཏན་སློབ་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་སྡོམ་རྩིས་བྱས་པ་ལྟར་ན། ལོ་དེར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༢༣༦ ཡོད་པའི་ནང་བོད་པའི་ཕྲུ་གུ་༢༠༢ ཡོད་པ་དང༌། བོད་རིགས་མ་ཡིན་པའི་ཕྲུ་གུ་༣༤ ཡོད། གཏན་ཉིན་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་ནི། གཏན་སློབ་ཕྲུ་གུ་གྲངས་༡༧༠ དང་ཉིན་སློབ་ཕྲུ་གུ་༦༦ བཅས་བྱུང་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་དང་བཅུ་གཉིས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩      ༤༡        ༦༣་༤༡           ༡༨            ༩༤་༤༤
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོའི་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་ཁྲོད་རྒྱུགས་འཕྲོད་བརྒྱ་ཆ་༩༦་༣ དང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་བརྒྱ་ཆ་༩༠་༩༡ ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ལོར་བརྒྱ་ཆ་༦༣་༤༡ བཅས་ལོངས་ཡོད། དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོའི་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་ཁྲོད་རྒྱུགས་འཕྲོད་བརྒྱ་ཆ་༨༩་༧༤ དང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་བརྒྱ་ཆ་༧༩་༤༡ ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ལོར་བརྒྱ་ཆ་༩༤་༤༤ བཅས་ལོངས་ཡོད། རྒྱ་གར་དབུས་འབྲིང་སློབ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་(CBSE)ཀྱི་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོའི་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་དང་བཅུ་གཉིས་གཉིས་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་རྩེ་མོར་ལོན་པའི་སློབ་ཕྲུག་ནི་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་སློབ་མ་ཚེ་རིང་བདེ་སྐྱིད་ལ་ཆ་སྙོམས་བརྒྱ་ཆ་༦༨་༦%(༥༠༠ནས་༣༡༩)ཐོབ་ཡོད་པ་དང༌། འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་པའི་སློབ་མ་བསྟན་འཛིན་ནོར་སྒྲོན་ལ་ཆ་སྙོམས་བརྒྱ་ཆ་༧༠་༤%(༥༠༠ནས་༣༥༢)ཐོབ་ཡོད།

༤།     ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ།

སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་རྒྱལ་ཡོངས་ཤེས་ཡོན་གྱི་ཉམས་ཞིབ་དང་སྦྱོང་བརྡར་ལྷན་ཁང་(NCERT)ནས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་སློབ་དེབ་ཁག་དང༌། གཞི་རིམ་འོག་མའི་ནང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་གཞི་རིམ་འོག་མའི་སློབ་དེབ་ཁག་བཅས་ལོ་ལྟར་རིན་མེད་དུ་འགྲེམས་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
དགེ་རྒན་གྱི་སྡེ་ཚན་འདྲ་མིན་ལ་སོ་སོའི་ལས་དོན་ཡར་རྒྱས་འབྱུང་ཆེད་ཆེད་ལས་སྦྱོང་བརྡར་རིམ་པར་སྦྱོར་སྤྲོད་ཀྱིས་སློབ་ཁྲིད་དང་གོ་རྟོགས་ནུས་རྩལ་གང་ཅིར་སྤྱི་ཡོངས་ནས་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད། ལྷག་པར་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༤ ནས་བཟུང་གཞི་རིམ་འཛིན་གྲྭ་ལྔ་པ་བར་བོད་ཡིག་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་འགོ་འཛུགས་བྱས་པ་ནས་བཟུང༌། དགེ་རྒན་ཟབ་སྦྱོང་རིམ་པར་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱིས་དགེ་རྒན་ཚོས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་ཚད་ཡར་རྒྱས་བཏང་སྟེ། གཞི་རིམ་འོག་མའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་ཡར་རྒྱས་མངོན་གསལ་ཕྱིན་ཡོད། དགེ་རྒན་ཚོར་སྦྱོང་བརྡར་ཡང་ཡང་སྤྲོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་རབས་ཀྱི་འགྱུར་འགྲོས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་སྐོང་བའི་ཆ་རྐྱེན་སྐྲུན་ཐབས་བྱེད་མུས་ཡིན།
སློབ་གྲྭའི་འཛིན་རིམ་སོ་སོར་བསླབ་བྱའི་ནང་དོན་དང་སློབ་ཚན་བཀོད་སྒྲིག་གནང་སྟངས་ཐད། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་སློབ་གཞིའི་ལས་རིམ་དང་རྒྱུན་ཆགས་ལག་བསྟར་བྱེད་མུས་ཐོག སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཀྱི་བཟོ་རིག་ལག་རྩལ་མཁོ་ངེས་འགའ་ངེས་སྦྱོང་སློབ་ཚན་ཁོངས་ཡོད་པ་མ་ཟད། འཛིན་རིམ་སོ་སོར་ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་གྱི་ནང་དོན་འཆར་ཅན་སྤེལ་མུས་ཡིན། གཞན་ཡང་ཟློས་གར། རྩེད་འགྲན། བལྟ་བསྐོར། ཕྱི་བསྐྱོད་སྤྲོ་འཆམ། སྲོལ་རྒྱུན་དུས་ཆེན་དང་དེང་རབས་ཀྱི་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི། ས་གནས་སློབ་ཁག་དབར་འབྲེལ་འདྲིས། དམག་སྦྱོང་ཉམས་གསོག་སོགས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་དང་ལས་འགུལ་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱས་ཏེ་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་དང་ཁོར་ཡུག་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱུས་རྟོགས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཐབས་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་མུས་ཡིན། དེང་སྐབས་སློབ་གྲྭའི་ནང་དགེ་རྒན་གྲངས་༡༧ ཡོད་པ་ཆ་ཚང་འོས་སྦྱོང་ཐོན་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་པའི་ཐོག དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང༌། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཟབ་སྦྱོང་རིགས་གོ་སྒྲིག་གནང་བར་དང་དོད་ཆེན་པོའི་ངང་འཛུལ་ཞུགས་ཞུ་མུས་ཡིན།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་གདོང་ལེན་རུ་ཁག་ལ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་ཁྲོད་སྲིད་བློན་གྱི་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ། གདོང་ལེན་རུ་ཁག་གི་འགོ་ཁྲིད་ནི་རཱ་ཇི་ལགས་(Neeraj)བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ཀྱི་ངོ་བོར་རྒྱལ་ཡོངས་འགྲན་ཚོགས་“ངས་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བསྐྱར་གསོ་”(“I Revive Mahatma’’)ཞེས་པའི་ནང་འཛུལ་ཞུགས་བྱས་པར་མངའ་སྡེའི་རིམ་པའི་བྱ་དགའ་དང་པོ་ཐོབ། སློབ་གྲྭའི་རྒྱ་གར་གདོང་ལེན་རུ་ཁག་སྡེ་ཚན་ནས་ཨེམ་པི་མངའ་སྡེའི་པཱ་ཆ་མ་རི་(Pachmarhi)རུ་རྒྱལ་ཡོངས་བློ་སྟོབས་སྐྱེད་རུང་བའི་ལས་འགུལ་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱས།

༥།     གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

སློབ་གྲྭ་འདིར་བོད་གཞུང་དང་རྒྱ་གར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་གནད་ཡོད་མི་སྣས་དུས་ནས་དུས་སུ་གཟིགས་སྐོར་དང་རྟོག་ཞིབ་གནང་སྟེ། སློབ་གྲྭའི་ཤེས་ཡོན་དང་འཛིན་སྐྱོང་གང་ཅིར་ལམ་སྟོན་དང་གཟིགས་སྐྱོང་གང་ལེགས་གནང་ཡོད། གཞན་ཡང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་འཚམས་སྦྱོར་དང་གདན་ཞུས་གནང་བའི་བླ་སྤྲུལ་དང་མཁས་དབང་མང་པོ་ཞིག་སློབ་གྲྭ་འདིར་འཚམས་གཟིགས་གནང་བ་བཅས་ཀྱིས། སློབ་གྲྭའི་ཤེས་ཡོན་དང་འཛིན་སྐྱོང་གང་ཅིར་ཡར་བསྐུལ་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད།
ཉེ་ལམ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༡༠ ཚེས་༡༦ ནས་༡༧ བར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་ཌོག་ཊར་ཝར་མ་དང་ཕྱག་རོགས་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་སྐུ་ཞབས་རཱ་ན། ཤེས་རིག་ཟུང་དྲུང་རི་ཁ་བཀྲ་ཤིས་ནོར་བུ་བཅས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༠ ཚེས་༥ ཉིན་རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ཆིབས་བསྒྱུར་གནང་བ་དང༌། རྒྱ་གར་ཡར་རྒྱས་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་གཞས་སྣ་འཁྲབ་སྟོན་རུ་ཁག་ནང་ཆ་ཤས་བླངས་ཏེ་བོད་པའི་གཞས་སྣ་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་ཡོད་ལ། ལོ་ལྟར་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ཅམ་པ་རྫོང་དུ་ཚུགས་བཞིན་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་འདུས་(International Fair “Minjar Mela”)སུ་རིག་གཞུང་བྱེད་སྒོའི་ནང་ཆ་ཤས་བླངས་དང་ལེན་བཞིན་ཡོད།

སིམ་ལ་གཏན་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།    འགོ་འཛུགས།

སིམ་ལ་གཏན་སློབ་ནི་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་རྒྱལ་ས་སིམ་ལའི་གྲོང་ཁྱེར་ནང་ཆགས་ཤིང༌། ས་ཆའི་མཐོ་ཚད་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་ཕི་ཊི་༧༢༣༨ ཡིན་སྟབས་གནམ་གཤིས་དྲོད་གྲང་སྙོམས་པས་རྒྱ་གར་ཕྱི་ནང་གི་ཡུལ་བསྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པའི་འདུ་ཚོགས་མང་ས་ཞིག་ཡིན།
ཕྱི་ལོ་༡༩༥༩ ལོར་བོད་མི་རྣམས་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་རྗེས་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༠ ལོར་མ་སུ་རིར་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཐོག་མ་བཙུགས་པ་དང༌། ལོ་མཇུག་ཏུ་དྷ་སར་བུ་བཅོལ་ཁང་གསར་འཛུགས་ཀྱིས་ས་ཁུལ་གང་ས་ནས་བསྐྱལ་བའི་ལོ་ཆུང་བྱིས་པ་མང་དག་ཅིག་བདག་བཞེས་གནང་ནའང༌། རྒྱ་གར་ནང་གནམ་གཤིས་དང་ཟས་སྤྱོད། ས་ཆུ་མ་འཕྲོད་པ་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་བོད་མི་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ནད་མནར་དང་འདས་གྲོངས་བྱུང་བས། དེ་དག་གི་བུ་ཕྲུག་དྷ་ས་དང་དེ་ནས་མ་སུ་རིར་བཏང་དང་གཏོང་མུས་ཀྱང༌། ཁང་ཁུངས་ཆ་རྐྱེན་དབང་གིས་ཕྲུ་གུ་ཤོང་ཚད་ལས་བརྒལ་བའི་གནས་སྟངས་འོག སློབ་གྲྭ་ཚུགས་ཡུལ་གཞན་ཞིག་འཚོལ་ཞིབ་གནང་གལ་ཆེ་བར་གཟིགས་ཏེ་གང་སར་འཚོལ་ཞིབ་གནང་རྗེས། མཐའ་མར་སིམ་ལ་གྲོང་ཁྱེར་འདབས་ཀྱི་ཆོ་ཊ་སིམ་ལ་ཞེས་པར་དེ་སྔ་ཨིན་ཇིའི་དབང་སྒྱུར་སྐབས་གསར་རྒྱག་བྱས་པའི་ཀྲོ་རིན་ཀྲམ་གཞིས་ཁང་(Torrentium Cottage)ཞེས་པའི་ཁང་རྙིང་ཞིག་བྷི་ཤོབ་ཁོ་ཊོན་སློབ་གྲྭ་(Bishop Cotton School)སྐོར་དང་བཅས་པ་ཡོད་པ་གཟིགས། ྋགོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་དང་སློབ་གྲྭ་དེའི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་དབར་གྲོས་མོལ་གནང་རྗེས། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༠ ཟླ་༡༢ ཚེས་༡ ཉིན་ས་ཁང་དེ་ཐོག་མར་གླ་གཡར་གནང་རྒྱུའི་གན་རྒྱ་བཞག དེ་ལྟར་སློབ་གྲྭ་འདི་ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༡ ཟླ་༣ ཚེས་༡ ཉིན་གསར་འཛུགས་གནང་ཞིང༌། སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཐོག་མའི་མིང་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་(Tibetan Society School)ཞེས་འབོད་ཅིང༌། ཐོག་མའི་ཆར་དྷ་ས་བུ་བཅོལ་ཁང་ནས་བོད་ཕྲུག་གྲངས་༡༥༥ ཙམ་སླེབས་པ་འགོ་འཛུགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༢ ཟླ་༥ ཚེས་༥ ཉིན་སློབ་གྲྭ་འདི་རྒྱ་གར་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭའི་ཚོགས་སྡེ་(Tibetan School Society)ཡིས་རྩིས་བཞེས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༡༩༦༩ ལོར་དབུས་འབྲིང་སློབ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་(CBSE)སུ་དེབ་སྐྱེལ་ངོས་འཛིན་ཐོབ་པ་དང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༧༣ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདི་ནས་ཐེངས་དང་པོར་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་པ་སློབ་མཐར་ཕྱིན། ཕྱི་ལོ་༡༩༧༥ ལོར་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཐེངས་གཉིས་པ་སློབ་མཐར་ཕྱིན། དེ་རྗེས་རྒྱ་གར་ནང་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་བར་གྱི་ལམ་ལུགས་གསར་འཛུགས་གནང་སྟབས། སློབ་གྲྭ་འདིར་ཕྲུ་གུའི་ཤོང་ཚད་དང་ཆ་རྐྱེན་ལ་གཞིགས་ཏེ་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་བར་བཟོས། ལོ་དེར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ནས་དེང་སྐབས་སློབ་སྦྱོང་གི་དགོས་མཁོའི་ལག་འཁྱེར་མེད་པའི་བོད་རིགས་སློབ་སྤྱི་རྣམས་རེག་ཊར་ཞེས་པའི་སློབ་སྤྱི་གཞོན་པའི་གོ་གནས་ཐོག་བསྐོ་བའི་ལམ་སྲོལ་གསར་གཏོད་གནང༌།

སིམ་ལ་གཏན་སློབ་ཀྱི་འདྲ་པར་རྙིང་པ།

ཕྱི་ལོ་༡༩༨༣ ཟླ་༦ པར་སིམ་ལ་སངས་རྒྱས་ཆོས་གླིང་གི་མཁན་ཁྲི་སྦྱིན་པ་བླ་མས་གདན་ཞུས་བཞིན་ས་སྐྱ་ཁྲི་འཛིན་རིན་པོ་ཆེ་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཕེབས་ཏེ་དབང་ལུང་བཀའ་སློབ་ཟབ་རྒྱས་གནང༌། ཟླ་༧ པར་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་རྟ་བོ་དགོན་པར་དུས་འཁོར་དབང་ཆེན་གནང་བར་ཕེབས་ཞོར་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཆེད་མངགས་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས། ཟླ་༡༠ ཚེས་༢༧ ཉིན་བུ་ཆུང་བ་དང་བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་བྱས་པའི་ཀྲི་རིན་ཊོ་ཁང་བརྩེགས་ལ་གློག་སྐུད་ལས་མཆེད་པའི་མེ་སྐྱོན་གྱི་གནོད་འཚེ་ཚབས་ཆེན་བྱུང༌།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༦ ལོར་ལོ་ངོ་ཉེར་ལྔ་འཁོར་བའི་དུས་དྲན་གཟབ་རྒྱས་ངང་སྲུང་རྩི་ཞུས། སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་སྤྱི་ཐོག་མ་བཀྲས་མཐོང་བསོད་ནམས་སྟོབས་འབྱོར་ལགས་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ནས་ད་བར་སློབ་སྤྱི་རིམ་པ་བྱུང་བའི་ཁྲོད་རྒྱ་གར་སློབ་སྤྱི་༡༤ དང༌། བོད་རིགས་སློབ་སྤྱི་༡༢ བྱུང་ཡོད།
སློབ་གྲྭའི་ས་ཁྱོན་ཨེ་ཀར་༢་༣༠ ཙམ་ཡོད་ཅིང༌། སྔོན་འགྲོ་ནས་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་བར་གྱི་སློབ་མ་རྣམས་གཏན་སློབ་དང་ཉིན་སློབ་གཉིས་ཀ་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདིའི་ནང་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༥༢༡ ཡོད་པ་དང༌། དགེ་རྒན་གྲངས་༣༡ དང༌། དགེ་རྒན་མིན་པའི་ལས་བྱེད་གྲངས་༢༣ བཅས་བསྡོམས་དགེ་ལས་གྲངས་༥༤ ཡོད།

༢།    མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

སློབ་གྲྭ་འདི་ཐོག་མར་འགོ་འཛུགས་གནང་སའི་ཁང་བརྩེགས་དེའི་ནང་འཛིན་ཁང་༦ དང་ཁྲུས་ཁང་གསང་སྤྱོད། གསོལ་ཐབ་ཁང་༡ གསོལ་ཚིགས་ཁང་༡ བཅས་ཡོད། ས་ཁང་དེ་ནི་ཁུལ་དེའི་བྷི་ཤོབ་ཁོ་ཊོན་སློབ་གྲྭ་(Bishop Cotton School)ཞེས་པའི་ལག་ནས་ལོ་རེར་ཧིན་སྒོར་༡༠༠༠༠ བྱས་ཏེ་གླ་གཡར་ཞུས་ཡོད་ནའང༌། དེ་རྗེས་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༤ ལོར་ས་ཁང་དེ་དག་སྤུས་གཟིགས་གནང་བ་མ་ཟད། རིམ་གྱིས་ཉེ་འགྲམ་གྱི་ཝི་ལ་ཊོ་རན་སི་(Villa Torrens)དང་ཊན་ནི་སེ་སྤོ་ལོ་རྩེད་ཐང་བཅས་སྤུས་གཟིགས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༡༩༧༣ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདི་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་བར་གནས་སྤར་བྱས་ཡོད་ནའང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༧༦ ལོར་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ནས་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་ནས་ཆེད་ལས་ཐོག་ཞུགས་པའི་ལམ་ལུགས་(10+2)གསར་སྤེལ་གནང་སྟབས། སློབ་གྲྭ་འདིར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་རྗེས་སུ་ཆེད་ལས་སློབ་སྦྱོང་སྤྲོད་པའི་མཐུན་རྐྱེན་འཛོམས་མིན་རྐྱེན་གྱིས་སླར་ཡང་འཛིན་གྲྭ་བཅུ་པར་ཕབ།
སློབ་ཁང་འདིའི་ཁང་ཁུངས་ཕལ་མོ་ཆེ་ཤིང་ཁང་ཡིན་སྟབས་མེ་སྐྱོན་གྱི་ཉེན་ཁ་ཆེ། ཕྱི་ལོ་༡༩༨༣ ལོར་སློབ་མའི་ཉལ་ཁང་གི་ཆ་ཤས་ཤིག་ལ་མེ་སྐྱོན་བྱུང་སྟེ་ཉམས་ཆག་བྱུང་ནའང༌། དགེ་སློབ་ཚོར་རྨས་སྐྱོན་བྱུང་མེད། དེ་རྗེས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་ཉལ་ཁང་ཞིག་གསོ་བྱས་ཏེ་ད་ལྟའི་ཁང་ཁུངས་འདི་དག་བྱུང་ཡོད།
དེ་རྗེས་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་གཟིགས་སྐྱོང་འོག་རིམ་གྱིས་རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་སྟེ། ལོ་རབས་དགུ་བཅུ་པའི་སྔོན་དུ་འཛུགས་སྐྲུན་ཟིན་པའི་གྲས་སུ། སློབ་གྲྭའི་འཛུགས་སྐྲུན་གཙོ་བོ་ཐོག་བརྩེགས་གཉིས་ཅན་གྱི་འཛིན་ཁང་༡ སྤྱོད་སྒོ་སྣ་འཛོམས་ལྡན་པའི་ཚོགས་ཁང་༡ བུ་ཆུང་བའི་ཉལ་ཁང་དང་མཉམ་སྦྲགས་ཀྱི་ལས་ཤག་དང་འཛིན་ཁང༌། བུ་མོའི་ཉལ་ཁང༌།(འདིར་མེ་སྐྱོན་ཤོར་མྱོང༌།) ཐོག་བརྩེགས་གཉིས་ཅན་གྱི་ཐབ་ཚང་དང་གཉེར་ཁང༌། བུའི་གསོལ་ཚིགས་ཁང༌། སློབ་སྤྱི་དང་རེག་ཊར་གྱི་བཞུགས་ཤག སྣ་མང་ལས་ཤག་(མ་ཚབ་དང་མ་བྱན།)ཐོག་བརྩེགས་གཉིས་ཅན་ཁང་རྙིང་༡ ཐོག་བརྩེགས་གཉིས་ཅན་གྱི་ལས་ཤག་ཁང་ཁུངས་༡ བུ་དང་བུ་མོའི་གསང་སྤྱོད་བཅས་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༧ ཚེས་༨ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ཌོག་ཊར་ཝར་མ་མཆོག་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་སློབ་གྲྭའི་འཛིན་ཁང་༦ གསར་རྒྱག་གི་རྨང་རྡོ་བཙུགས་པ་དང༌། ལས་ཤག་༦ གསར་རྒྱག་གྲུབ་པར་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོ་བསྐྱངས།
དེ་རྗེས་ཉམས་གསོ་དང་གསར་སྐྲུན་གནང་བའི་ཁང་ཁུངས་གཙོ་བོ་ནི་སློབ་སྤྱིའི་ལས་ཁུངས་དང་འཛིན་ཁང༌། དཔེ་མཛོད་ཁང་དང་མཉམ་སྦྱར་འཛིན་ཁང༌། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ཁང༌། ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། རྩིས་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། ཉུང་མཐའི་ཤེས་ཚད་ཡོ་ཆས་ཁང༌། ཤེས་ཡོན་མཐུན་རྐྱེན་ལྟེ་གནས། བུ་དང་བུ་མོའི་ཉལ་ཁང༌། ཉིན་མོ་སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཀྱི་གསོལ་ཚིགས་ཁང་དང་རང་སྦྱོང་ཁང༌། བུ་དང་བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་ནང་གི་དཔེ་མཛོད། འཛིན་ཁང་གསར་པ་༦ སིལ་སྤོལ་དང་རྐང་སྤོལ་རྩེད་ཐང་བཅས་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧།༠༨ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་སྒོར་འབུམ་༤༦ ལྷག་བཏང་སྟེ་ལས་ཤག་གསར་པ་༦ གསར་རྒྱག་དང༌། སྒོར་འབུམ་གསུམ་ལྷག་གི་ཆར་ཆུ་གསོག་སྣོད་གསར་སྐྲུན་ལས་གཞི། རྒྱང་སྐོར་ར་བ་དང༌། བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་གཙོས་པའི་སློབ་ཁང་དང་ལས་ཤག་ཁག་ལ་གློག་ཆས་བསྐྱར་འཛུགས་དང༌། ལེགས་བཅོས་དང་ཞིག་གསོ་བཅས་ཀྱི་ལས་གཞི་འགྲོ་མུས་ཡིན།

༣།    སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།

སློབ་གྲྭའི་ཐོ་འགོད་ཡིག་ཆ་ལྟར་ན། ད་བར་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༦༢༧༡ འཛུལ་ཞུགས་བྱུང་ཡོད་ཅིང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༢ ནས་༢༠༠༨ བར་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་སློབ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཁྱོན་བསྡོམས་༤༢༥ ལྷག་བྱུང་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་སིམ་ལ་གཏན་སློབ་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་སྡོམ་རྩིས་བྱས་པ་ལྟར་ན། ལོར་དེར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༥༢༥ ཡོད་པའི་ནང་བོད་པའི་ཕྲུ་གུ་༣༣༩ ཡོད་པ་དང༌། བོད་རིགས་མ་ཡིན་པའི་ཕྲུ་གུ་༡༨༦ ཡོད། གཏན་ཉིན་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་ནི། གཏན་སློབ་ཕྲུ་གུ་གྲངས་༢༩༠ དང་ཉིན་སློབ་ཕྲུ་གུ་༢༣༥ བཅས་བྱུང་ཡོད།

སློབ་གྲྭ་འདིར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་རྗེས་སུ་སྒྱུ་རྩལ་སྡེ་ཚན་ཐོག་ཆེད་ལས་སློབ་གཉེར་བྱེད་པའི་མཐུན་རྐྱེན་སྤུས་ལེགས་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༣ པར་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཡིག་རྒྱུགས་ཆེན་མོའི་སྐབས། སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་བསྟན་འཛིན་ཨོ་རྒྱན་གྱིས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་སློབ་གྲྭའི་ཁྲོད་ཚོང་རིག་ཨང་དང་པོ་བླངས་ཡོད།   སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༨ ནས་༢༠༠༩ བར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་དང་བཅུ་གཉིས་པའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ལོ་འཁོར་ཡིག་རྒྱུགས་ཆེན་མོའི་ཁྲོད་གྲུབ་འབྲས་ཅི་བྱུང་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

༤།    ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།

ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་ལས་རིམ་ཁྲོད་ལས་འགན་ཆེ་ཤོས་དགེ་རྒན་ཆགས་ཡོད་སྟབས་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ལོ་མང་རིང་དགེ་རྒན་རྣམས་ཆེད་ལས་ཅན་དུ་བསྒྱུར་ཐབས་སླད་དགེ་རྒན་འོས་སྦྱོང་ཐོག་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་འབྲས་སུ་དེང་སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་དགེ་ཚང་མ་འོས་སྦྱོང་ཐོབ་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་པའི་ཐོག དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་སོགས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་ཟབ་སྦྱོང་དང་སྦྱོར་བརྡར་ཁག་ནང་འཛུལ་ཞུགས་གནང་མུས་དང༌། ལོ་ལྟར་སློབ་སྤྱི་དགེ་རྒན་བརྗེ་རེས་ལས་རིམ་(Principal & Teacher Exchange Program)སྤེལ་ཏེ། བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཕན་ཚུར་དབར་དུས་ཡུན་བདུན་གཅིག་རིང་དགེ་རྒན་དང་སློབ་སྤྱི་བརྗེ་རེས་བྱེད་པ་བརྒྱུད། སློབ་གྲྭ་དང་སློབ་དགེ་ཕན་ཚུན་ཉམས་མྱོང་བརྗེ་ལེན་དང་གོ་རྟོགས་གོང་མཐོར་གཏོང་ཐབས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ལ། དགེ་རྒན་རྣམས་རང་གི་ཆེད་ལས་ཐོག་ཡར་རྒྱས་འབྱུང་ཐབས་སུ་སློབ་གྲྭ་རང་ངོས་ནས་ལས་འཆར་བསྒྲིགས་ཏེ། མཐོ་རིམ་དང་འབྲིང་རིམ་དགེ་རྒན། དམའ་རིམ་དགེ་རྒན།  སྔོན་འགྲོའི་དགེ་རྒན་བཅས་ལ་སྦྱོང་བརྡར་དང་ཉམས་མྱོང་བརྗེ་རེས་ལས་འཆར། ཕོ་མོའི་གནད་དོན་སྐོར་གྱི་ལས་འཆར། བརྗོད་གཞི་འདྲ་མིན་ཐོག་ལག་དེབ་ཕྱོགས་སྒྲིག་ལས་འཆར། དགེ་རྒན་ཚོར་ཀམ་པུ་ཊར་བཀོལ་སྤྱོད་སྦྱོང་བརྡར་སོགས་ལས་རིམ་གོ་སྒྲིག་དང་ལག་བསྟར་བྱེད་མུས་ཡིན།
སློབ་ཕྲུག་ཚོ་དུས་རྒྱུན་འཛིན་གྲྭ་ཚོགས་པ་དང༌། རིག་གཞུང་གི་བྱེད་སྒོ་སྣ་མང་ནང་ཞུགས་དགོས་སྟབས། སློབ་གསེང་དུ་དཔེ་དེབ་ཀློག་བལྟ་བྱ་རྒྱུར་འགོག་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་མུས་ལ་གཞིགས་ཏེ། སློབ་གྲྭའི་བུ་དང་བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་སོ་སོའི་ནང་དཔེ་མཛོད་ཆུང་ཆུང་རེའི་མཐུན་རྐྱེན་སྒྲིག་སྦྱོར་གྱིས། སློབ་ཕྲུག་རྣམས་དུས་རྒྱུན་དེབ་རིགས་འདྲ་མིན་ལ་བལྟ་ཀློག་བྱ་རྒྱུར་བསྐུལ་འདེད་གཏོང་བཞིན་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདི་བཞིན་ཆགས་ཡུལ་དབུས་སུ་ཡོད་ཅིང་རྙིང་ཤོས་གྲས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན། ཤེས་ཡོན་དང་རྩེད་མོའི་ཐད་སློབ་གྲྭ་འདི་ལྟེ་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། སློབ་ཕྲུག་ཚོས་སློབ་གྲྭ་ནང་ཁུལ་གཞུང་འབྲེལ་དང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་ཤེས་ཡོན་དང་རྩེད་རིགས་སོགས་འགྲན་བསྡུར་དང་བྱེད་སྒོ་ཁག་ནང་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་པ་དང༌། ནུས་ཤུགས་སྲི་ཚགས་དང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སོགས་ཀྱི་ཆེད་དབུས་འབྲིང་སློབ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་(CBSE)ཀྱི་རྩེད་འགྲན་དང་རིག་གཞུང་འགྲན་ཚོགས། གཞན་ཡང་བརྗོད་གཞི་འདྲ་མིན་ཐོག་བགྲོ་གླེང་དང་དྲི་བརྩད་སོགས་ཀྱི་ཐོག་རྒྱལ་ཁའི་གཟེངས་བསྟོད་མང་དག་བླངས་ཡོད།

བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་གཏན་སློབ་ཁག་ནང་བོད་རིགས་སློབ་སྤྱི་རེ་བསྐོ་འཛུགས་ཀྱིས་བོད་མིར་འབྲེལ་བའི་ཤེས་ཡོན་དང་འཛིན་སྐྱོང་གནད་དོན་ཐོག་ཐུགས་འགན་བཞེས་བཞིན་ཡོད་པ་བཞིན། སིམ་ལ་གཏན་སློབ་ཏུའང་བོད་རིགས་སློབ་སྤྱིའམ་རེག་ཊར་རིམ་པར་བསྐོས་ཏེ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་བཅས་པའི་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་རྒྱུན་འཛིན་ལ་དམིགས་བསལ་ཐུགས་འཁུར་བཞེས་བཞིན་ཡོད། གཏན་སློབ་གཞན་དང་སྤྱི་མཚུངས་སློབ་གྲྭ་འདིས་ཀྱང་ཨིན་བོད་ཧིན་གསུམ་ཐོག་ལོ་རེར་དུས་དེབ་འདོན་ཐེངས་རེ་འདོན་སྤེལ་གནང་དང་གནང་མུས་ཡིན།

བོད་མིའི་སློབ་ཁག་ནང་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིགས་ལམ་སློབ་ཁྲིད་དར་སྤེལ་གནང་གལ་ཆེ་བ་སྤྱི་སྒེར་ཚང་མས་ཐུགས་སྣང་གནང་མུས་ལྟར། སིམ་ལ་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཡང་དེ་སྔ་འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ཡན་གྱི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་རིགས་ལམ་འགོ་འཛུགས་གནང་ཡོད་མོད། རིགས་ལམ་སློབ་ཁྲིད་གནང་མཁན་བོད་ཡིག་དགེ་རྒན་རྣམས་ཡིན་སྟབས་སློབ་ཁྲིད་གནད་དུ་མ་སོང་བས་གྲུབ་འབྲས་འདོད་བློ་ཁེངས་པ་ཞིག་མ་བྱུང་བར་བརྟེན། དུས་ཕྱིས་རིགས་ལམ་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ཐུགས་འགན་ཆོས་དགེས་བཞེས་པས་རིམ་གྱིས་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་འགོ་ཚུགས། ལྷག་པར་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ཟླ་༣ ཚེས་༩ ཉིན་བོད་གཞུང་དམངས་གཉིས་ཀྱིས་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་བརྟན་བཞུགས་འབུལ་བའི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་སིམ་ལ་གཏན་སློབ་ཀྱི་སློབ་མ་གཉིས་དྷ་སྟེང་བོད་ཁྱིམ་དང༌། མ་སུ་རི་བོད་ཁྱིམ། ཅོང་ཏ་ར་གཏན་སློབ་བཅས་དང་ལྷན་ྋགོང་ས་མཆོག་གི་དྲུང་དུ་རིགས་ལམ་རྩོད་པ་སྤྱན་འབུལ་ཞུས་པར། ྋགོང་ས་མཆོག་ནས་ཐུགས་དགྱེས་མཉེས་ཆེན་པོས་བསྔགས་བརྗོད་ཀྱི་མེ་ཏོག་གཏོར་ཞིང་སྐུ་པར་བསྒྲོན་པ་སོགས་རྒྱལ་བ་དགྱེས་པའི་མཆོད་སྤྲིན་དུ་གྱུར།
སློབ་གྲྭ་འདི་བཞིན་རྒྱ་གར་གྱི་ས་བོན་(SEEDS INDIA)ཞེས་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་ཚོགས་པས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་བྱུས་ཉེས་སྟངས་འཛིན་བྱེད་མཁན་གྱི་ཚོགས་མིའི་གྲས་སུའང་ཡོད། བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ནང་པའི་དུས་ཆེན་ཁག་དང༌། གཞུང་འབྲེལ་དུས་དྲན། གཞས་དང་ཞབས་བྲོའི་བྱེད་སྒོ། སྐད་ཡིག་སྦྱོང་བརྡར། སྦྱང་ཤིང་སྟེང་ཡིག་གཟུགས་སྦྱང་རྒྱུ་སོགས་རིག་གཞུང་དང་འབྲེལ་བའི་བྱེད་སྒོ་སྣ་མང་ཞིག་སྤེལ་བ་དང༌། གཞན་ཡང་དབུས་འབྲིང་སློབ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཁྱབ་ཁོངས་སློབ་ཁག་དང༌། མངའ་སྡེ་གཞུང་དང་ཚོགས་པའི་འགྲན་བསྡུར་དང་བྱེད་སྒོ་མང་པོའི་ནང་ཞུགས་ཏེ་སློབ་ཕྲུག་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཕུལ་བྱུང་བྱ་དགའ་གཟེངས་བསྟོད་ཐོབ་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༥ ཚེས་༢༨ ཉིན་སིམ་ལ་གཏན་སློབ་ཀྱི་འབྲིང་རིམ་དགེ་རྒན་པདྨ་རྒྱལ་མཚན་ལགས་སུ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཕུལ་བྱུང་དགེ་རྒན་ལག་ཁྱེར་དང་བྱ་དགའ་སྒོར་༢༥༠༠༠ བཅས་སྲིད་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་པྲཏི་བྷ་པཱ་ཊིལ་(Mrs. Pratibha Patil)ནས་གསོལ་རས་སྩལ།

༥།    གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

སིམ་ལ་གཏན་སློབ་འདིར་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དུས་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཐུགས་ཁུར་ཚད་མེད་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༧ ལོ་ནས་ད་བར་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཆིབས་བསྒྱུར་སྔ་ཕྱིའི་སྐབས་སུ་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་ཟབ་རྒྱས་གནང་ཡོད། གཞན་ཡང་བོད་ཀྱི་བླ་ཆེན་ཁག་དང༌། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐུ་མགྲོན་དང་ཆེད་མཁས་གནད་ཡོད་མི་སྣ། རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་འབྲེལ་ཡོད་དཔོན་རིགས་དང༌། ཧི་མ་ཅལ་བློན་ཆེན་ཁག དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་འགོ་ལས། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བཀའ་བློན་དང་དྲུང་ཆེ། ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་སོགས་ལོ་ལྟར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་གཟིགས་ཞིབ་དང་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་འཆར་ཅན་དུ་གནང་མུས་ཡིན། ཉེ་ལམ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༧ ཚེས་༣ ཉིན་དཔལ་ལྡན་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་སིམ་ལ་སློབ་གྲྭར་འཚམས་གཟིགས་ཀྱིས་གལ་ཆའི་ལམ་སྟོན་གསུང་བཤད་གནང༌། བཀའ་ཁྲི་མཆོག་གིས་ཐོག་མར་ཁོང་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཆོས་དགེའི་ཐུགས་འགན་བཞེས་སྐབས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ། སློབ་ཕྲུག་ཚོར་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་གྷན་དྷྷི་མཆོག་གི་ལམ་སྟོན་རྗེས་འབྲངས་བྱ་གལ་ཆེ་ཚུལ་སོགས་བཀའ་སློབ་ཞིབ་རྒྱས་སྩལ།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༡༠ ཟླ་དཀྱིལ་དུ་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་གཉིས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༧ ཟླ་དཀྱིལ་ནང་ཤེས་རིག་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པ་སྐུ་ཞབས་འཇམ་དབྱངས་དབང་རྒྱལ་ལགས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༡༠ ཚེས་༢༢ ཉིན་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དབུ་བརྙེས་པའི་དུས་དྲན་མཛད་སྒོ་དང་བསྟུན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་དང་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་སོགས་དང༌། ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་ཐུབ་བསྟན་ལུང་རིགས་མཆོག ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་རྣམས་གཉིས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་བཀའ་སློབ་གསུང་བཤད་གནང་བ་མ་ཟད། ས་གནས་མི་མང་ལ་རང་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་དང་བོད་རྒྱའི་གནས་སྟངས་སོགས་བཀའ་སློབ་ཟབ་རྒྱས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ཟླ་༩ ཚེས་༦ ཉིན་ཤེས་རིག་མཐོ་སློབ་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་དྲུང་གཞོན་བསྟན་འཛིན་ཡེ་ཤེས་ལགས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་དགེ་སློབ་རྣམས་མཐོ་སློབ་སློབ་ཡོན་ཞུ་ལེན་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་དང་ལམ་སྟོན་ཞིབ་གསལ་གནང༌།

བྷེལ་ཀོབ་དབུས་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།
༤། སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཡན་ལག་སློབ་གྲྭ།
༥། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།
༦། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།     འགོ་འཛུགས།

བྷེལ་ཀོབ་ལུགས་ཟུང་བསམ་གྲུབ་གླིང་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭའམ། བྷེལ་ཀོབ་དབུས་སློབ་ཅེས་འབོད་པ་འདི་ནི། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༡ ལོ་གསར་འཛུགས་གནང་ཞིང༌། ཐོག་མའི་ཆར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༡༥༠ ཡས་མས་དང་དགེ་རྒན་༣ ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་ཕྲུག་ཕོ་མོ་གྲངས་༦༨༤ དང༌། དགེ་རྒན་༤༤ དང༌། ལས་བྱེད་༡༣ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་དགེ་ལས་༥༧ ཡོད།

༢།     མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

བྷེལ་ཀོབ་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་འདི་ནི་ཐོག་མར་འགོ་འཛུགས་སྐབས་རྩྭ་ཡིས་ཐོག་ཁེབས་བྱས་པའི་སྤྱིལ་བུ་ཞིག་དང་ནག་པང་གཅིག་མ་གཏོགས་གཞི་རིམ་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་གཅིག་ཀྱང་མེད། འདས་པའི་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུའི་ནང་སློབ་གྲྭ་འདིར་འཛུགས་སྐྲུན་དང་བཟོ་བཅོས་བསྟར་ཆགས་སུ་གནང་སྟེ། དེང་འཛིན་རིམ་དང་པོ་ནས་ལྔ་པ་བར་ཡོད་པའི་དམའ་རིམ་སློབ་གྲྭ་༤ དང༌། སློབ་གྲྭ་ཨ་མ་འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ནས་བཅུ་གཉིས་བར་ཡོད་པའི་འབྲིང་སློབ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༣ ལོར་སློབ་གྲྭའི་འཐུང་ཆུའི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཆེད་སློབ་གྲྭའི་ར་བར་ཁྲོན་པ་བྲུས་ཏེ་ལག་གནོན་ཆུ་མགོ་གསར་སྐྲུན་དང༌། སློབ་ཁང་ཨ་མར་ཞིག་གསོ་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོར་ལས་ཤག་༥ དང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ལོར་ལས་ཤག་༤ གསར་རྒྱག་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བ་མ་ཟད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོར་ལས་ཤག་༡༠ ལ་ར་བསྐོར་གསར་རྒྱག འཛིན་ཁང་ཡོངས་ལ་དམིགས་བསལ་ཞིག་གསོ་དང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ལོར་འཛིན་ཁང་༦ གསར་རྒྱག་ལེགས་གྲུབ་བྱུང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧།༠༨ ལོར་སྒོར་འབུམ་༡༥ འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་ལས་ཤག་༤ གསར་སྐྲུན་དང༌། འཛིན་ཁང་དང་རྩེད་ཐང་ཉམས་གསོ། སློབ་གྲྭའི་ས་འོག་གློག་སྐུད་ཞིག་གསོ་དང་ལེགས་བཅོས། དེ་བཞིན་མ་ལི་ཀུ་མ་རི་དང་ཀེ་ལ་ཤ་པུ་ར། གྷོ་ལ་ཐ་ལ་བཅས་ཡན་ལག་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་འཛིན་ཁང་དང་ལས་ཤག་གསར་རྒྱག་དང་ཉམས་གསོ་བསྟུད་མར་གནང༌།
དེང་སྐབས་སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཁང་པ་དང༌། འཛིན་ཁང༌། འཛིན་ཆས་སོགས་རྒྱ་གར་ནང་སློབ་གྲྭ་ལེགས་གྲས་སུ་གཏོགས། དེ་ཡང་ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། ཤེས་ཡོན་མཐུན་རྐྱེན་ལྟེ་གནས། སྐད་ཡིག་སྦྱོང་བརྡར་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། རྩིས་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། རྩིས་རིག་དང་ཚན་རིག་བཀོལ་སྤྱོད་དང་ལག་ལེན་ཆེད་ཐོག་ཁེབས་མེད་པའི་སྐྱེད་ཚལ། རྩེད་རིགས་མཐུན་རྐྱེན། སློབ་ཕྲུག་ཆུང་བའི་སྡེ་ཚན་དང་རྒན་པའི་སྡེ་ཚན་སོ་སོར་ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་དྲ་རྒྱའི་མཐུན་རྐྱེན་དང་བཅས་པ། གཟུགས་མཐོང་བརྙན་པར་ཁང༌། ས་ཁམས་ཚོད་ལྟ་ཁང་སོགས་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་སློབ་གྲྭ་འདིར་དེང་དུས་དང་འཚམས་པའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྟོན་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་གང་ལེགས་བསྐྲུན་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་དགེ་རྒན་ཚང་མ་འོས་སྦྱོང་ཐོན་ཞིང་ཚད་ལྡན་ཤ་སྟག་ཡིན་ཞིང༌། བསླབ་གཞི་ནི། རྒྱ་གར་དབུས་འབྲིང་སློབ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་སློབ་ཚན་ཁག་གཞི་རྩར་བཟུང་བའི་ཐོག བོད་མི་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་ས་གནས་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་དང་འཚམས་པའི་བསླབ་གཞིའི་ནང་དོན་ཁ་གསབ་དང་བཅས་སློབ་སྤེལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

༣།     སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།

སློབ་གྲྭ་འདིའི་འཛིན་རིམ་མཐོ་ཤོས་ལེགས་ཐོན་བྱུང་བའི་སློབ་ཕྲུག་༥༥༠ བྱུང་ཡོད། དགེ་རྒན་མཚན་གནས་འདྲ་མིན་ཐོག་ཆེད་ལས་སྦྱོང་བརྡར་ཐེངས་༢༥༠ ཙམ་སྤྲད་པ་དེས་དགེ་རྒན་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་ལས་ནུས་པ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་བྱུང་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་སྡོམ་རྩིས་བྱས་པ་ལྟར་ན། ལོར་དེར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༤༣༥ ཡོད་པ་ཚང་མ་ཉིན་སློབ་ཤ་སྟག་ཡིན། སློབ་ཕྲུག་དེ་དག་ནང་༡༥ མ་གཏོགས་ཚང་མ་བོད་རིགས་སློབ་ཕྲུག་ཡིན། ལོ་དེར་དགེ་རྒན་༢༡ དང་ལས་བྱེད་༨ བཅས་ཁྱོན་དགེ་ལས་༢༩ ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་གི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༨ ནས་༢༠༠༩ བར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་དང་བཅུ་གཉིས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

༤།     སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཡན་ལག་སློབ་གྲྭ།

བྷེལ་ཀོབ་དབུས་སློབ་གྲྭ་འདི་འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ནས་བཅུ་གཉིས་བར་ཡོད་པའི་གཞི་རིམ་གོང་མའི་སློབ་འབྲིང་ཞིག་ཡིན་པ་དང༌། སློབ་གྲྭ་འདིར་ཡན་ལག་སློབ་གྲྭ་བཞི་ཡོད་པ་གཤམ་གསལ།
ཀ)    ཅོག་ཀུར་ཉིན་སློབ།
སློབ་གྲྭ་འདི་ནི་བྷེལ་ཀོབ་ཉེ་ཁུལ་ཅོག་ཀུར་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་གཞི་རིམ་འོག་མའི་སློབ་གྲྭ་ཞིག་ཡིན་ཞིང༌། པྲིཡ་པ་ཊི་ན་(Piriyapatna)གྲོང་བརྡལ་ནས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༤ ཙམ་གྱི་སར་ཆགས་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདི་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༧ ལོར་གསར་འཛུགས་གནང༌། ཐོག་མའི་ཆར་སློབ་ཕྲུག་༧༩ དང༌། འཛིན་རིམ་དང་པོ་ནས་ལྔ་པ་བར་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་ཕྲུག་༢༡ དང་དགེ་ལས་༣ ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ནས་༢༠༠༩ བར་སློབ་གྲྭ་འདིའི་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་གི་སློབ་འཇུག་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

ཁ)    ཨར་ལི་ཀུ་མ་རི་ཉིན་སློབ།
སློབ་གྲྭ་འདི་ནི་བྷེལ་ཀོབ་ལུགས་བསམ་བོད་མིའི་གཞིས་སྒར་གསུམ་པ་དང་བཞི་པའི་བར་ཡོད། རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་མའེ་སོར་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་ཀུ་ཤལ་ན་སྒར་གྲོང་བརྡལ་ནས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༥ ཙམ་གྱི་སར་ཆགས་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདི་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༧ ལོར་གསར་འཛུགས་གནང༌། འཛིན་རིམ་དང་པོ་ནས་ལྔ་པ་བར་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་ཕྲུག་༡༠༢ དང་དགེ་ལས་༧ ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ནས་༢༠༠༩ བར་སློབ་གྲྭ་འདིའི་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་གི་སློབ་འཇུག་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

ག)    ཀེ་ལ་ཤ་པུ་ར་ཉིན་སློབ།
ཀེ་ལ་ཤ་པུ་ར་ཉིན་སློབ་ནི། བྷེལ་ཀོབ་ལུགས་བསམ་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་གཞིས་སྒར་གཉིས་པའི་འཁྲིས་སུ་ཆགས་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདི་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༧ ལོར་གསར་འཛུགས་གནང༌། འཛིན་རིམ་དང་པོ་ནས་ལྔ་པ་བར་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་ཕྲུག་༡༡༤ དང་དགེ་ལས་༩ ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ནས་༢༠༠༩ བར་སློབ་གྲྭ་འདིའི་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་གི་སློབ་འཇུག་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

ང)    གྷོ་ལ་ཐ་ལ་ཉིན་སློབ།
སློབ་གྲྭ་ནི་བྷེལ་ཀོབ་ལུགས་བསམ་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་གཞིས་སྒར་ལྔ་པ་དང་དྲུག་པའི་དབར་ཆགས་ཡོད་པས། གཞིས་སྒར་དེ་གཉིས་ཀྱི་བོད་མིའི་ཕྲུ་གུ་ཉིན་སློབ་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བསྐྱོད་བཞིན་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༧༧ ལོར་གསར་འཛུགས་གནང༌། འཛིན་རིམ་དང་པོ་ནས་ལྔ་པ་བར་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདིའི་འཛིན་རིམ་ལྔ་པའི་སློབ་མ་བསྟན་འཛིན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་སློབ་གྲྭའི་(CAE)ཨང་དང་པོའི་བྱ་དགའ་ཐོབ། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་ཕྲུག་༡༠༢ དང་དགེ་ལས་༨ ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ནས་༢༠༠༩ བར་སློབ་གྲྭ་འདིའི་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་གི་སློབ་འཇུག་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

༥།     ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།

བྷེལ་ཀོབ་དབུས་སློབ་གྲྭ་འདི་དབུས་འབྲིང་རིམ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་དང༌། མངའ་སྡེ། རྫོང༌། དབུས་བོད་སློབ་ནང་ཁུལ་བཅས་ཀྱི་རྩེད་འགྲན་དང༌། ཚན་རིག་དང་རྩིས་རིག་འགྲན་བསྡུར་དང་འགྲེམས་སྟོན། ཁོར་ཡུག་དང་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ལས་འགུལ། རིག་གཞུང་དང་སྒྱུ་རྩལ། རྒྱུན་ལྡན་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མཛད་སྒོ་སོགས་ལས་རིམ་མི་འདྲ་བའི་ཁྲོད་དོ་སྣང་ཆེན་པོས་འཛུལ་ཞུགས་བྱས་པར་གཡུར་དུ་ཟ་བའི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ། གཤམ་དུ་ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་ནང་ཐོབ་པའི་གྲུབ་འབྲས་དེ་རིགས་ལས་ཁག་ཅིག་ཟུར་འདོན་ཞུས་ཡོད།
དབུས་འབྲིང་རིམ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་(CBSE)ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ལོའི་རྩེད་འགྲན་སྐབས། གསེར་གྱི་རྟགས་མ་གྲངས་༢ དང༌།  དངུལ་གྱི་རྟགས་མ་གྲངས་༡༥ ཟངས་ཀྱི་རྟགས་མ་གྲངས་༧  བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་རྟགས་མ་༢༤ ཐོབ་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༡ ཚེས་༥ ནས་༧ བར་ཏི་རུ་པ་ཏི་ས་གནས་སུ་དབུས་འབྲིང་རིམ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཁྱབ་ཁོངས་སློབ་གྲྭའི་རྩེད་འགྲན་ཐེངས་བདུན་པའི་སྐབས། བྷེལ་ཀོབ་དབུས་སློབ་སློབ་མ་ཚོས་གསེར་གྱི་རྟགས་མ་གྲངས་༩ དངུལ་གྱི་རྟགས་མ་གྲངས་༩ ཟངས་ཀྱི་རྟགས་མ་གྲངས་༡༡ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་རྟགས་མ་གྲངས་༢༩ ཐོབ་ཡོད། སློབ་ཕྲུག་བསྟན་འཛིན་དབང་འབྱོར་གྱིས་ཕུལ་བྱུང་ལུས་རྩལ་པའི་བྱ་དགའ་ཐོབ་ཡོད་པ་དེ་ནི་བོད་མིའི་སློབ་ཕྲུག་ཐོག་མ་དེ་ཡིན། ལོ་དེར་བྷེལ་ཀོབ་དབུས་སློབ་ནི་འགྲན་ཞུགས་སློབ་གྲྭ་༦༠ ཐམ་པའི་ནང་ཨང་གཉིས་པའི་གོ་གནས་ཐོབ།
དབུས་འབྲིང་རིམ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོའི་ཕུལ་བྱུང་སློབ་མའི་མིང་གཞུང་ཁྲོད་སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་༢ ཡོད་པ་དང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༣ ལོར་སློབ་ཕྲུག་༡ བྱུང་ཡོད།
སློབ་གྲྭའི་ནང་སྣེ་ཤན་དང་གདོང་ལེན་རུ་ཁག་གསར་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པས་རེས་གཟའ་སྤེན་པ་ནམ་ཡིན་ལ་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་པ་དང༌། རིག་གཞུང་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༩ ཚེས་༡༦ ཉིན་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་སློབ་མ་རྣམས་སེར་བྱེས་གྲྭ་ཚང་དུ་ཚན་རིག་དང་ནང་ཆོས་ཞེས་པའི་འགྲེམས་སྟོན་ལ་ལྟ་བསྐོར་བྱས།
སློབ་གྲྭ་འདིར་གཞི་རིམ་དགེ་རྒན་གྱི་ལས་གནས་སུ་ཕྱག་ལས་རྒྱུན་རིང་གནང་བའི་དགེ་ལས་ཉམས་མྱོང་ཅན་མང་དག་ཅིག་ཡོད་ཅིང༌། བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལོ་ངོ་ཉེར་ལྔའི་རིང་ཞབས་འདེགས་ཞུས་པའི་དགེ་ལས་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ལ་རང་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ལེགས་གསོལ་ཕྱག་འཁྱེར་ཡང་སྩལ་ཡོད། ཁྱད་པར་སློབ་གྲྭའི་སློབ་སྤྱི་ཐར་ལམ་སྒྲོལ་མ་ལགས་སུ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ལོར་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཕུལ་བྱུང་དགེ་རྒན་གྱི་བྱ་དགའི་རྟགས་མ་ཐོབ་སྟེ། ཟླ་༩ ཚེས་༥ ཉིན་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་འཛིན་ཌོག་ཊར་ཨབ་དྷུལ་ཀཱ་ལམ(A.P. J. Abdul Kalam)མཆོག་ནས་བྱ་དགའི་རྟགས་མ་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༩ ཚེས་༢ ཉིན་སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་བསྟན་འཛིན་འཛོམས་སྐྱིད་(སྒྱུ་རྩལ་༨༨་༦%)དང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ལྡན་(ཚོང་རིག་༨༡%)གཉིས་ལ་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ལོའི་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཕུལ་བྱུང་སློབ་མའི་བྱ་དགའ་ལག་འཁྱེར་དང་ཧིན་སྒོར་༥༠༠༠ རེ་བཅས་ཀྱི་གསོལ་རས་བཀའ་ཁྲི་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་གནང་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་མཐོ་རིམ་བོད་དགེ་ཚེ་བརྟན་བཀྲ་ཤིས་དང༌། གཞི་རིམ་འོག་མའི་བོད་དགེ་ཟླ་བ་སྒྲོལ་མ། གཞི་རིམ་བར་མའི་དགེ་རྒན་ས་པྲཀཤ(H.S.Sathya Prakash) མཐོ་རིམ་དགེ་རྒན་ཨི་ཤི་ཝརྱ།(G.Eswariah) ལག་ཤེས་དགེ་རྒན་ཌི་ཨེས་བྷིསྟ།(D.S.Bhist) བཅས་ལ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོའི་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་དགེ་རྒན་གྱི་བྱ་དགའ་ཐོབ་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདི་ཉིད་ནས་ཐོན་པའི་སློབ་མ་ཚོས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞུང་སྒེར་ཚོགས་སྡེ་མང་པོ་ཞིག་གི་རྐང་འཛིན་མི་སྣར་གྱུར་ཡོད་པ་དཔེར་ན། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་ལས་ཐོག་པ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་དང༌། ྋགོང་ས་མཆོག་གི་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་བུ་ཆུང་ཚེ་རིང༌། དྷ་ས་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་སྐད་རིགས་ཉམས་ཞིབ་པ་ན་ག་སངས་རྒྱས་བསྟན་དར། བྷེལ་ཀོབ་ལུགས་ཟུང་བསམ་གྲུབ་གླིང་གི་ས་གནས་འགོ་འཛིན་བཀྲ་ཤིས་དབང་འདུས་སོགས་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཕན་ནུས་ལྡན་པའི་མི་སྣ་མང་པོ་བསྐྱེད་བསྲིང་གནང་ཡོད།

༦།     གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

སློབ་གྲྭ་འདིར་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་འགོ་ལས་རྣམ་པས་དུས་རྒྱུན་འཚམས་གཟིགས་རྟོག་ཞིབ་གནང་བཞིན་ཡོད་ཅིང༌། དེ་མིན་སློབ་གྲྭ་རང་ངོས་ནས་བླ་སྤྲུལ་དང་མཁས་དབང༌། ཆེད་ལས་པ་སོགས་གདན་ཞུས་ཀྱིས་གསུང་བཤད་དང་བགྲོ་གླེང་གི་ལས་འགུལ་སྤེལ་དང་སྤེལ་མུས་ཡིན། ཉེ་ལམ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༣ ཚེས་༥ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་རཱ་ཝལ་དང་ལྕམ་སྐུ་སན་དཡ་རཱསི་ཏོ་གི་(Smt. Sandhya Rastogi)གཉིས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༣ ཚེས་༡༨ ཉིན་དཔལ་རྒྱལ་བ་ཀརྨ་པ་ཨོ་རྒྱན་འཕྲིན་ལས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་སློབ་གྲྭར་ཆིབས་བསྒྱུར་གྱིས་དགེ་སློབ་ཕ་མ་བཅས་པར་བླང་དོར་བཀའ་སློབ་ཟབ་རྒྱས་སྩལ།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༧ པའི་ཟླ་མཇུག་ཏུ་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་དང་བཟོད་པ་ལགས་གཉིས་བོད་ནང་གི་ཆབ་སྲིད་གནས་སྟངས་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པའི་གནས་སྟངས་སྐོར་གསུང་བཤད་དང་འགྲེམས་སྟོན་གནང༌། ཟླ་༡༢ ཚེས་ཟླ་དཀྱིལ་ནང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པ་སྐུ་ཞབས་འཇམ་དབྱངས་དབང་རྒྱལ་ལགས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་མ་འོངས་མདུན་ལམ་འདེམས་སྒྲུག་གནང་ཕྱོགས་ཐད་གསུང་བཤད་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ཟླ་༡༠ པའི་ཟླ་མཇུག་ཏུ་ཤེས་རིག་ཟུང་དྲུང་བཀྲ་ཤིས་སྒྲོལ་མ་དང་དྲུང་གཞོན་བསྟན་འཛིན་ཡེ་ཤེས་གཉིས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་གཞི་རིམ་གོང་མའི་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་སློབ་ཡོན་ཞུ་སྟངས་སྐོར་ལམ་སྟོན་གསུང་བཤད་གནང༌།
ཁྱད་པར་བོད་མིའི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་འཁྲིད་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དེ་སྔོན་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༡༢ ཚེས་༡༦ དང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༡ ཚེས་༡༠ བཅས་སུ་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁུལ་དུ་ཆིབས་བསྒྱུར་སྐབས་ཁུལ་དེའི་སེར་སྐྱ་མི་མང་དང་སློབ་གྲྭའི་དགེ་སློབ་བཅས་ལ་བླང་དོར་བཀའ་སློབ་ཟབ་རྒྱས་སྩལ་ཡོད།

མོན་གྷོ་གཏན་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས།
༤། མོན་གྷོ་གཞིས་གྲོང་དང་པོའི་ཡན་ལག་སློབ་གྲྭ།
༥། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།
༦། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།    འགོ་འཛུགས།

བོད་མི་རྣམས་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་རྗེས་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་རོགས་རམ་དང་འབོད་སྐུལ་འོག མངའ་སྡེ་མང་པོ་ཞིག་གིས་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མི་རྣམས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀྱིས་གཞིས་སྡོད་ས་གནས་དང་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱོར་སྤྲོད་གནང་བ་དང༌། ལྷག་པར་གདན་ས་ཁག་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀར་ཎ་ཊ་ཀ་མངའ་སྡེ་ནང་ཆགས་པར་བརྟེན། ལྷོ་ཕྱོགས་ས་ཁུལ་དུ་ས་ཆ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པས་རིམ་གྱིས་བོད་མིའི་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆ་བྱུང་བ་དང་ཆབས་ཅིག བོད་ཕྲུག་རྣམས་སློབ་འཇུག་གི་གཞི་རིམ་མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན་ཆེད། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༩ ཟླ་༡༠ ཚེས་༢ འཚེ་མེད་ཞི་བའི་དེད་དཔོན་ཆེན་པོ་གྷན་དྷིའི་འཁྲུངས་སྐར་ཉིན། མའེ་སོར་གཞིས་ཆགས་ཡར་རྒྱས་སྡེ་ཚན་(Mysore Resettlemet and Development Agency, MYRADA)གྱི་རོགས་རམ་འོག་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ཇག་དི་ཤ་པྲད་(Sh. Jugdish Parad)དང༌། ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་ཕྲེང་རིང་འཇིགས་མེད་སུམ་རྩེན་དབང་པོ་མཆོག གཞིས་ཆགས་གཟིགས་རྟོགས་པ་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་སྐུ་ཞབས་ཀ་ཏཱ་པིའ་མཆོག གཞིས་འགོ་སྐུ་ངོ་བཀྲས་མཐོང་ཚེ་དབང་ཆོས་རྒྱལ་མཆོག་བཅས་གདན་འཛོམས་ཐོག་མོན་གྷོ་འདོད་དགུ་གླིང་དབུས་གཏན་སློབ་འདི་ཉིད་དབུ་འབྱེད་གནང༌།
ཐོག་མའི་ཆར་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་བར་ཡོད་ཅིང་དགེ་ལས་གྲངས་༢༠ དང༌། སློབ་ཕྲུག་༣༠༠ ཡས་མས་ཡོད། སློབ་ཕྲུག་ཁ་ཤས་ལོ་ན་ཆེ་བས་ཤེས་ཡོན་གནས་ཚད་ལ་གཞིགས་ཏེ་ལོ་རེར་འཛིན་རིམ་གཉིས་སྤར་བའི་ལམ་སྲོལ་ལག་བསྟར་གནང༌། སློབ་གྲྭའི་དགེ་ལས་རྣམས་ཀྱི་ཕོགས་དང༌། སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་དེབ་ཆས་དང་ཞལ་ལག་བཅས་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ནས་ནར་གཏོང་གནང་འདུག  སྐབས་དེར་སློབ་ཁང་དང༌། དགེ་ལས་ཚོའི་ལས་ཤག འཛིན་ཆས་སོགས་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་མའེ་སོར་གཞིས་ཆགས་ཡར་རྒྱས་སྡེ་ཚན་ནས་ནར་གཏོང་གནང་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིར་ཡན་ལག་སློབ་གྲྭ་གཉིས་ཡོད། གཅིག་དགའ་ལྡན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཟམ་པའི་སློབ་གྲྭ་འདི་དང༌། ཡན་ལག་སློབ་གྲྭ་ཨ་མ་གཉིས་ཡོད། གཞིས་གྲོང་དྲུག་པའི་སློབ་གྲྭ་ལོགས་སུ་ཡོད། ཐོག་མར་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་བར་ཡོད་ཀྱང་ཕྱིས་སུ་གཞིས་གྲོང་དྲུག་པའི་སློབ་གྲྭ་འདི་བཞིན་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པ་བར་བསྒྱུར་འདུག
ཕྱི་ལོ་༡༩༧༡ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་བཅུག་པ་དང་ཆབས་ཅིག་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭར་གནས་སྤར་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༡༠༣༦ ཡོད་པའི་ནང༌། རྒྱ་གར་སློབ་ཕྲུག་༨༩ ཡོད། བོད་རིགས་དགེ་ལས་གྲངས་༢༣ རྒྱ་གར་དགེ་ལས་གྲངས་༦༢ བཅས་བསྡོམས་དགེ་ལས་༨༥ ཡོད། དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ལོར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༩༩༣ དང༌། རྒྱ་གར་དགེ་ལས་༤༤ བོད་རིགས་དགེ་ལས་༢༦ བཅས་བསྡོམས་དགེ་ལས་༧༠ བཅས་ཡོད།

༢།    མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

ཕྱི་ལོ་༡༩༩༢ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་སློབ་གྲྭའི་དགེ་ལས་ཀྱི་ལས་ཤག་དང་ལྷན་གསང་སྤྱོད་དང་འཐུང་ཆུ་དང་འཕྲོད་བསྟེན་མཐུན་རྐྱེན་གསར་སྐྲུན་གནང༌། འཛིན་ཁང་གསར་པ་༥ ཁ་སྣོན་བརྒྱབ་པ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང༌། སྒོར་འབུམ་གཉིས་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་དཔེ་ཀློག་མཐུན་རྐྱེན་ལྡན་པའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གསར་རྒྱག་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༣ ལོར་སྒོར་༡༤༡༩༢༠ འགྲོ་གྲོན་ཐོག་སློབ་གྲྭའི་སིལ་སྤོལ་རྩེད་ཐང་ལ་ཨར་འདམ་བརྒྱབ་སྟེ་ཚད་ལྡན་བཟོས་པ་དང༌། ཚོགས་རའི་ཐང་ཆེན་དུ་གདེང་ཆ་གསར་བཟོ། ལས་ཤག་༡༢ ཞིག་གསོ་བཅས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོར་སློབ་གྲྭའི་དགེ་སློབ་ལ་གསང་སྤྱོད་ཟུར་རྒྱག་དང་ཆབས་ཅིག སྣུམ་འཁོར་དང་སྦག་སྦག་འཇོག་སར་ཐོག་ཁེབས་གསར་རྒྱག་དང༌། སློབ་གྲྭའི་ལམ་ཁ་དང་གཙང་སྦྲའི་མཐུན་རྐྱེན་གསར་སྐྲུན་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་སྒོར་འབུམ་༨ འགྲོ་གྲོན་བཀའ་འཁྲོལ་བཏང་སྟེ་ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང་དང་སློབ་ཁང་ལ་གློག་ཁྲིད་འཛུགས་དང་ཞ་ལ་གསར་སྐྲུན། སྒོར་འབུམ་༣༥ ལྷག་བཏང་སྟེ་སློབ་གྲྭའི་ལས་ཤག་༡༦ དང་ར་སྐོར་གསར་རྒྱག་བཅས་འགོ་འཛུགས་གནང་བ་མ་ཟད། འཛིན་ཁང་གསར་པ་༡༠ དང༌། འཕར་མ་༤ བཅས་གསར་རྒྱག སློབ་གྲྭའི་ར་སྐོར་ཇེ་མཐོར་གཏོང་བའི་ལས་གཞི་ལེགས་གྲུབ་བྱུང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་ལས་ཤག་༡༦ གསར་རྒྱག་དང༌། ཉལ་ཁང་དང་ལས་ཤག་དབར་ར་སྐོར་གསར་རྒྱག་ལས་གཞི། ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང་སོགས་ཀྱི་ཞ་ལ་གསར་བཏིང་དང་གློག་ཆས་བསྐྱར་བསྒྲིགས། སློབ་གྲྭར་གསོལ་ཚིགས་ཁང་གསར་སྐྲུན་བཅས་ཀྱི་འགོ་འཛུགས་གནང་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་རྒྱ་ཁྱོན་ཆེ་ཞིང་དཀར་ཆ་བཟང་བ་དང༌། དཔེ་མཛོད་ནང་ཨིན་བོད་ཧིན་གསུམ་གྱི་དཔེ་དེབ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་ཡོད་པ་དགེ་སློབ་ཚོའི་གཞོགས་འདེགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་མཁོ་སྤྲོད་ཞུ་མུས་མ་ཟད། ད་དུང་ལོ་རེ་བཞིན་དཔེ་མཛོད་མ་དངུལ་སྤྱད་དེ་དགོས་ངེས་དཔེ་དེབ་ཁ་སྣོན་ཐོག བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་སློབ་ཕྲུག་སོ་སོའི་གནས་ཚད་ལ་དམིགས་པའི་དཔེ་དེབ་གང་མང་རིན་མེད་འགྲེམས་གཏོང་གནང་བཞིན་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་ཆེ་བར་ཁྱོན་བསྡོམས་འཛིན་ཁང་༢༤ ཡོད་པ་དང༌། ཡན་ལག་གཞི་རིམ་འོག་མའི་སློབ་གྲྭར་འཛིན་ཁང་༧ སློབ་གྲྭ་ཨ་མར་བུའི་ཉལ་ཁང་༢ དང་བུ་མོའི་ཉལ་ཁང་༣ མཐུན་རྐྱེན་ཆ་ཚང་ཅན་གྱི་ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་ཡོད་པ་དང༌། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་ནས་སློབ་ཚན་གཏན་འབེབས་གནང་བ་ལྟར་འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ནས་བཅུ་པ་བར་གྱི་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་ཀྱང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཆོག ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་ནང་དྲ་རྒྱའི་མཐུན་རྐྱེན་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྩིག་བརྙན་འཕྲུལ་ཆས་(LCD)ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཡང་བསྐྲུན་ཡོད། གཞན་ཡང་མཐུན་རྐྱེན་ཆ་ཚང་ལྡན་པའི་ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང་དང༌། ཤེས་ཡོན་མཐུན་རྐྱེན་ལྟེ་གནས། ས་ཁམས་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། རྩིས་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། ཉུང་མཐའི་ཤེས་ཡོན་གནས་ཚད།(MLL) རྒྱལ་ཡོངས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ།(NSS) གདོང་ལེན་རུ་ཁག ལུས་སྦྱོང་ཚོགས་ཁང༌། གཞས་གར་སྡེ་ཚན། འཚེམ་བཟོ་སྦྱོང་བརྡར་ཁང༌། མཛུབ་གནོན་ལྕགས་པར་སྡེ་ཚན། ཁ་པར་ཡོ་ཆས་ཁང༌། སྨན་ཁང༌། མཆོད་ཁང༌། འཁྲུད་ཁང༌། རི་མོ་ཁང༌། འཁྲབ་ཆས་ཁང༌། ཤིང་བཟོའི་སྡེ་ཚན། རྩེད་མོའི་སྡེ་ཚན། ཁོར་ཡུག་ཚོགས་པ་སོགས་ཡོད།

༣།    སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས།

ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་མོན་གྷོ་གཏན་སློབ་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆག་གི་གནས་སྟངས་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་པ་གཤམ་གསལ།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་སྡོམ་རྩིས་བྱས་པ་ལྟར་ན། ལོར་དེར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༩༤༧ ཡོད་པའི་ནང་བོད་པའི་ཕྲུ་གུ་༨༧༥ ཡོད་པ་དང༌། བོད་རིགས་མ་ཡིན་པའི་ཕྲུ་གུ་༧༢ ཡོད། གཏན་ཉིན་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་ནི། གཏན་སློབ་ཕྲུ་གུ་གྲངས་༡༦༡ དང་ཉིན་སློབ་ཕྲུ་གུ་༧༨༦ བཅས་བྱུང་ཡོད།

༤།    མོན་གྷོ་གཞིས་གྲོང་དང་པོའི་ཡན་ལག་སློབ་གྲྭ།

མོན་གྷོ་དབུས་སློབ་གྲྭར་ཡན་ལག་སློབ་གྲྭ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནི་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༣ ལོར་གཞིས་གྲོང་དང་པོའི་ནང་གསར་འཛུགས་བྱས་ཤིང༌། འཛིན་རིམ་དང་པོ་ནས་ལྔ་པ་བར་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་སློབ་གྲྭ་དེར་སློབ་ཕྲུག་བུ་༥༢ དང་བུ་མོ་༥༣ བཅས་ཁྱོན་སློབ་ཕྲུག་༡༠༥ ཡོད་པ་ཚང་མ་ཉིན་སློབ་ཡིན་ཞིང༌། དགེ་ཆེ་༡ གཞི་རིམ་འོག་མའི་དགེ་རྒན་༥ ཟློས་དགེ་༡ བཅས་ཁྱོན་དགེ་ལས་༦ བཅས་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་གྲྭ་དེར་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༡༡༥ ཡོད་ཅིང༌། དགེ་རྒན་༦ ཡོད་པའི་ཁོངས་སུ་དགེ་རིགས་དགེ་རྒན་༢ ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་མོན་གྷོ་གཞིས་གྲོང་དང་པོའི་ཡན་སློབ་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆག་གི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༨ ནས་༢༠༠༩ བར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་དང་བཅུ་གཉིས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

ཉལ་ཁང་ནང་བཅའ་སྡོད་སློབ་ཕྲུག་ཚང་མས་ཟས་གོས་གནས་མལ་དོད་འབུལ་མུས་ཡིན། སློབ་ཕྲུག་རྣམས་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་པར་སླེབས་སྐབས་རང་ཉིད་ཀྱི་འདོད་བློ་ལྟར་སྒྱུ་རྩལ་དང༌། ཚན་རིག ཚོང་རིག ལག་ཤེས་(Vocational)བཅས་ཀྱི་ཆེད་ལས་གང་རུང་འདེམས་གསེས་བྱ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་ཡོད།

དེ་ཡང་འཛིན་གྲྭ་བཅུ་གཅིག་པར་རྩིས་ཁྲའི་སྐོར་(Accountancy)དང༌། དངུལ་རྩིས་འཛིན་སྐྱོང་(F.M.M) འདི་ལོ་གསར་འཛུགས་གནང༌། འཛིན་གྲྭ་བཅུ་གཉིས་པར་རྩིས་ཁྲའི་སྐོར་དང༌།  བསྡུས་ཡིག་འབྲི་སྟངས།ྔ(STENO)རང་གཞུང་ཤེས་རིག་ལྷན་ཁང་རོགས་རམ་ལ་བརྟེན་ནས་ལག་ཤེས་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་གི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་གདན་སའི་དགེ་བཤེས་གཉིས་གདན་འདྲེན་གྱིས་བོད་ཡིག་ཟུར་འཁྲིད་གནང་བཞིན་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༣ པར་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཡིག་རྒྱུགས་ཆེན་མོའི་སྐབས། བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཁྱབ་ཁོངས་སློབ་མའི་ནང་མོན་གྷོ་གཏན་སློབ་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་བསྟན་འཛིན་ཆོས་སྐྱིད་དང་བསྟན་འཛིན་ཚེ་བརྟན་གཉིས་ཀྱིས་ཚན་རིག་ཐོག་ཨང་གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་བླངས་ཡོད་པ་དང༌། སློབ་ཕྲུག་བསྟན་འཛིན་ལྷག་པ་དང་བསྟན་འཛིན་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱིས་ཚོང་རིག་ཐོག་ཨང་གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་བླངས་ཡོད།

༥།    ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།

སློབ་གྲྭ་འདིའི་རྒྱུན་ལྡན་ཤེས་ཡོན་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ནང་དོན་དང་རྣམ་པ་གཏན་སློབ་གཞན་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན། ཉལ་ཁང་ནང་སྔ་དགོང་ཞལ་འདོན་སྐབས་ཆོས་དགེ་ནས་གོ་བདེ་པོའི་སྒོ་ནས་ནང་ཆོས་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་པ་དང༌། ཕྱོགས་མཚུངས་ནང་པའི་དུས་ཆེན་ཁག་ལ་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་གདན་ས་ཁག་ལ་མཆོད་མཇལ་དུ་འཁྲིད་ནས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་རྣམས་འགྲེལ་བཤད་ཀྱི་ལམ་ནས་ནང་ཆོས་ཀྱི་གོ་རྟོགས་གོང་མཐོར་གཏོང་ཐབས་བྱས།
བོད་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་སྤྱིར་བཏང་ཉེར་མཁོའི་རྒྱུན་ཤེས་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་བོད་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གཞུང་ནང་ཆོས་བོད་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ། ཡ་རབས་གོམས་གཤིས་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་སློབ་ཕྲུག་ཆུང་བ་རྣམས་ནས་བཟུང་ཡ་རབས་སྤྱོད་བཟང་ཡོང་སླད་ཞེ་སའི་ཐོག་བཀའ་མོལ་གནང་སྟངས། རྒན་བཀུར་གཞོན་སྐྱོང་བྱེད་སྟངས་སྐོར་སློབ་གསོ་དང་མིག་དཔེ་སྟོན་བཞིན་ཡོད། དུས་རྒྱུན་བོད་ཡིག་སྦྱོང་སྐབས་སློབ་ཕྲུག་ཆུང་བ་རྣམས་ལ་སྲོལ་རྒྱུན་ལྟར། སྦྱང་ཤིང་སྟེང༌། སིལ་སྨྱུག་དང་ཚིགས་ནག་གིས་ཡིག་གཟུགས་འབྲི་སྦྱོང་གི་ལམ་སྲོལ་གསར་གཏོད་གནང༌།

དེ་དག་གི་རྨང་གཞིའི་ཐོག དེང་རབས་ཀྱི་ཚན་རིག་དང་རྒྱུན་ཤེས། ལག་རྩལ་སོགས་འཛམ་གླིང་སྤྱི་འགྲོས་དང་མཐུན་པའི་ཤེས་ཡོན་སྦྱོར་སྤྲོད་བྱེད་མུས་ཡིན།
འཛིན་གྲྭ་སོ་སོར་ལོ་རེའི་དུས་ཚོད་ཆ་བགོས་ཀྱིས་ཟུར་སྦྱོང་རིག་གནས་འདྲ་མིན་སློབ་སྤེལ་བྱེད་པ་དཔེར་ན། སྐད་ཡིག་འདྲ་མིན་ནང་ཡིག་རྒྱུགས་སྣ་ཚོགས་དང་ཡིག་གཟུགས་འགྲན་བསྡུར། སྙན་ཚིག་གྱེར་འདོན། གཏམ་བཤད་འགྲན་བསྡུར། ལྟ་བསྐོར་དང་ཕྱི་བསྐྱོད་ཉམས་གསོག དམག་སྦྱོང་ཉམས་གསོག རིག་རྩལ་འགྲན་བསྡུར། རིག་གཞུང་བགྲོ་གླེང༌། གཞས་དང་ཞབས་བྲོ་འགྲན་བསྡུར། རྩེད་མོའི་འགྲན་བསྡུར། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་ལས་གཞི། ཤིང་སྣ་འདེབས་འཛུགས། དེ་བཞིན་བོད་སྐད། ཨིན་ཇི། ཧིན་དི་གསུམ་གྱི་སྐད་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཆེད་ལས་འགུལ་སྣ་མང་སྤེལ་དང་སྤེལ་མུས་ཡིན།
སློབ་གྲྭའི་འཛིན་སྐྱོང་ནས་དམིགས་བསལ་གཟིགས་སྐྱོང་དང་ཉིན་སློབ་ཕ་མ་ཚོས་ཐུགས་སྣང་ཆེན་པོས་དང་བླངས་འགན་ཁུར་འོག འཛིན་རིམ་དགུ་པ་དང༌། བཅུ་པའི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཆུ་ཚོད་༤ པ་ནས་༨ བར་དང༌། དེ་བཞིན་༡༡ ནས་༡༢  བར་དང༌། ཉལ་ཁང་བཞུགས་མཁན་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་མཚན་གྱི་ཆུ་ཚོད་ ༧ པ་ནས་༨།༣༠ བར་བཅས་ཉིན་ལྟར་རང་སྦྱོང་ཚུགས་བཞིན་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོར་ྋགོང་ས་མཆོག་ནས་ཕྲུ་གུའི་ཤེས་ཡོན་དང༌། འཕྲོད་བསྟེན་ཐད་གཟིགས་རྟོག་ནན་པོ་གྱིས་ཞེས་བཀའ་སློབ་སྤྱི་སྩལ་བཞིན། སློབ་མ་ཚོའི་ལུས་སེམས་གཉིས་ལས་ལུས་ཀྱི་འཚར་ལོངས་ཐད་རྒྱུན་སྤྱོད་ཟས་བཅུད་འདང་ངེས་དགོས་གལ་ལ་བརྟེན། ད་བར་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་རོགས་རམ་གནང་བཞིན་པ་དེས་འགྲོ་གྲོན་འདང་ངེས་མེད་སྟབས། སི་ཝི་ཌན་ཨཡེ་ཨེམ་(IM)རོགས་ཚོགས་ནས་ལོ་མང་སྔོན་ནས་ད་བར་ཟས་བཅུད་ཆེད་རོགས་རམ་གནང་མུས་ཡིན་ཐོག སློབ་ཕྲུག་ཚོར་གཟུགས་པོ་འཕྲོད་བསྟེན་གནང་ཕྱོགས་ལམ་སྟོན་ཆེད་ཨེམ་རྗེ་དང༌། སྨན་ཞབས། ཐུགས་མྱོང་ཅན་གྱི་མི་སྣ་གདན་ཞུས་ཀྱིས་གོ་རྟོགས་སློབ་གསོ་སྤེལ་མུས་ཡིན།
ལོ་རེའི་ཕྱི་ཟླ་༩ ཚེས་༥ ཉིན་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་འཛིན་གཞོན་པ་རཱ་ད་ཀིར་ཤི་ཎ་ྔ(S Ratha Krishnan, Vice President of India)མཆོག་གི་འཁྲུངས་སྐར་ཏེ་རྒྱལ་ཡོངས་དགེ་རྒན་ཉིན་མོ་དང༌། ཕྱི་ཟླ་༨ ཚེས་༡༥ རྒྱ་གར་རང་བཙན་ཉིན་མོ། དེ་བཞིན་མང་གཙོའི་ཉིན་མོ་དང༌། བྱིས་པའི་ཉིན་མོ་སོགས་རྒྱ་གར་གྱི་དུས་ཆེན་ཁག་དང༌། འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་ཉིན་མོ། ཐ་མ་ཁ་འགོག་རྒོལ་ཉིན་མོ། ཨེ་ཙི་ན་ཚའི་ཉིན་མོ། ཁོར་ཡུག་ཉིན་མོ་སོགས་རྒྱལ་སྤྱིའི་དུས་ཆེན་ཁག ཁྱད་པར་བོད་ཀྱི་རྒྱུན་སྲོལ་དུས་ཆེན་ཁག་བཅས་སྲུང་བརྩི་སླད་སློབ་གྲྭའི་འགན་བདག་དང་སློབ་ཕྲུག་རྒན་པ་ཚོའི་གཞོགས་འདེགས་འོག་སློབ་མ་རྣམས་ལ་ཁོར་ཡུག་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུན་ཤེས་གོ་རྟོགས་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་ཕན་བདེའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་བོད་ཀྱི་རྩ་ཆེའི་སྲོལ་རྒྱུན་གོམས་སྲོལ་རྒྱུད་འཇགས་རྒྱུན་ཁྱབ་འབྱུང་བར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་བཞིན་ཡོད།
སློབ་ལོ་རེའི་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་པའི་ལོ་འཁོར་ཡིག་རྒྱུགས་ཁྲོད་གྲུབ་འབྲས་རྩེ་ཕུད་སོན་པའི་སློབ་ཕྲུག་ལ་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཕུལ་བྱུང་སློབ་མའི་བྱ་དགའ་གནང་ལམ་གསར་གཏོད་བྱུང་བ་ལྟར། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ཟླ་༡༢ ཚེས་༡༠ ཉིན་སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་བསྟན་འཛིན་དབང་འདུས་ཚན་(རིག་སྡེ་ཚན་)ལ་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ལོའི་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཕུལ་བྱུང་སློབ་མའི་བྱ་དགའ་ལག་འཁྱེར་དང་ཧིན་སྒོར་༥༠༠༠ རེ་བཅས་ཀྱི་གསོལ་རས་ཐོབ།
ལོ་རེར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཏན་ཉིན་སློབ་གྲྭའི་རྩོམ་ཡིག་འགྲན་བསྡུར་ལས་རིམ་སྤེལ་མུས་ཁྲོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༢ ལོར་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་པའི་སློབ་མ་བསྟན་འཛིན་དབྱངས་གྲོལ་ལ་ཨང་དང་པོ་དང༌། འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་པའི་སློབ་མ་བསྟན་འཛིན་སྒྲོལ་དཀར་ལ་ཨང་གཉིས་པ། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ལོར་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་པའི་སློབ་མ་བསྟན་འཛིན་སྒྲོལ་དཀར་ཨང་གཉིས་པ། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་པའི་སློབ་མ་བསྟན་འཛིན་གསལ་སྒྲོན་ལ་ཨང་གསུམ་པ་བཅས་ཀྱི་གཟེངས་བསྟོད་ལག་ཁྱེར་དང་བྱ་དགའི་ལག་དངུལ་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༩ ཚེས་༥ དགེ་རྒན་གྱི་ཉིན་མོར། སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཚན་རིག་དགེ་རྒན་རྫོང་པ་བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་ལགས་སུ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཕུལ་བྱུང་དགེ་རྒན་གྱི་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ་ཡོད། དེ་ཡང་རྒྱ་གར་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་རྒྱབ་གཉེར་ཕུལ་བ་བཞིན་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་འཛིན་ཌོག་ཊར་ཨེ་པི་ཇེ་ཨབ་ཌུ་ཀ་ལམ་(A.P.J.Abdul Kalam)མཆོག་ནས་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་བྱ་དགའི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་གནང་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༧ ཚེས་༦ ྋགོང་ས་མཆོག་གི་སྐུའི་འཁྲུངས་སྐོར་ཉིན་དང་སྟབས་བསྟུན་གདན་ས་ཆེན་པོ་འབྲས་སྤུངས་བློ་གསལ་གླིང་སློབ་གྲྭ་ནས་ནང་ཆོས་ངོ་སྤྲོད་ཀྱི་ལས་རིམ་གོ་སྒྲིག་གནང་བ་བཞིན། སློབ་གྲྭའི་ཞག་སྡོད་སློབ་མ་ཕོ་མོ་གྲངས་༡༥༠ ཙམ་མཉམ་ཞུགས་ཀྱིས་ཆོས་ཞུ་དང་དོགས་སེལ་འདྲི་བ་གཏོང་བའི་གོ་སྐབས་བྱུང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༧ ཚེས་༡༤ ཉིན་ས་གནས་བོད་གཞུང་མང་ཛ་དྲག་ཚོགས་ཆུང་ནས་བཀའ་བསྐུལ་གནང་དོན་བཞིན་སློབ་གྲྭ་འདིའི་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཕོ་མོ་དྲུག་ནས་རང་རང་གི་བརྗོད་གཞི་འདྲ་མིན་ཐོག་གཏམ་བཤད་བྱས་པ་ཚོགས་འདུས་སེར་སྐྱ་མི་མང་ཀུན་གྱིས་དགའ་བསུ་ཐོབ།

༦།    གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

མོན་གྷོ་གཏན་སློབ་འདིར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ལས་བྱེད་དང༌། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དབུ་ལས། གཞན་ཡང་བླ་སྤྲུལ་དང་མཁས་དབང༌། ཕྱི་ནང་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གི་འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣ་བཅས་གདན་ཞུས་སམ་ཆེད་ཕེབས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འཚམས་གཟིགས་གནང་མུས་ཁྲོད། ཉེ་བའི་ལོ་གཅིག་ཁོ་ནར་མཚོན་ནའང་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༡ ཚེས་༡༠ ཉིན་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་མོན་གྷོ་གདན་ས་ཁག་ཏུ་གསུང་ཆོས་སྩོལ་སྐབས་གཏན་སློབ་འདིར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས། སློབ་གྲྭའི་དགེ་ལས་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་ཟབ་རྒྱས་སྩལ།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༡ ཚེས་༣༠ ནས་ཟླ་༢ ཚེས་༡ བར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ད་རུ་མན་(C. Dharuman)གཏན་སློབ་འདིར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ལོ་འཁོར་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༣ ཚེས་༡༡ ཉིན་གྷ་ཡ་དྲི་ཀུན་ཇི་མཐོ་སློབ་དང༌། ཧ་རིཏ་ཝར་མཐོ་སློབ་བཅས་ཀྱི་ཆེད་ལས་པ་གཉིས་གཏན་སློབ་འདིར་གདན་ཞུས་ཀྱིས་དགེ་སློབ་རྣམས་ལ་གནོན་ཤུགས་དོ་དམ་བྱེད་ཐབས་(Stress Management) སྐོར་གྱི་གསུང་བཤད་གནང༌།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༣ ཚེས་༣༡ ཉིན་རང་གཞུང་བཀའ་ཤག་གི་བཀའ་འབྲེལ་ས་གནས་རྒྱ་གར་གྱི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཁག་དང་དེ་བཞིན་སློབ་གྲྭའི་རྒྱ་གར་དགེ་ལས་བསྡོམས་སྐུ་མགྲོན་བརྒྱ་ལ་ཉེ་བ་གདན་ཞུས་ཐོག་བོད་རིགས་སློབ་སྤྱི་ནས་གསུང་བཤད་གནང་ཐོག རྒྱ་གར་ནང་མི་ལོ་༥༠ འདས་པའི་སྐྱིད་སྡུག་གི་དྲན་གསོ་ཞུ་བ་དང་ཆབས་ཅིག་རྒྱ་གར་གཞུང་མང་གཉིས་ཀར་ཐུགས་རྗེ་བཀའ་དྲིན་བླ་ལྷག་ཏུ་ཆེ་ཞུས་ཏེ་སྐུ་མགྲོན་རྣམས་ལ་ཞལ་ལག་དང་ཕྱག་རྟགས་བཅས་ཕུལ་ཡོད།
རང་གཞུང་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ནས་དམིགས་བསལ་གོ་སྒྲིག་འོག་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༩ ཚེས་༣ ནས་༨ བར་འཕྲོད་བསྟེན་ཐོག་ཆེད་མཁས་མི་སྣ་སློབ་གྲྭར་གདན་ཞུས་ཀྱིས་རེག་དུག་ན་ཚ་ཨེ་ཙི་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གསུང་བཤད་གནང་ཞིང༌། དེ་བཞིན་མང་ཚོགས་ཀྱི་ལུས་ཕུང་བདེ་ཐང་ཆེད་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབུགས་སྦྱོང་དང༌། རྩ་རླུང་སྒོམ་སྟངས་བཅས་སློབ་ཁྲིད་གནང་སྟེ་དགེ་སློབ་གཉིས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང༌། དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༧ ཚེས་༢༥ ཉིན་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་དཔལ་འབྱོར་ཚེ་རིང་མཆོག་མོན་གྷོ་གཏན་སློབ་འདིར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༩ ཚེས་༡༦ ཉིན་ས་གནས་རྫོང་དཔོན་ལས་རོགས་(Assistant Commissioner)དང་ཏེ་སིལ་དྷར་(Tehsildhar)བཅས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་སློབ་གྲྭའི་ལོ་འཁོར་དངུལ་རྩིས་བཀའ་འཁྲོལ་དང་དེ་བཞིན་འཛིན་སྐྱོང་སྐོར་ལ་གསུང་བཤད་གནང༌།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༩ ཚེས་༢༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བཀའ་འབྲེལ་ལྟར་ལོ་རེའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་ཤེས་ཡོན་ཐད་དགེ་རྒན་ལས་བྱེད་ཕན་ཚུན་བརྗེ་རེས་ཀྱིས་ལེགས་སྤེལ་ཉེས་འགོག་གི་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་རེས་བྱས། ལོ་དེར་བྷེལ་ཀོབ་བོད་ཁྱིམ་ཀརྨ་སྲི་ཐར་ལགས་དང༌། དགེ་བློ་བཟང་སྒྲོལ་མ་ལགས་རྣམ་གཉིས་ཕེབས་ཏེ་སྔ་དྲོ་སློབ་གྲྭའི་འདུ་འཛོམས་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་འཛིན་གྲྭ་ཆེ་ཆུང་སྣ་ཚོགས་ནང་སློབ་ཁྲིད་གནང་སྟངས་དང༌། སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སྟངས་སོགས་ལ་བརྟག་ཞིབ་མཐིལ་ཕྱིན་པ་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༩ ཚེས་༢༤ ནས་༢༨ བར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ད་རུ་མན་(C. Dharuman)མོན་གྷོ་ཉེ་འགྲམ་དབུས་གཞུང་སློབ་གྲྭའི་སློབ་སྤྱི་རྣམ་པ་དང་བོད་དགེ་ཟུར་པ་བྱམས་པ་ཆོས་གྲགས་བཅས་ཕེབས་ཏེ། སློབ་གྲྭའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་ཁྲིད་གནང་སྟངས་དང༌། འཛིན་སྐྱོང༌། དེ་བཞིན་སྒྲིག་འཛུགས་བཅས་ལ་ཞིབ་འཇུག་དང་སྦྲགས་བསྔགས་བརྗོད་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༩ པར་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁུལ་དུ་ཕེབས་སྐབས་སློབ་གྲྭའི་གདན་འདྲེན་ཞུས་པ་ཞལ་བཞེས་བཀའ་དྲིན་ཐོབ་སྟེ། ཚེས་༢༧ ཉིན་སློབ་གྲྭར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་དགེ་སློབ་རྣམས་ལ་བླང་དོར་བཀའ་སློབ་སྨིན་སྩལ་བྱུང༌།
དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༡༢ ཚེས་༡ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་རན་ནཱ་དང༌། བོད་གཞུང་ལྷོ་གཞིས་སྤྱི་ཁྱབ་ཀུན་དགའ་རྡོ་རྗེ། ས་གནས་གཞིས་འགོ་བཅས་སློབ་གྲྭར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་གཟིགས་ཞིབ་དང་སྦྲགས་དགེ་སློབ་རྣམས་ལ་བླང་དོར་བཀའ་སློབ་གནང༌།

ཨོ་རི་ས་དབུས་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།     འགོ་འཛུགས།

ཨོ་རི་ས་ཕུན་ཚོགས་གླིང་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ནི། རྒྱ་གར་ལྷོ་ཤར་ཨོ་རི་ས་མངའ་སྡེའི་རྒྱལ་ས་བྷོམ་ནེ་ཤི་ཝར་(Bhubaneswar)དང་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༢༥༠ ཙམ་གྱི་གན་ཇ་པ་ཏི་རྫོང་ཁོངས་སུ་ཡོད། ས་ཁུལ་དེའི་མིང་ལ་ཅན་དྲ་གྷི་རི་(Chandragiri)ཞེས་སྔོ་ལྗང་ལྗོན་ཤིང་དང་ནགས་ཚལ་གྱིས་ཁེབས་པའི་རི་ཁུལ་ཞིག་ཡིན་ཞིང༌། རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་ཕི་ཊི་༡༩༠༠ ཙམ་ཡིན། ས་ཁུལ་དེར་བོད་མིའི་གཞིས་གྲོང་ལྔ་ཡོད་པ་དང༌། གཞིས་གྲོང་སོ་སོར་སྔོན་འགྲོའི་འཛིན་གྲྭ་རེ་ཚུགས་ཡོད། གཞིས་གྲོང་གསུམ་པ་དང་ལྔ་པར་གཞི་རིམ་འོག་མ་འཛིན་གྲྭ་ལྔ་པ་བར་གྱི་སློབ་གྲྭ་རེ་བཙུགས་ཡོད། དབུས་སློབ་གྲྭ་ནི། གཞིས་གྲོང་གསུམ་པ་ལོ་བར་སིང་(Lobersing)ཞེས་པའི་ཉེ་ཁུལ་གཞུང་ལམ་འགྲམ་དུ་ཆགས་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདི་ནི་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༣ ལོར་གསར་འཛུགས་གནང་ཞིང༌། ཐོག་མའི་དུས་ནས་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་འཛིན་སྐྱོང་གནང་ཡོད། སྐབས་དེར་དགེ་རྒན་༤ དང༌། སློབ་ཕྲུག་ཕོ་མོ་གྲངས་༦༦ ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༢༨༥ དང༌། དགེ་ལས་གྲངས་༣༡ བཅས་ཡོད། སློབ་གྲྭ་དབུས་མར་སློབ་ཕྲུག་༡༢༨ དང༌། དགེ་ལས་༡༢ ཡོད།

༢།     མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

སློབ་གྲྭ་འདི་ཐོག་མར་ཨོ་རི་ས་ཕུན་ཚོགས་གླིང་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྲུ་གུ་སློབ་འཇུག་གི་དགོས་མཁོར་གཟིགས་ནས་ཅན་དྲ་གི་རི་གཞིས་གྲོང་དང་པོའི་གནས་ཞེས་པའི་ས་གནས་སུ་བཙུགས་ཤིང༌། སློབ་གྲྭ་ཐོག་མར་འགོ་འཛུགས་སྐབས་ལྕགས་ཤོག་གི་ཁང་པ་འཕྲལ་སེལ་ཞིག་བརྒྱབ་སྟེ་འགོ་བཙུགས། རིམ་གྱིས་སློབ་ཕྲུག་མང་དུ་བྱུང་བས་གཞིས་གྲོང་ལྔ་པོར་གཞི་རིམ་འོག་མའི་ཡན་ལག་སློབ་གྲྭ་རེ་བཙུགས། ཕྱི་ལོ་༡༩༨༡ ཟླ་༡༡ ཚེས་༢༧ ཉིན་དབུས་སློབ་གྲྭ་ད་ལྟའི་གཞིས་གྲོང་གསུམ་པའི་འཁྲིས་སུ་གནས་སྤོས། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་མ་དངུལ་ཕོན་ཆེན་བཏང་སྟེ་འཛིན་ཁང་དང་མཉམ་དུ་སློབ་གྲྭའི་འཛིན་སྐྱོང་ཡིག་ཚང་དང༌། ཚོགས་ཁང༌། དཔེ་མཛོད་ཁང༌། ལས་ཤག་སོགས་ཨར་འདམ་གྱི་ཐོག་ཁེབས་ཡོད་པ་གསར་སྐྲུན་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༢ ལོར་དབུས་སློབ་གྲྭར་འཛིན་ཁང་འཕར་མ་༤ གསར་རྒྱག་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༣ ལོར་དབུས་སློབ་གྲྭའི་ཁྲོན་པ་ཞིག་གསོ་དང༌། འཛིན་ཁང་༤ དང༌། ལོ་པར་སིང་ཡན་ལག་སློབ་གྲྭར་འཛིན་ཁང་༣ བཅས་གསར་རྒྱག་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་གྲྭའི་ནང་བཅད་ར་སྐོར་གསར་རྒྱག་དང་ཆབས་ཅིག འཛིན་ཁང་འཕར་མ་༣ དང༌། དཔེ་མཛོད་ཁང༌། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་གནས་ཁང་བཅས་གསར་རྒྱག་འགོ་འཛུགས་གནང༌།
ཐག་ཉེའི་གཞིས་ཆགས་མི་མང་ལ་ཕྲུ་གུ་སློབ་འཇུག་གི་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱོར་སླད། ཕྱི་ལོ་༡༩༧༠ ལོར་ལོ་པར་སིང་དང༌། མ་ཧིན་དྲ་གི་རི་གཞིས་གྲོང་གཉིས་སུ་ཡན་ལག་སློབ་ཆུང་རེ་བཙུགས། གཞིས་གྲོང་རེར་སྔོན་སློབ་འཛིན་གྲྭ་རེ་འཚོགས་མུས་ཡིན། ཨོ་རི་ས་དབུས་སློབ་འདིར་འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ནས་བརྒྱད་པ་བར་ཡོད་ཅིང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༤ ཡས་མས་སུ་འཛིན་རིམ་བཅུ་པར་སྤར་ཆ་བྱུང༌། དེང་སློབ་གྲྭ་འདིར་སློབ་ཕྲུག་རྒན་གཞོན་གཉིས་ཀར་ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང་རེ་དང༌། རྩིས་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ཁང༌། ཐོན་ཁུངས་ལྟེ་གནས་ཁང་སོགས་ཡོད་པ་འདི་དག་དབུས་སློབ་གྲྭ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། ཡན་ལག་སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཀྱང་བདུན་རེར་དུས་ཚོད་ངེས་ཅན་ནང་དབུས་སློབ་གྲྭར་ཁྲིད་དེ་སློབ་ཕྲུག་རྒན་པ་རྣམས་དང་ལྷན་དགེ་རྒན་གྱི་ལམ་སྟོན་དང་རོགས་འདེགས་འོག་མཐུན་རྐྱེན་འདི་དག་གི་བེད་སྤྱོད་བཞིན་ཡོད། དགེ་རྒན་ཚང་མ་འོས་སྦྱོང་ཚད་ལྡན་ཐོབ་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་པས་ཕྱི་ནང་གི་ཆ་རྐྱེན་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་དེང་རབས་སློབ་གྲྭའི་མཐུན་རྐྱེན་ཆ་ཚང་འཛོམས་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་མ་དངུལ་ཆེད་གཏོང་གིས་འཛུགས་སྐྲུན་གནང་ཞིང༌། སློབ་མ་རྣམས་ལ་ཉིན་གུང་གསོལ་ཚིགས་དང༌། སློབ་དེབ། དགོས་མཁོའི་དེབ་ཆས་ཚུན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་རིན་མེད་ངང་ནར་གཏོང་གནང་བཞིན་ཡོད། སློབ་གྲྭ་འདི་ཉིད་ཆགས་ཡུལ་ས་རྒྱ་ཡངས་ཤིང་ཁོད་མཉམ་པ། སིལ་སྤོལ་དང་རྐང་སྤོལ་རྩེད་ཐང་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཡང་ལྡན།

༣།     སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་སྡོམ་རྩིས་ལྟར་ན། ལོར་དེར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༡༢༢ ཡོད་པ་ཚང་མ་ཉིན་སློབ་སློབ་མ་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་ནང་བོད་པའི་ཕྲུ་གུ་༡༡༤ ཡོད་པ་དང༌། བོད་རིགས་མ་ཡིན་པའི་ཕྲུ་གུ་༨ ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་ཨོ་རི་ས་དབུས་སློབ་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆག་ཅི་བྱུང་གི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༨ ནས་༢༠༠༩ བར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

གོང་གསལ་གྲངས་ཐོ་ལས་མཐོང་གསལ་ལ། ཨོ་རི་ས་དབུས་སློབ་འདིའི་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་རྒྱུགས་འབྲས་ཐོག་མའི་ཆར་དེ་ཙམ་ལེགས་པོ་བྱུང་མི་འདུག་ཀྱང༌། ཕྱིས་སུ་འབད་བརྩོན་གྱིས་ཡར་རྒྱས་མངོན་གསལ་བྱུང་ཡོད།
ཅན་དྲ་གྷི་རི་དབུས་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཡན་ལག་སློབ་ཆུང་གཉིས་ཡོད་པ་ངོ་སྤྲོད་རགས་བསྡུས་ཤིག་བྱས་པ་གཤམ་གསལ།

ཀ    ལོ་བར་སིང་ཡན་སློབ།
ལོ་པར་སིང་སློབ་གྲྭ་ནི་གཞི་རིམ་འོག་མའི་སློབ་གྲྭ་ཞིག་ཡིན་ལ། གཞིས་གྲོང་གསུམ་པའི་དགོན་པའི་ཡར་འདབས་སུ་ཡོད། སློབ་གྲྭ་འདིར་འཛིན་ཁང་༦ དང་གསོལ་ཐབ་ཁང་མིག་༡ ཡིག་ཚང་༡ རྐང་སྤོལ་རྩེད་ཐང་བཅས་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༡༠༩ ཡོད་པའི་ནང་བུ་༥༧ དང་བུ་མོ་༥༢ ཡོད་པ་ཚང་མ་ཉིན་སློབ་ཡིན། དགེ་རྒན་༩ དང་ལས་བྱེད་༡ བཅས་བསྡོམས་༡༠ ཡོད།
འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆག་གི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།
ཁ  མ་ཧན་དྲ་གྷཌ་ཡན་སློབ།
མ་ཧན་དྲ་གྷཌ་ཡན་ལག་སློབ་གྲྭ་ནི་གཞི་རིམ་འོག་མའི་སློབ་གྲྭ་ཞིག་ཡིན་ལ། གཞིས་གྲོང་ལྔ་པའི་གཞུང་ལམ་མདུན་དུ་ཡོད། སློབ་གྲྭ་འདིར་འཛིན་ཁང་༥ དང་གསོལ་ཐབ་ཁང་མིག་༡ ཡིག་ཚང་༡ ཚོགས་ཁང་༡ རྩེད་ཐང་བཅས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་འཛོམས་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༦༩ ཡོད་པའི་ནང་བུ་༣༦ དང་བུ་མོ་༣༣ ཡོད་པ་ཚང་མ་ཉིན་སློབ་ཡིན། དགེ་རྒན་༧ དང་ལས་བྱེད་༡ བཅས་བསྡོམས་༨ ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་མ་སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆག་ཅི་བྱུང་གི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

༤།     ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ།

སློབ་གྲྭ་འདི་ཡང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་སློབ་ཁག་གཞན་དང་མཚུངས་པར་གཞི་རིམ་བར་མར་རྒྱ་གར་དབུས་ཤེས་ཡོན་ཉམས་ཞིབ་དང་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་གིས་དཔར་འགྲེམས་བྱས་པའི་སློབ་དེབ་གཙོ་འཛིན་བྱེད་པ་དང༌། གཞི་རིམ་གོང་མའི་སྐབས་སུ་དབུས་འབྲིང་སློབ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་བསླབ་གཞི་རྩ་འཛིན་གྱིས་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་སྐབས་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་ཆེན་མོའི་ཁྲོད་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་པ་དང༌། འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་ནས་སློབ་ཕྲུག་སོ་སོའི་ཆེད་ལས་སྡེ་ཚན་ལ་གཞིགས་པའི་གཏན་སློབ་གཞན་དུ་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
ཞོགས་པར་རྒྱལ་གླུ་ཚོགས་སྐབས་འཛིན་རིམ་མི་འདྲ་བའི་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་རེས་མོས་ཀྱིས་གསར་འགྱུར་སྙན་སྒྲོན་དང༌། སྙན་ངག་གྱེར་འདོན། གཏམ་བཤད། རིག་རྩལ། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་དང་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས། རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་སོགས་དང་འབྲེལ་བའི་དགེ་རྒན་གྱི་གཏམ་བཤད་བཅས་ཆག་མེད་ལག་བསྟར་ཞུ་མུས་ཡིན། སློབ་གྲྭའི་ནང་རྒྱུན་ལྡན་སློབ་ཚན་དང་སློབ་ཐུན་རིགས་ཕུད། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་བཀོད་ཁྱབ་དང༌། ས་གནས་སློབ་གྲྭའི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་ཏེ་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་རྒྱུན་ལྡན་སློབ་གཞིར་རོགས་འདེགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་མང་དག་ཅིག་འཆར་འགོད་ཀྱིས་སྤེལ་བཞིན་ཡོད། བྱེད་སྒོ་དེ་དག་ནི་དཔེར་ན། ལོ་རེའི་སློབ་གྲྭའི་ལོ་འཁོར་རྩེད་འགྲན་སྐབས་ས་གནས་གཞིས་འགོ་བདེ་དོན་དང༌། གཞོན་ནུ་དང་བུད་མེད་ལྷན་ཚོགས། དགེ་རྒན་ཕ་མའི་འཐུས་ཚོགས། གཞིས་གྲོང་འགོ་པ་དང་མི་མང་བཅས་ནས་འགོ་མཇུག་བར་གསུམ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་རོགས་རམ་ཤུགས་ཆེར་གནང་བཞིན་ཡོད། གཞན་ཡང་གཞས་དང་ཞབས་བྲོ་དང༌། རིག་རྩལ་འགྲན་བསྡུར། རྩོམ་ཡིག་དང་ཡིག་གཟུགས་རི་མོ་སོགས་ཀྱི་འགྲན་བསྡུར། བརྗོད་གཞི་མི་འདྲ་བའི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་བཅས་དང༌། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར། འཚེམ་བུ་སྦྱོང་བརྡར། སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ། ཕྱི་བསྐྱོད་ལྟ་བསྐོར་སོགས་ལྟ་བུའོ། །
ད་ཡོད་དགེ་རྒན་ཚང་མ་འོས་སྦྱོང་ཐོན་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ཞིང༌། དགེ་ཆེ་༡ འབྲིང་རིམ་དགེ་རྒན་༦ དམའ་རིམ་དགེ་རྒན་༨ ལུས་རྩལ་དགེ་རྒན་༡ འཚེམ་བཟོ་དགེ་རྒན་༡ ཤིང་བཟོའི་དགེ་རྒན་༡ ཟློས་དགེ་༢ ལུས་རྩལ་དགེ་རྒན་༢ དཔེ་མཛོད་དོ་དམ་པ་༡ ཆོས་དགེ་༡ སྡེ་ཚན་གྱི་ལས་བྱེད་༥ གནས་འོག་མའི་རྩིས་དྲུང་༡ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་དགེ་ལས་༣༠ ཡོད།

༥།     གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

འདས་པའི་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུའི་རིང༌། ཨོ་རི་ས་དབུས་སློབ་འདིར་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང༌། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་དབུ་འཁྲིད་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ། ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་ཐུབ་བསྟན་ལུང་རིགས་སོགས་བོད་མིའི་གནད་ཡོད་དབུ་འཁྲིད་དང༌། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང༌། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས། གཞུང་སྒེར་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གི་མཁས་དབང་དང་ཆེད་ལས་པ། དགོན་སྡེ་ཁག་གི་བླ་སྤྲུལ་སོགས་མི་སྣ་གལ་གནད་ཅན་མང་དག་ཅིག་གིས་འཚམས་གཟིགས་གནང་ཡོད། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༤ ཚེས་༢༢ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དྲུང་ཆེ་ཌོག་ཊར་ཝར་མ་དང༌། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཟུང་དྲུང་རི་ཁ་བཀྲ་ཤིས་ནོར་བུ་གཉིས་ཀྱིས་འཚམས་གཟིགས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༡༠ པའི་ནང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པ་སྐལ་བཟང་ཚེ་དབང་ལགས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ཟླ་༡༠ ཟླ་དཀྱིལ་དུ་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་དང་བློ་བཟང་རྣམ་གཉིས་ནས་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པའི་གནས་སྟངས་ངོ་སྤྲོད་དང་འགྲེམས་སྟོན་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡ པོར་ཤེས་རིག་ཟུང་དྲུང་བཀྲ་ཤིས་སྒྲོལ་མ་དང་ཚེ་དབང་སྒྲོལ་མ་གཉིས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་སློབ་འཇུག་དང༌། སློབ་དོད་བསྡུ་བཞེས། མཐོ་སློབ་སློབ་ཡོན་བགོད་འགྲེམས་དང་འཚང་སྙན་འབུལ་སྟངས་སོགས་གཞི་རིམ་གནས་དོན་ཐོག་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་ཞིབ་རྒྱས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༣ ཚེས་༡༡ ནས་༡༢ བར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་དང༌། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་སྐུ་ཞབས་ཨེས་པི་རན་ནཱ (S.P. Rana)གཉིས་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༨ པར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་དང༌། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་སྐུ་ཞབས་ཨེས་པི་རན་ནཱ་གཉིས་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང་བ་སོགས་གཙོ་བོ་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས། འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་འགོ་ལས་དུ་མས་འཚམས་གཟིགས་དང་གསུང་བཤད་མཐུད་མར་གནང་སྟེ་དགེ་སློབ་འགོ་ལས་ཀུན་ལ་བློ་སྤོབས་དང་ལམ་སྟོན་གནང་སྨིན་བྱུང་ཡོད།

ཧུན་སུར་གཞིས་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།     འགོ་འཛུགས།

གུ་རུ་པུ་ར་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭའམ་ཧུན་སུར་སློབ་གྲྭ་ཞེས་འབོད་པ་དེ་ནི། རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀར་ཎ་ཊ་ཀ་མངའ་སྡེའི་མའེ་སོར་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མེ་འཁོར་འབབ་ཚིགས་ནས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༦༡ ཙམ་དང༌། བྷེང་ལོར་གྲོང་ཁྱེར་ནས་ཀི་ལ་མི་ཊར་༡༩༠ ཙམ། ཧུན་སོར་ནས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༡༣ ཙམ་བཅས་ཀྱི་སར་ཆགས་ཡོད། སློབ་གྲྭ་ཆགས་ཡུལ་ལ་གུ་རུ་པུ་ར་ཟེར་བའི་ས་གནས་སུ་སྟབས་སློབ་གྲྭའི་མིང་ལའང་གུ་རུ་པུ་ར་དབུས་བོད་སློབ་ཅེས་བཏགས་ཡོད་ནའང༌། དུས་རྒྱུན་བོད་མི་ཚོས་ཧུན་སུར་ཉིན་སློབ་ཅེས་འབོད།
སློབ་གྲྭ་དེ་ནི་ཐོག་མར་ཡུ་རོབ་སྐྱབས་བཅོལ་ལས་གཞི་(Board of Trustees for Common Project of European Refugee Campaign)ཞེས་པའི་ཚོགས་པས་རོགས་རམ་འོག་མའེ་སོར་སྡོད་གནས་ཡར་རྒྱས་ལས་ཁང་(MYRADA)གི་གཟིགས་སྐྱོང་འོག་གསར་འཛུགས་གནང༌། དེ་ཡང་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༤ ཟླ་༣ ཚེས་༡༥ ཉིན་ྋགོང་ས་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་སྐུ་དངོས་ཆིབས་བསྒྱུར་གྱིས་དབུ་འབྱེད་དང་འབྲེལ་འོད་སྣང་སློབ་གྲྭ་ཞེས་པའི་མཚན་གསོལ་གནང་ནས་འགོ་བཙུགས་ཡོད། སློབ་གྲྭ་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོར་ཀར་ན་ཊ་ཀ་མངའ་སྡེའི་ཤེས་རིག་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་མ་ལི་ཀར་ཇོན་སི་ཝ་མི་མཆོག་ཕེབས་ནས་གསུང་བཤད་གནང༌། དེ་ནས་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༦ ཟླ་༢ པ་བར་གོང་གསལ་ཚོགས་པ་དེས་འཛིན་སྐྱོང་གནང་ཞིང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༧༦ ཟླ་༣ ཚེས་༡ ནས་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་རྩིས་བཞེས་དང་ཆབས་ཅིག་གུ་རུ་པུ་ར་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཞེས་པར་མིང་བསྒྱུར་ཞུས། སྐབས་དེར་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་བར་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༡༩༨༦ ལོར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་བར་གནས་སྤར་བྱུང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདིར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༣༡༤ ཡོད་པ་དང༌། དགེ་རྒན་༢༢ ལས་བྱེད་༦ བཅས་དགེ་ལས་༢༨ ཡོད། ད་ལྟའི་སློབ་གྲྭའི་སློབ་སྤྱི་ནི་སྐུ་ཞབས་རཱ་ཝན་དྲ་ནཐ་ཐི་ཝ་རི་(Mr.Ravindra Nath Tiwari)ལགས་ཡིན།

༢།     མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

སློབ་གྲྭ་འདིར་ས་ཁྱོན་ཨེར་ཀ་༥ ཡོད་པ་དང༌། དེ་རྗེས་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༤ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་མ་དངུལ་བཏང་སྟེ་འཛིན་ཁང་༧ གསར་རྒྱག་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༩ དང་༢༠༠༠ ལོ་སོ་སོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་མ་དངུལ་ཆེད་གཏོང་གིས་སློབ་ཁང་དང་མཐུན་རྐྱེན་ལ་ཞིག་གསོ་རྒྱ་ཆེར་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་འཛིན་ཁང་གསར་པ་༦ དང༌། ལས་ཤག་༥ འཛིན་ཁང་འཕར་མ་༤ དང་ལས་ཤག་འཕར་མ་༢ བཅས་ཀྱི་ལས་འཆར་ལེགས་གྲུབ་བྱུང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ཟླ་༡༡ པར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་ཁྱོན་བསྡོམས་ཧིན་སྒོར་འབུམ་༢༥་༥༡ ལྷག་འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་སློབ་གྲྭའི་ཕྱི་བསྐོར་ར་བ་གསར་རྒྱག་གནང་བ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༡༡ ཚེས་༧ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་ས་གནས་སློབ་སྟོན་ཚོགས་ཆུང་བརྒྱུད་བཀའ་ཡིག་ཨང་No 8-6/2005 CTSA TC  ཅན་ཕེབས་ཏེ་སྔར་གྱི་ལས་ཤག་ཞིག་རལ་རྩ་གཏོར་བཏང་སྟེ་ལས་ཤག་གསར་རྒྱག་བཀའ་འཁྲོལ་གནང་བ་ལྟར་འཛིན་ཁང་འཕར་མ་༤ གསར་རྒྱག་ཆེད་སྒོར་འབུམ་༢༠་༡༨ དང༌། ལས་ཤག་རིགས་གྲས་ཁ་པ་༤ གསར་རྒྱག་ཆེད་སྒོར་འབུམ་༡༨་༡༨ ལས་ཤག་རིགས་གྲས་ཀ་པ་༢ གསར་རྒྱག་ཆེད་སྒོར་འབུམ་༧་༨༢ བཅས་བཀའ་འཁྲོལ་གནང་བ་དང་ལྷན་ཟླ་༧ ཚེས་༢༣ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དྲུང་ཆེ་མཆོག་གིས་རྩིག་རྨང་བཏིང་སྟེ་འགོ་འཛུགས་བྱས།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་སྦག་སྦག་འཇོག་སའི་ཐོག་ཁེབས་གསར་བཟོ་ཆེད་སྒོར་༣༥༤༠༠༠ དང༌། སློབ་གྲྭའི་ཞིག་གསོ་དང་ཙག་ཙིག་ལས་དོན་ཆེད་སྒོར་༡༣༢༦༨༠༠ འགྲོ་གྲོན་བཀའ་འཁྲོལ་གནང་སྟེ་སློབ་གྲྭའི་ཁོར་ཡུག་ལ་ལེགས་བཅོས་རྒྱ་ཆེར་གནང༌།
དེ་རྗེས་སྦག་སྦག་འཇོག་ཁང་འཁྲིས་སུ་སློབ་གྲྭའི་སྐམ་གློག་འཛུགས་སའི་ཁང་མིག་གསར་རྒྱག་དང༌། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་བཀོད་ཁྱབ་དགོངས་དོན་ལྟར་སློབ་ཕྲུག་དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་ལ་དམིགས་ཏེ་འགྲོ་ལམ་གསར་བཟོ། དགེ་རྒན་ཕ་མའི་འཐུས་ཚོགས་ཀྱི་རོགས་རམ་འོག་སློབ་གྲྭའི་ཚོགས་ཁང་ལ་ཞིག་གསོ་དང་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ཉིན་གུང་གསོལ་ཚིགས་ཡར་རྒྱས་བཏང༌། མངའ་སྡེའི་འཛུགས་སྐྲུན་སྡེ་ཁག་གི་རོགས་རམ་འོག་སློབ་གྲྭའི་རྒྱལ་སྒོ་ལེགས་བཅོས། མེའི་གནོད་འཚེ་སྔོན་འགོག་དང་མེ་གསོད་ཡོ་ཆས་གྲ་སྒྲིག་བཅས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སླར་ཡང་སྒོར་འབུམ་༡༢ ཆེད་གཏོང་གིས་འཛིན་ཁང་༦ གསར་རྒྱག་དང༌། སྣུམ་འཁོར་དང་སྦག་སྦག་འཇོག་སའི་ཐོག་ཁེབས་གསར་སྐྲུན། ཉལ་ཁང་དང་ལས་ཤག་གི་ཕྱི་རོལ་མཐུན་རྐྱེན་ཡར་རྒྱས་བཅས་ཀྱི་ལས་གཞི་འགོ་འཛུགས་གནང་ཡོད།
དེར་ལྟར་སློབ་གྲྭ་འདི་ལོ་རེ་བཞིན་ཕྱི་ནང་གང་ཐད་ནས་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་དེ་ད་ལྟའི་ཆར་སློབ་གྲྭའི་ཁོར་ཡུག་མཛེས་སྡུག་དང་ལྡན་ཞིང༌། འཛུགས་སྐྲུན་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོར་གྱུར་ཡོད།
དེ་ཡང་སློབ་གྲྭའི་གཡས་གཡོན་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་གུ་ཡངས་པ་ཞིག་གི་ནང་སློབ་སྤྱིའི་ཡིག་ཚང་དང༌། འཛིན་ཁང་ཁག ཚན་རིག་བརྟག་དཔྱད་ཁང༌། སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་སྐྱེད་མོས་ཚལ། དཔེ་མཛོད་ཁང༌། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་ནང་ཀམ་པུ་ཊར་༡༢ དང་དགོས་ངེས་འཕྲུལ་ཆས་རང་འགྲིགས་བཅས་ཡོད། རྩིས་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། རྩིས་རིག་སློབ་སྦྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་འདྲ་གཟུགས་ཟླུམ་ར། ས་ཁམས་རིག་པའི་ཡོ་ཆས་ཁང༌། ཟློས་གར་དང་རོལ་ཆའི་སྡེ་ཚན། རི་མོའི་སྡེ་ཚན། རྩེད་མོ་དང་ལུས་རྩལ་སྡེ་ཚན། ཨིན་ཇི་དང་བོད་ཡིག་སྦྱོང་བརྡར་ཁང༌། ལག་ཤེས་སྦྱོང་བརྡར་སྡེ་ཚན། ཚོགས་ཁང་བཅས་སློབ་ཁང་གི་སྒོ་སོ་སོའི་སྟེང་འཕགས་བོད་ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་སྒྲིག་གཤོམ། སློབ་སྤྱིའི་ཡིག་ཚང་ནང་མྱུར་འཕྲིན་དང༌། པར་སློག་འཕྲུལ་འཁོར། དྲ་རྒྱ་སོགས་དེང་དུས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ཞིག་ལ་དགོས་ངེས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་མཐུན་རྐྱེན་ཆ་ཚང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་མཁོ་འདོན་དང་ནར་གཏོང་གནང་བཞིན་ཡོད།
གཞི་རིམ་འོག་མའི་འཛིན་ཁང་ཁང་བརྩེགས་ནང་རྒྱུན་དུ་སྒོ་ཕྱེ་བའི་དཔེ་མཛོད་ཅིག་བཙུགས་ཏེ་ཞལ་འདེབས་ལས་བྱུང་བའི་དཔེ་དེབ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་སྒྲིག་གཤོམ་གྱིས་ཀློག་བལྟའི་མཐུན་རྐྱེན་བསྐྲུན་པ་དང༌། ཕ་མའི་འཐུས་ཚོགས་ཀྱིས་རོགས་སྐྱོར་འོག་སློབ་གྲྭའི་མདུན་གྱི་སིལ་སྤོལ་རྩེད་ཐང་ལ་ལྕགས་དྲྭ་བསྐོར་ཏེ་སྤོ་ལོས་ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་སྐྱོན་མི་ཕོག་པ་བྱས་ཡོད།
སློབ་གྲྭའི་ཁོར་ཡུག་མཛེས་སྡུག་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཞིག་བཟོ་སླད་ཁོར་ཡུག་རྩིག་ངོས་སུ་ཚོན་ལྡན་རི་མོ་༢༠༠ ལྷག་གསར་བཞེངས་དང༌། ཁང་ཚན་བཞིའི་མེ་ཏོག་ལྡུམ་རྭ་དང༌། ཤིང་ཏོག་གི་སྡོང་པོ་སྣ་ཚོགས། སྨན་གྱི་རྩི་ཤིང་སྐྱེད་ཚལ། རྒྱ་སེ་མེ་ཏོག་གི་ལྡུམ་ར། ཕི་ཊི་༢༠༠ ཙམ་ཡོད་པའི་ཚལ་ཞིང་ནང་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་ལོ་ལྟར་ཚལ་རིགས་འདེབས་ལས་བྱེད་མུས། ཚལ་ཞིང་དེ་དག་ལ་ལྕགས་རས་བསྐོར་བ་བཅས་སློབ་གྲྭའི་ཁོར་ཡུག་སྤྲོ་སྐྱིད་དང་གསོན་ཉམས་ལྡན་པའི་ཁྲོད་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་རང་བྱུང་ཁམས་དང་འབྲེལ་མེད་དུ་སློབ་ཞུགས་ཀྱིས་རྩེད་འཇོར་རོལ་ཞིང༌། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གཙོས་པའི་རིག་གཞུང་བཟང་པོ་རྣམས་དང་དེང་རབས་ཀྱི་སྔོན་ཐོན་རིག་གནས་བཅས་ལ་སྦྱང་བརྩོན་ལྷོད་མེད་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༧ པར་དབུས་འབྲིང་སློབ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སློབ་ཚན་འཆར་འགོད་ནང་གསལ་ལྟར། སློབ་གྲྭའི་ནང་གོད་ཆག་དོ་དམ་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་གསར་འཛུགས་ཀྱིས་སློབ་གྲྭའི་རྩིག་པ་རྣམས་སུ་རང་བྱུང་གོད་ཆག་ལ་གདོང་ལེན་དང་རང་ཉིད་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཚུལ་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་དང་དཔེ་རིས་སྦྱར་འགྲེམས་བྱས་ཡོད།
སློབ་གྲྭའི་ངོས་ནས་གཞིས་ཆགས་བོད་མིའི་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁང་དང༌། ཕ་མའི་འཐུས་ཚོགས། དགོན་སྡེ། ས་གནས་གྲོས་ཚོགས། ས་གནས་གཞོན་ནུ་དང་བུད་མེད་ལྷན་ཚོགས། གྲོང་སྡེའི་འགོ་ལས་དང་བརྒྱ་དཔོན། ཡུལ་མི་སོགས་ཀྱི་དབར་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་བཟང་པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྤྱི་པའི་ཕྱག་ལས་གང་སར་ཕན་ཚུན་གཅིག་ཕན་གཅིག་རོགས་གནང་བཞིན་ཡོད།

༣།     སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་རང་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྡོམ་རྩིས་ལྟར་ན། ཧུན་སུར་གཞིས་སློབ་ཏུ་སློབ་ཕྲུག་བུ་༡༣༦ དང་བུ་མོ་༡༦༩ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༣༠༥ ཡོད་པ་ཚང་མ་ཉིན་སློབ་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་ཁྲོད་སློབ་ཕྲུག་བོད་རིགས་སློབ་ཕྲུག་༢༨༩ དང་ཡུལ་མིའི་སློབ་ཕྲུག་༡༦  དགེ་རྒན་༢༡ དང་ལས་བྱེད་༧ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་དགེ་ལས་༢༨ བཅས་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་ཧུན་སུར་སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་གྱི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༨ ནས་༢༠༠༩ བར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

གོང་གསལ་རེའུ་མིག་ལས་མཐོང་གསལ་བཞིན། སློབ་གྲྭ་འདི་བཞིན་རྒྱ་གར་དབུས་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཁོངས་གཏོགས་སུ་ལོ་ལྟར་འཛིན་གྲྭ་བཅུ་པའི་ཡིག་ཚད་རྒྱུགས་བཞེས་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ དང་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོ་བཅས་གསུམ་བསྟུད་མར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་ནང་བརྒྱ་ཆ་༡༠༠ ཐོབ་ཡོད།

༤།     ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།

སློབ་གྲྭ་འདིའི་རྒྱུན་ལྡན་ཤེས་ཡོན་གྱི་ལས་རིམ་ནི་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་སློབ་ཁག་གཞན་དང་སྤྱི་མཚུངས་ཡིན་ཞིང༌། རྒྱུན་ལྡན་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ལས་རིམ་ཁག་ཕུད། སྔ་དགོང་ཆུ་ཚོད་གཉིས་རིང་སློབ་སྦྱོང་ཞན་པའི་སློབ་མ་ཚོ་ཟུར་བཅད་ཀྱིས་དམིགས་བསལ་འཛིན་གྲྭ་སྐོང་ཚོགས་ཐོག་སློབ་ཚན་དགེ་རྒན་དང་ཕ་མའི་འཐུས་ཚབ་ནས་ལྟ་རྟོག་གནང་བཞིན་ཡོད། ལོ་རེར་སློབ་སྤྱི་ཡིས་སློབ་མ་ཚོའི་ལས་བྱ་འབྲི་དེབ་ལ་རྟོག་ཞིབ་ཐེངས་གཉིས་གནང་མུས། སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་དང་སློབ་མ་ཚང་མར་ངོས་སྦྱོར་ལག་ཁྱེར་སྤྲད་ཡོད་ལ། ཞོགས་པའི་རྒྱལ་གླུ་སྐབས་སྙན་ངག་གྱེར་འདོན་དང༌། གཏམ་བཤད། གསར་འགྱུར་སྙན་སྒྲོན། འཁྲབ་སྟོན་སོགས་ཀྱི་ལས་རིམ་དང༌། ཁང་ཚན་དང་འཛིན་གྲྭ་སོ་སོའི་གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་ལ་བྱ་དགའ་གསོལ་རས་སྤྲོད་པའི་ལམ་སྲོལ་ལག་བསྟར་བྱེད་མུས་ཡིན།
ཉེ་བའི་ལོ་ནས་བཟུང་སློབ་གྲྭའི་ནང་སློབ་གྲོགས་མཐུན་ཚོགས་གསར་འཛུགས་ཀྱིས་སློབ་ཐོན་སློབ་མ་ཚང་མའི་སེམས་ཤུགས་དང་ནུས་པ་ཆིག་སྒྲིལ་བྱེད་པ། སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལོ་རེར་རྒྱ་གར་དབུས་འབྲིང་རིམ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ས་ཁུལ་སློབ་གྲྭའི་ལུས་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་དང༌། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་ལོ་རེའི་ལྷོ་ཁུལ་དང་དབུས་ཁུལ་སློབ་གྲྭའི་རིག་གཞུང་འགྲན་ཚོགས། གཞན་ཡང་རྫོང་དང་སྤུན་ཟླ་འབྲིང་སློབ་ཕན་ཚུན་བཅས་ཀྱི་བརྗེ་ལེན་ལས་རིམ་ཁྲོད་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གཞུང་འཁྲབ་སྟོན་དང༌། འགྲེམས་སྟོན། རྩེད་རིགས། རིག་རྩལ་སོགས་འགྲན་བསྡུར་ཁག་གི་ནང་ཨང་རིམ་རྩེར་སོན་གྱི་བྱ་དགའ་མང་པོ་ཐོབ་ཡོད། ཉེ་དུས་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོ་ཁོ་ནར་མཚོན་ན། དབུས་འབྲིང་སློབ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རྩེད་འགྲན་དེ་ཏི་རུ་པ་ཏི་ཅི་ཏོར་(Tirupati  Chittor)ཞེས་པར་ས་ཁུལ་གྱི་ཝི་དི་ཡ་ནི་ཀི་ཏན་རྒྱལ་སྤྱིའི་སློབ་གྲྭའི་(Vidyaniketan International School)གོ་སྒྲིག་སྐབས་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱིས་སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་མ་ཚོས་གསེར་གྱི་རྟགས་མ་༡ དང༌། དངུལ་གྱི་རྟགས་མ་༣ ཟངས་ཀྱི་རྟགས་མ་༡ བཅས་བླངས་ཡོད།
གཞན་ཡང༌། བྷེང་ལོར་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཡོད་པའི་ཀར་ན་ཊ་ཀ་མངའ་སྡེ་གཞུང་ནུས་ཁུངས་བློན་ཆེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་དབུས་ནུས་ཁུངས་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན་གྱིས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོའི་རྒྱལ་ཡོངས་ནུས་ཁུངས་གོ་རྟོགས་རི་མོའི་འགྲན་བསྡུར་ཁྲོད་འཛིན་རིམ་ལྔ་པའི་སློབ་མ་བསྟན་འཛིན་བསམ་མཆོག་ལ་མངའ་སྡེ་རིམ་པའི་གཟེངས་རྟགས་དང་བྱ་དགའ་སྒོར་༡༠༠༠ བཅས་ཐོབ།
རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་སྲོལ་རྒྱུན་སྒྱུ་རྩལ་ཚོགས་སྡེ་ནས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་རྒྱལ་ཡོངས་འགྲན་བསྡུར་ཁྲོད་སློབ་གྲྭ་འདིའི་འཛིན་རིམ་དྲུག་པའི་སློབ་མ་བསྟན་འཛིན་དཔལ་སྐྱིད་ལ་ཕུལ་བྱུང་གཟེངས་རྟགས་དང་བྱ་དགའ་སྒོར་༡༠༠༠ ཐོབ། འཛིན་རིམ་དགུ་པའི་སློབ་མ་བསྟན་འཛིན་བདེ་སྐྱིད་ལ་ལེགས་གསོལ་བྱ་དགའ་ཐོབ།
པུ་ན་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་གྷན་དྷིའི་ཧིན་དི་སྐད་ཡིག་དར་ཁྱབ་བྱ་དགའི་སྒྲིག་འཛུགས་(Mahatma Gandhi Raj Bhasha Puraskar Sanstha, Pune)ཀྱིས་འཛིན་རིམ་དྲུག་པའི་སློབ་མ་ཡོ་གྷེ་ཤ་དང་འཛིན་རིམ་དགུ་པའི་སློབ་མ་བསྟན་འཛིན་ཀུན་དགའ་གཉིས་ལ་གསེར་གྱི་རྟགས་མ་དང་ལག་འཁྱེར་བཅས་གནང༌། གཞན་ཡང་ལོ་འདིར་རྫོང་དང་ས་གནས། མངའ་སྡེ་བཅས་ཀྱི་བྱ་དགའ་དུ་མ་ཞིག་ཐོབ་པ་རེ་རེ་བཞིན་བགྲངས་མེད།
སློབ་གྲྭ་སྤྱི་ཡོངས་ལ་མཚོན་ན། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་མངའ་སྡེ་གཞུང་གིས་ཕུལ་བྱུང་སློབ་གྲྭར་འདེམས་ཐོན་བྱུང་སྟེ་གསེར་གྱི་རྟགས་མ་དང་ལག་འཁྱེར་གནང༌།
སློབ་གྲྭ་འདིས་སློབ་མ་ཚོས་ལོ་རེར་དུས་དེབ་སྤུས་ལེགས་རེ་འདོན་པའི་ལས་རིམ་ཞུགས་མཁན་བོད་ཨིན་ཧིན་སྐད་ཡིག་གསུམ་གྱི་སློབ་ཕྲུག་རྩོམ་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང་དང་སློབ་སྟོན་པ་དགེ་རྒན་བཅས་ཡོད།
སློབ་མ་རྣམས་འཛིན་ཁང་ནང་གི་སློབ་ཁྲིད་དང་ལྷན་ལག་ལེན་དང་ཉམས་གསོག་ཆེད་སློབ་གྲྭའི་ར་བའི་ནང་ལྗོན་ཤིང་འདེབས་འཛུགས་དང༌། སྐྱེད་ཚལ་ནང་རྩི་ཤིང་སྣ་འཛོམས་འཛུགས་གཉེར། ཕྱི་བསྐྱོད་ལྟ་བསྐོར། རིག་གཞུང་དང་ཁོར་ཡུག་གོ་རྟོགས་སླད་རི་མོ་འགྲེམས་སྟོན། འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ནས་བཅུ་པ་བར་གྱི་སློབ་ཕྲུག་ཡོངས་ལ་བདུན་རེར་ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་གྱི་ཚོགས་ཐུན་གཉིས་རེ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། ཀམ་པུ་ཊར་གྱི་གཞི་རྩའི་ལག་རྩལ་སློབ་ཕྲུག་ཚང་མས་མ་ཤེས་པ་མེད་པར་བྱེད་མུས་ཡིན།
སློབ་མ་ཚོས་སློབ་གྲྭ་སྤྱི་མཚུངས་བཞིན་སྔ་དགོང་ཞལ་འདོན་ཆག་མེད་ཐོག བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་དུས་ཆེན་སོ་སོའི་ནང་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གཏམ་བཤད་དང༌། བགྲོ་གླེང༌། མཆོད་འབུལ། གཟུངས་སྔགས་སྒྲུབ་གསོག་བཅས་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱ་གར་གྱི་དུས་ཆེན་གལ་ཆེན་ཁག་བརྩི་སྲུང་སླད་སློབ་གྲྭ་ནང་ཁུལ་དང༌། རྫོང་རིམ་པའི་སྤྱི་ཚོགས་མཛད་སྒོར་མཉམ་ཞུགས། སློབ་ཕྲུག་གདོང་ལེན་རུ་ཁག་རྣམས་སློབ་གྲྭ་ཕྱི་ནང་ཀུན་ཏུ་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིམ་ལ་སྤྲོ་སྣང་ཆེན་པོས་མཉམ་ཞུགས་སོགས་ཀྱི་ལས་རིམ་འདི་དག་ལ་བརྟེན་ནས། སློབ་མ་ཚོའི་ཤེས་ཡོན་སྦྱོང་བའི་ཀུན་སློང་ཡར་རྒྱས་དང༌། གསར་གཏོད་དང་ལག་ལེན་ལ་དོ་སྣང༌། མཉམ་འབྲེལ་དང་སྤྱི་སེམས་གོང་འཕེལ་བཅས་འགྲོ་བར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད།

༥།     གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་འབྲེལ་ཡོད་དབུ་ལས་རྣམ་པ་དང༌། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཐེངས་མང་ཕེབས་པ་ཁག་ལས་འདས་པའི་ལོ་གཉིས་ནང་ཕེབས་པའི་དཔེ་མཚོན་ཙམ་ཞུས་ན། ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང༌། དཔལ་ལྡན་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་ཐུབ་བསྟན་ལུང་རིགས་དང༌། དྲུང་ཆེ་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས། དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་གི་བློ་བཟང་བདེ་ལེགས་རིན་པོ་ཆེ། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚེ་རིང་གཡུ་སྒྲོན། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ཝི་ནེཏ་ཇོ་ཤི(Sh.Vineet Joshi) ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་རཱ་ཝཱཏ་(A.S.Rawat)དང་རཱན་ན། འཕྲུལ་རིག་འགན་འཛིན་ཨ་གར་ཝལ་(Sh.A.S.Agarwal)སོགས་དང༌། ཧུན་སུར་རྫོང་སྤྱི་ཁྱབ་གཞོན་པ་ས་གནས་སློབ་སྟོན་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་རཱ་ཝི་(M.R.Ravi, Assistant Commissioner) སུ་བྷ་ར་ཡ་ཀ་མ་ཐི་(Sh.Subaraya Kamath) ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པ་སྒྲོལ་དཀར་དབང་མོ། འཇམ་དབྱངས་དབང་རྒྱལ། ཕན་བདེ་སྨན་ཁང་གི་སྨན་པ་ཐུབ་བསྟན་རྒྱལ་མཚན། རབ་རྒྱས་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་བསམ་གཏན་ཕུན་ཚོགས་སོགས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་སློབ་གྲྭར་འཚམས་གཟིགས་དང་སྦྲགས་བླང་དོར་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་ལྷུག་སྩོལ་གནང་བས་དགེ་ལས་སློབ་ཕྲུག་ཡོངས་ལ་སྐུལ་འདེབས་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད།
ལྷག་པར་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས་སྐབས་བཀའ་སློབ་ཕེབས་དོན།
“ང་ཚོ་འགྲོ་བ་མི་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན་ཆད་ལ། བསམ་བློ་ཞིག་དང༌། ལུས་པོ་ཞིག་ཡོད། ལུས་པོ་དེ་ལ་བདེ་བ་ཞིག་ཡོང་ཆེད་ཕྱིའི་མཐུན་རྐྱེན་དང༌། བསམ་བློ་དེ་ལ་བདེ་བ་ཡོང་ཆེད་སེམས་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་དགོས། དེ་གཉིས་སྒྲུབ་ཐབས་སུ་དེང་དུས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་དང༌། བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་གཉིས་པོ་ཟུང་འབྲེལ་ཐུབ་ན་ལུས་སེམས་གཉིས་ཀར་བདེ་སྐྱིད་དང༌། མི་ཚེ་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡོང་རྒྱུ་སྨོས་མི་དགོས་ལ། དེ་ནི་ང་ཚོ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་ཀྱང་ཆགས་ཡོད། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་ནི་མིའི་སེམས་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོང་གི་ཡོད། དེ་འདྲ་ཡིན་དུས་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ལ་བཅངས་ནས་དེང་དུས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་དང༌། བོད་རང་གི་ཤེས་ཡོན་ཟུང་དུ་འབྲེལ་ནས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན། སློབ་ཕྲུག་འགའ་ཤས་འཛིན་གྲྭ་བརྒྱད་པ། དགུ་པ། བཅུ་པ་ཙམ་ནས་ནང་མིའི་དཀའ་སེལ་ཆེད་ནང་ལས་བྱས་ནས་སྡོད་མཁན་ཡོད་པ་གོ་ཐོས་བྱུང༌། དེ་ཚོ་ནོར་བ་རེད་ཅེས་བཤད་ཀྱི་མེད་ཀྱང༌། ག་ཚོད་ཐུབ་ཐུབ་ཀྱིས་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭར་འགྲོ་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས། ལྷག་པར་དུ་ཆེད་ལས་པའམ། ཡང་ན་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གྱི་ཐོག་ནས་སློབ་སྦྱོང་མཐར་འཁྱོལ་ཡོང་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད། སློབ་སྦྱོང་ནི་ཁྱིམ་ཚང་གཅིག་གི་དོན་མ་ཡིན་པར་ང་ཚོའི་མི་རིགས་ཤིག་གི་དོན་གནད་ལ་ཐུག་ཡོད། དཔེར་ན། བོད་ནང་གི་བོད་མིར་ཆ་མཚོན་ན། རྒྱ་མིའི་སློབ་སྦྱོང་གི་ཚད་གཞི་གང་ཞིག་ལ་སླེབས་པ་ལྟར་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་དེ་ཡང་དེ་བཞིན་གནས་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས། ང་ཚོས་བོད་ལ་རང་སྐྱོང་རྩོད་ལེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང༌། རང་སྐྱོང་ཡོང་བར་རང་འཚོ་རང་གནས་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས། དེ་ལྟར་ཡོང་བར་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་ཐུབ་པའི་ལས་དོན་དང༌། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་འགན་ཁག་དཀའ་བ་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་བྱ་ཐུབ་པ་ཞིག་དགོས་ཀྱི་རེད།
ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོས་རང་དབང་ལུང་པའི་གོ་སྐབས་བཟུང་ནས་སློབ་སྦྱོང་ཚད་ལྡན་ཞིག་གམ། ཚད་མཐོན་པོར་སླེབས་པ་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན། བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་རིང་རྒྱ་གར་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཞབས་འདེགས་ཏན་ཏན་ཞུ་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ང་ཚོ་གཞིས་བྱེས་མཉམ་འཛོམས་བྱུང་བའི་མཚམས་བོད་ནང་ལ་ཡང་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་ལ་ཞབས་འདེགས་ཀྱི་ནུས་པ་ཐོན་པ་ཞིག་ཡོང་ཐུབ་རྒྱུར་གནད་འགག་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། དེར་བརྟེན། ཁྱེད་རང་ཚོས་ལོ་བཅོ་ལྔ་ཉི་ཤུའི་རིང་སློབ་སྦྱོང་མཐར་ཕྱིན་པ་ཞིག་བྱེད་དགོས་བསམ་པ་ནང་བཞིན་ད་དུང་ཡང་སེམས་ཤུགས་བརྟན་པོར་གནས་དགོས་པ་རེད།
རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་ལ་དགོངས་པ་བཞེས་ནས་གཙོ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ལ་འཕགས་བོད་དབར་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དང༌། གཉིས་ནས་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་འབྲེལ་བ་མང་པོ་ཞིག་གི་ཆ་ནས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་གལ་ཆེན་པོར་གཟིགས་ནས། དབུས་གཞུང་ནས་དམིགས་བསལ་གྱི་ཐུགས་འཁུར་བཞེས་ནས་བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཟུར་དུ་བཙུགས་གནང་ཡོད། འདས་པའི་ལོ་བཞི་བཅུ་ཞེ་གྲངས་རིང་ལ་སློབ་གྲྭ་ཁག་བརྒྱུད་ནས་རིམ་པས་སློབ་ཐོན་མི་རབས་དེ་ཚོ་ད་ལྟ་བཙན་བྱོལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མི་རབས་གཙོ་བོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། དེ་ཕན་ཆད་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་མང་ཆེ་བ་སློབ་གྲྭ་འགྲིམས་ནས་སློབ་གྲྭ་ཐོན་མཁན་ཤ་སྟག་ཆགས་ཀྱི་འདུག དེང་སང་རྒྱ་གར་ནང་གི་བོད་པ་ཚོའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་གནས་ཚད་དང༌།> བོད་ནང་གི་ཤེས་ཡོན་གྱི་གནས་ཚད་གཉིས་བསྡུར་བ་ཡིན་ན། རྒྱ་གར་ནང་ལེགས་པ་ཆགས་ཡོད། href=”sherig.org/tb/wp-content/uploads/2020/05/Untitled-1.jpg”>དེ་རིང་གོ་སྐབས་འདིའི་ཐོག་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློན་ཟུར་པ་ནེཧུ་རུས་གཙོས་པའི་རྒྱ་གར་གཞུང་དབུས་ཀྱི་གཞུང་ཞབས་ཡིན་ནའང་འདྲ། མངའ་སྡེའི་འབྲེལ་ཡོད་ཚོས་འགན་འཁུར་ཆེན་པོ་ཞིག་བླངས་ནས་རེ་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་བརྒྱབ་ཡོད། དེ་འདྲའི་བཀའ་དྲིན་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཐོག་ནས། ད་ལྟ་འདིར་དངོས་སུ་སློབ་གྲྭའི་ནང་ལ་ཡོད་པའི་ཕྲུ་གུ་ཚོ་ལ་སློབ་སྦྱོང་སྤྲད་ནས་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་རྒྱ་གར་དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་དང་ཆབས་ཅིག གཞིས་ཆགས་ནང་མཐུན་རྐྱེན་མ་འཛོམས་པའི་དཀའ་ངལ་ཏན་ཏན་ཡོང་གི་ཡོད་ཀྱང་ཚང་མས་འབད་བརྩོན་ཧུར་ཐག་བྱས་ཡོད། འདས་པའི་ལོ་བཞི་བཅུ་ཞེ་གྲངས་རིང་ལ་དཀའ་ངལ་ལ་གདོང་ལེན་གནང་མཁན་རྒྱ་གར་དགེ་རྒན་རྣམས་ཀྱིས་བྱས་རྗེས་ཆེན་པོ་བཞག་གནང་ཡོད་པ་ནི་བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོ་རེད། དེ་དག་ལ་དྲན་གསོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་ང་ཚོ་བོད་རིགས་དགེ་རྒན་ཚོར་མཚོན་ན། སོ་སོའི་འགན་རེད་ལ། སོ་སོའི་མི་རིགས་ཀྱི་ཞབས་འདེགས་ཆགས་ཡོད། ལྟོ་གོས་ཙམ་གྱི་ཆེད་དུ་མ་ཡིན་པར་མི་རིགས་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་མཁན་ཆགས་པ་ཡིན་དུས། ཁྱེད་རང་ཚོས་ཧུར་ཐག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་རེད་ལ། ད་དུང་ཡིན་ན་ཡང་དགེ་རྒན་ཚང་མས་སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་དེ་ཧུར་ཐག་བྱེད་རོགས་གནང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཧུན་སུར་སློབ་སྤྱི་ཨར་ཨན་ཏི་ཝ་རི་ལགས་ནས་གསུང་བཤད་གནང་བཞིན་པ།(༢༠༠༩།༨།༢༢)

བོད་པའི་ཕྲུ་གུ་ཚོས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུ་དེ་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་ཚོ་དང་རྩ་བ་ནས་གཅིག་པ་མིན། མི་ཚེ་སྐྱེལ་རྒྱུར་ཤེས་བྱ་ཡོན་ཏན་དགོས་རྒྱུ་ཚང་མར་གཅིག་པ་རེད། ང་ཚོར་དེའི་སྒང་ལ་ཁ་སྣོན་གང་དགོས་རེད་ཟེར་ན། ང་ཚོར་སོ་སོའི་ལུང་པར་དཀའ་ངལ་དང༌། ཞེད་སྣང་ཞིག་གི་འོག་གནས་ཡོད། བོད་ནང་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་ཚོས་རང་དབང་མེད་ཀྱང་སོ་སོའི་བོད་པའི་ཆོས་དང༌། རིག་གཞུང༌། མི་རིགས་བཅས་ལ་ཞེན་ཁོག་བྱས་པར་ཧ་ལམ་ཆབ་སྲིད་ཐོག་ངན་ཁག་གཡོགས་ཏེ། ནག་ཐིག་རྒྱག་རྒྱུ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད།  ཁ་ནས་བཤད་མ་ཕོད་པའི་གནས་ཚུལ་འོག་གནས་ཡོད། དེ་འདྲ་ཡིན་དུས་རང་ཤུགས་ཀྱིས་བོད་པའི་ཤེས་ཚད་ཉམས་ཆག་འགྲོ་བའི་གནོན་ཤུགས་མུ་མཐུད་ཡོང་གི་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཆེ་ས་ལ་རྒྱ་མི་ཕོན་ཆེན་པོ་ཡོང་གི་ཡོད། དཔེར་ན་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་ལ་མི་འབུམ་གསུམ་ཙམ་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ནང་ནས་མི་འབུམ་གཉིས་ཙམ་རྒྱ་མི་དང༌། འབུམ་གཅིག་བོད་མི་ཡིན་པ་རེད། ལྷ་སའི་ཁྲོམ་གཞུང་གིས་མཚོན། ཚོང་ཁང་དང༌། ཟ་ཁང༌། ཇ་ཁང་སོགས་མང་ཆེ་བ་རྒྱ་མིས་བཟུང་ཡོད་པ་དང༌། ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་ནང་ཡོད་པའི་བོད་པ་ཚོས་ཉོ་ཆ་རྒྱག་སྐབས་རྒྱ་སྐད་རྒྱག་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང༌། ཇ་ཞིག་འཐུང་དགོས་ཀྱང་རྒྱ་སྐད་རྒྱག་དགོས། ཟ་ཁང་སོགས་ཀྱི་ནང་འགྲོ་སྐབས་ཀྱང་རྒྱ་སྐད་རྒྱག་དགོས་པ་ཆགས་ཡོད། དེར་བརྟེན་བོད་པའི་སྐད་ཡིག་གིས་མཚོན་པའི་ཆོས་དང༌། རིག་གཞུང་ཐོག་རང་བཞིན་གྱིས་ཉམས་ཆག་ཆེ་རུ་འགྲོ་གི་ཡོད། ང་ཚོ་རང་དབང་ལུང་པར་གནས་པའི་བོད་རོགས་ཚོས་རང་དབང་གི་གོ་སྐབས་བཟུང་སྟེ། ནེ་ཧུ་རུས་གསུངས་པ་བཞིན་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་བསྒྲུབ་ཆེད་དེང་དུས་དང་གནའ་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས་རྒྱུ་གནད་འགག་ཏུ་ཐུག་ཡོད་པས། ཁྱེད་ཚོས་ཧུར་ཐག་བྱེད་རོགས་ཞེས་བརྗོད་རྒྱུ་ཡིན།” ཞེས་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་ཞིབ་གསལ་གནང་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ཟླ་༨ ཚེས་༢༢ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང༌།
སློབ་གྲྭ་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་དོན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་སློབ་སྤྱི་བསྐོ་འཛུགས་ཀྱིས་གནང་མུས་ཀྱང༌། རྒྱ་གར་གཞུང་དང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་ལྟར་སློབ་གྲྭའི་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་དོན་ཆ་བགོས་སམ་སློབ་གྲྭར་རོགས་འདེགས་ཀྱི་ཚོགས་ཆུང་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་པ་དཔེར་ན། བོད་མིའི་གཞིས་སྒར་གྱི་ས་གནས་འགོ་འཛིན་དང༌། ས་གནས་རྫོང་དཔོན་ཡོད་པའི་ས་གནས་སློབ་སྟོན་ཚོགས་ཆུང་དང༌། དགེ་རྒན་ཕ་མའི་འཐུས་ཚོགས། སློབ་གྲྭའི་སྒྲིག་དམ་ལྷན་ཚོགས། རིག་གཞུང་ལྷན་ཚོགས་སོགས་ལྟ་བུའོ། །

སོ་ན་མདའ་གཞིས་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།     འགོ་འཛུགས།

སོ་ན་མདའ་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ནི། རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་ནུབ་བྷང་གལ་ཞེས་པའི་ཤི་ཝ་ལིཀ་ཞེས་པའི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་ཕི་ཁྲེ་༦༥༠༠ ཙམ་གྱི་གནས་སུ་ཆགས་ཡོད། སློབ་གྲྭ་དེར་ཤི་ལི་གུ་རི་གྲོང་ཁྱེར་ནས་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༦༥ ཡས་མས་དང༌། བྱང་ཕྱོགས་རྡོ་རྗེ་གླིང་ནས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༢༠ ཡས་མས་ཀྱི་མཚམས་སུ་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་དེ་ནི་ཐོག་མར་ཨ་རི་ཛ་དྲག་སྐྱོབ་གསོ་ཚོགས་པས་མཐུན་འགྱུར་འོག་བཙུགས་པའི་རྡོ་རྗེ་གླིང་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མིའི་ཞིང་ལས་ནུས་ཤུགས་དང་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་པ་(རྒྱ་གར་གཞུང་གི་མཉམ་འབྲེལ་ཁྲིམས་གཞིའི་འོག་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་པའི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན།)ཞེས་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༥ ལོར་གསར་འཛུགས་གནང༌། ཐོག་མའི་དུས་སྐབས་སུ་འཛིན་ཁང་སོགས་ཆ་རྐྱེན་གང་ཡང་མེད་པར་འཕྲལ་སེལ་ཤིང་ཁང་ཞིག་གསར་རྒྱག་གིས་འཛིན་གྲྭ་འཚོགས། སྐབས་དེར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༢༠ དང་དགེ་རྒན་༢ ཡོད།
ཕྱིས་སུ་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༥ ཟླ་༣ ནང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་རྩིས་བཞེས་གནང་ནས་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༦ ཟླ་༥ ཚེས་༢༨ བར་ས་ཁུལ་དེ་གར་གནས། སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་སྤྱི་ཐོག་མ་སྐུ་ཞབས་ཝི་ཨེལ་གུཔ་ཏ་(V.L. Gupta)དང་དེ་ནས་སྐུ་ཞབས་པི་ཨེམ་ཐ་ཀུར།(P.M. Thakur) དེ་རྗེས་རཱ་ཝི་པྲ་ཏབ་(Ravi Pratap)བཅས་ཡིན།
སོ་ན་མདའ་ཉིན་སློབ་འདིར་འཛིན་རིམ་དང་པོ་ནས་བཅུ་པ་བར་ཡོད་ཅིང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་བོད་རིགས་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༡༨༥ དང༌། ཡུལ་མིའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༤༧ བཅས་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༢༣༢ ཡོད་ཅིང༌། དགེ་རྒན་༡༧ ལས་བྱེད་༥ བཅས་དགེ་ལས་༢༢ བཅས་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ནང་སློབ་ཕྲུག་མང་ཆེ་བ་ཉེ་ཁུལ་མངའ་སྡེ་ནས་སླེབས་པའི་ཞག་སྡོད་སློབ་མ་ཡིན་ཞིང༌། སློབ་ཕྲུག་ཉལ་ཁང་གི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གཟིགས་རྟོག་ནི་ས་གནས་འགོ་འཛིན་གཙོས་པའི་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་པས་གནང་བཞིན་ཡོད།

༢།     མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

སློབ་གྲྭའི་ས་ཆའི་རྒྱ་ཁྱོན་ནི་ཨེ་ཀར་༥་༡༧༥ ཙམ་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༡༩༨༦ ཟླ་༥ ཚེས་༢༨ ཉིན་སློབ་གྲྭ་འདི་བཞིན་སློབ་ཁང་གསར་པར་སྤོས། དེ་ནས་བཟུང་དབུས་བོད་སློབ་ཚོགས་པ་ནས་འཛིན་ཁང་དང་ཉལ་ཁང་བཟོ་བཅོས་དང་ཞིག་གསོ་རིམ་པ་གནང་ཡོད་ཅིང༌། ཁྱད་པར་ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་ནང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ནས་མ་དངུལ་ཆེད་གཏོང་གིས་མཐུན་རྐྱེན་རྒྱ་ཆེར་བསྐྲུན་ཡོད། དཔེར་ན་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༣ ལོར་སློབ་གྲྭའི་ཁང་བརྩེགས་འོག་མ་གཉེར་ཚང་དུ་བཟོ་བཅོས་དང༌། གློག་སྐུད་དང་གློག་ཆས་ལ་དམིགས་བསལ་ཞིག་གསོ། ར་བསྐོར་རྩིག་རྨང་གསར་སྐྲུན་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ལོར་འཛིན་ཁང་གསར་པ་༥ གསར་རྒྱག་དང༌།  ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་སྤྱོད་སྒོ་སྣ་མང་ཅན་གྱི་ཚོགས་ཁང་གསར་རྒྱག སློབ་གྲྭའི་ལྕགས་རི་ཞིག་གསོ་གནང༌།
སློབ་གྲྭའི་ནང་བོད་མིའི་སློབ་ཕྲུག་ཡོངས་ལ་སློབ་དེབ་དང་ཀློག་བལྟའི་དེབ་རིགས་རིན་མེད་སྤྲོད་མུས་ཡིན། གཞན་ཡང་ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། ཤེས་ཡོན་མཐུན་རྐྱེན་ལྟེ་གནས། རྩིས་རིགས་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ཁང༌། རོལ་དབྱངས་དང་ཞབས་གཞས། རྩེད་མོ་དང་ལུས་རྩལ། ལག་རྩལ་ལ་སོགས་ཀྱི་ཆེད་རྒྱུན་གྲོན་དང་དམིགས་བསལ་གཉིས་ཐོག་ནས་གྲོན་དངུལ་ནར་གཏོང་གནང་བཞིན་ཡོད་པས། དེང་སློབ་གྲྭའི་ནང་ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་དང༌། ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། རྩིས་རིག་དང་ས་ཁམས་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། དེང་དུས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ལྡན་པའི་རོལ་དབྱངས་ཁང༌། ལུས་རྩལ་དང་རྩེད་རིགས་ཁང༌། ཉུང་མཐའི་གནས་ཚད་སྦྱོང་བརྡར་ཁང༌། སྒྱུ་རྩལ་དང་ལག་ཤེས་ཁང༌། ཤེས་ཡོན་ཐོན་ཁུངས་ལྟེ་གནས་ཁང་བཅས་ཡོད་པ་མ་ཟད། སློབ་གྲྭའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ནང་ཨིན་བོད་ཧིན་གསུམ་གྱི་དཔེ་དེབ་སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་དང་ཆབས་ཅིག་དེང་རབས་ཀྱི་འཕྲུལ་དཔར་དང༌། མྱུར་འཕྲིན། རྩིག་བརྙན་འཕྲུལ་ཆས།(OHP) དྲ་རྒྱ་སོགས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་གང་ལེགས་བསྐྲུན་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་དགེ་རྒན་ཚང་མ་དགེ་འོས་སྦྱོང་བརྡར་ཚད་ལྡན་ཐོན་པ་ཤ་སྟག་ཡིན། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདིའི་ནང་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༢༢༥ ཡོད་པ་དང༌། དགེ་རྒན་གྲངས་༡༤ དང༌། དགེ་རྒན་མིན་པའི་ལས་བྱེད་གྲངས་༥ བཅས་བསྡོམས་ལས་བྱེད་གྲངས་༡༩ ཡོད།

༣།     སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་སྡོམ་རྩིས་བྱས་པ་ལྟར་ན། ལོར་དེར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༢༡༩ ཡོད་པའི་ནང་བོད་པའི་ཕྲུ་གུ་༡༨༢ ཡོད་པ་དང༌། བོད་རིགས་མ་ཡིན་པའི་ཕྲུ་གུ་༣༧ ཡོད། གཏན་ཉིན་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་ནི། གཏན་སློབ་ཕྲུ་གུ་གྲངས་༡༤༠ དང་ཉིན་སློབ་ཕྲུ་གུ་༧༩ བཅས་བྱུང་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༤ ནས་༢༠༠༨ བར་སློབ་གྲྭ་འདི་ནས་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་སློབ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སློབ་མ་༤༥༡ བྱུང་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་སོ་ན་མདའ་སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆག་ཅི་བྱུང་གི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༨ ནས་༢༠༠༩ བར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་གཤམ་གསལ།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧།༢༠༠༨ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདིའི་འཛིན་རིམ་དང་པོ་ནས་བརྒྱད་པ་བར་གྱི་ལོ་འཁོར་རྒྱུགས་འཕྲོད་བརྒྱ་ཆ་༡༠༠ ཡིན་ཞིང༌། འཛིན་གྲྭ་དགུ་པའི་རྒྱུགས་འཕྲོད་བརྒྱ་ཆ་༩༣་༥༥ ཡིན་ལ། འཛིན་གྲྭ་བཅུ་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་ཀྱི་རྒྱུགས་འཕྲོད་བརྒྱ་ཆ་༨༨་༨༩ ལོངས་ཡོད།

༤།    ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།

སློབ་གྲྭ་འདི་ཡང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་སློབ་གྲྭ་གཞན་དང་སྤྱི་མཚུངས་བཞིན་སྔོན་འགྲོ་ནས་གཞི་རིམ་འོག་མ་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་བར་བོད་ཡིག་བརྒྱུད་ལམ་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་པ་དང༌། གཞི་རིམ་བར་མ་འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ནས་བཅུ་གཉིས་པར་ཨིན་ཡིག་བརྒྱུད་ལམ་ཐོག་ཤར་བསྐྱོད་བྱེད། རྡོར་གླིང་ཁུལ་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་བལ་སྐད་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བས་ན་གཞོན་རྣམས་བལྟ་ཅི། རྒན་རབས་ཁྲོད་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བོད་སྐད་ཧ་ཅང་ཞན་པའི་དམིགས་བསལ་གནས་སྟངས་ལ་གདོང་ལེན་གྱིས་རེག་ཊར་དང་དགེ་རྒན་རྣམ་པས་དམིགས་བསལ་ཐུགས་ཁུར་བཞེས་ནས་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ལས་རིམ་དང་ཆབས་ཅིག་གཙོ་བོ་བོད་སྐད་བརྡ་སྤྲོད་སྟངས་ཐོག་སློབ་སྟོན་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་མུས་ཡིན་ནའང༌། ཁྱིམ་ཚང་ཕ་མ་དང་སྤྱི་ཚོགས་གནས་སྟངས་ཀྱི་རླུང་ཤུགས་དྲག་པོའི་ཁྲོད་ཕན་ནུས་དམིགས་བསལ་འདོན་དཀའ་བའི་གནས་སུ་གྱུར་འདུག
སློབ་གྲྭའི་ནང་སྔ་དགོང་ཞལ་འདོན་དང་ཉལ་ཁང་ནང་རང་སྦྱོང་ཚོགས་བཞིན་ཡོད། ཞོགས་པའི་རྒྱལ་གླུའི་སྐབས་སློབ་མ་ཚོས་ཐོག་མར་བོད་ཧིན་སྐད་གཉིས་ཐོག་སྨོན་ཚིག་གྱེར་འདོན་བྱེད་པ་དང༌། དེ་རྗེས་སློབ་གྲྭའི་གླུ་གཞས་གཏོང་བ། དེ་རྗེས་སྤྱི་ཚོགས་གླུ་གཞས་གཏོང་བ། དེ་ནས་ཨིན་ཧིན་བོད་སྐད་གསུམ་ཐོག་གཏམ་བཤད་དང་སྙན་སྒྲོན། རྒྱུན་ཤེས་ངོ་སྤྲོད། དགེ་ལས་ཀྱི་གསུང་བཤད་སོགས་ནུས་རྩལ་འདོན་སྤེལ་དང་བསླབ་བྱ་ཐོས་སྒྲོག་བྱེད་པའི་ལས་རིམ་འཛིན་གྲྭ་རེས་མོས་ཀྱིས་སྤེལ་ཀྱི་ཡོད་ལ། ཉིན་གཉིས་རེའི་མཚམས་སློབ་གྲྭ་མ་ཚོགས་སྔོན་དུ་ཡོ་གའི་ལུས་སྦྱོང་ཐུན་མོང་ཐོག་ཆག་མེད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་དུས་ཡུན་རིགས་ཕུད་སློབ་གསེང་དུས་ཚོད་ནང་སློབ་གྲྭའི་ལོ་འཁོར་ལས་རིམ་འཆར་འགོད་གཞིར་བཟུང་སློབ་སྦྱོང་ལ་གཞོགས་འདེགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་རྒྱུན་བསྟུད་སྤེལ་བཞིན་ཡོད། དེ་དག་ནི་ལོ་འཁོར་ལུས་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་དང༌། ཁང་ཚན་འགྲན་བསྡུར། རིག་གཞུང་འཁྲབ་སྟོན་དང༌། རི་མོ་དང་རིག་རྩལ་འགྲན་ཚོགས། ཤེས་ཡོན་བགྲོ་གླེང༌། ཨིན་བོད་ཧིན་གསུམ་ཐོག་རྩོམ་ཡིག་འགྲན་བསྡུར་རྒྱལ་ཡོངས་དང་སློབ་ཁག་ནང་ཁུལ་ལས་འགུལ་ཁྲོད་བྱ་དགའ་དང་གཟེངས་རྟགས་མང་པོ་ཞིག་ཐོབ་ཡོད། སློབ་གྲྭའི་སློབ་མ་རྣམས་ལོ་ལྟར་ཕྱི་བསྐྱོད་ཉམས་གསོག་གི་ལས་རིམ་སྤེལ་མུས་ཁོངས། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ལོར་སློབ་ཕྲུག་རྒན་པ་རྣམས་སློབ་སྤྱི་དང་དགེ་རྒན་བཞིའི་འགོ་འཁྲིད་འོག་ས་གནས་དེའི་ཧི་མ་ལ་ཡ་རི་འཛེགས་ཞིབ་འཇུག་ཁང་(Himalaya Mountaineering Institute)དུ་བསྐྱོད་དེ་གངས་རིར་འཛེགས་པའི་ཤེས་བྱ་དང་ཉམས་མྱོང་བསགས་པ་དང༌། གཅན་གཟན་ཁང་སོགས་སུ་ལྟ་བསྐོར་བྱས་ཏེ་མཐོང་ཐོས་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱུང༌།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་ལོ་རེར་བོད་ཨིན་ཧིན་གསུམ་སྐད་ཡིག་གསུམ་ཡོད་པའི་རྩེ་ཕུད་ཅེས་པའི་དུས་དེབ་ཞིག་འདོན་གྱི་ཡོད། དེའི་ནང་སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ཤེས་ཡོན་ལ་སོགས་པའི་བྱེད་སྒོ་དང་གནས་ཚུལ་འདོན་སྤེལ་བྱེད་མུས་ཡིན། དེ་ཡང་རེས་གཟའ་ཟླ་བ་དང་མིག་དམར་ཉིན་ཨིན་སྐད་ལས་རིམ་དང༌། རེས་གཟའ་ལྷག་པ་དང་ཕུར་བུའི་ཉིན་བོད་སྐད་ལས་རིམ། རེས་གཟའ་པ་སངས་དང་སྤེན་པ་གཉིས་ལ་ཧིན་དི་ལས་རིམ་བཅས།
དེ་བཞིན་ཕུལ་བྱུང་སློབ་མ་བུམ་སྐྱོན་གསུམ་བྲལ་གྱི་སློབ་མ་ཕོ་མོ་དང༌། ཕུལ་བྱུང་ཁང་ཚན་འགན་བདག འཛིན་གྲྭ་དང་ཉལ་ཁང་ཁང་ཚན་ལ་གཙང་སྦྲ་ཕུལ་བྱུང་སོགས་འདེམས་སྒྲུག་གིས་བྱ་དགའ་སྤྲོད་པ་མ་ཟད། དུས་ཆེན་སོགས་སུ་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་དང་བླངས་ཀྱིས་ཕྱིར་བསྐྱོད་དེ་ཁྲོམ་སྲང་དང་འབབ་ཚིགས་སོགས་ཁོར་ཡུག་གཙང་སྦྲ་ཞབས་ཞུའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་གྱི་ཡོད།
གཞི་རིམ་འོག་མའི་ཨིན་ཇི་སློབ་དགེ་ཨེན་ཀེ་སིངྒ་(N.K Singh)ལ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཕུལ་བྱུང་དགེ་རྒན་ཁོངས་སུ་འདེམས་སྒྲུག་གིས་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ཟླ་༩ ཚེས་༥ ཉིན་རྒྱ་གར་སྲིད་འཛིན་མཆོག་ནས་བྱ་དགའི་གཟེངས་རྟགས་གནང༌། གཞི་རིམ་འོག་མའི་བོད་དགེ་གཡུ་ལོ་སྒྲོལ་མ་ལགས་སུ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོའི་རྒྱལ་ཡོངས་དགེ་རྒན་ཕུལ་བྱུང་ཁོངས་འདེམས་ཐོན་གྱིས་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༩ ཚེས་༥ ཉིན་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ།
སོ་ན་མདའ་སློབ་གྲྭ་འདིར་ལོ་རེར་རྩིས་ཁྲར་རྩིས་ཞིབ་ནང་མ་དང་ཕྱི་མ་བཅས་ཐེངས་གཉིས་གནང་གི་ཡོད་པ་དང༌། སློབ་གྲྭའི་སློབ་སྤྱི་རིམ་བྱུང་གི་མཚན་གཞུང་དང་ལས་ཐོག་དུས་ཡུན་གཤམ་གསལ།

༥།     གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་འབྲེལ་ཡོད་དབུ་ལས་རྣམ་པ་དང༌། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་བཀའ་བློན་དང་དྲུང་ཆེ། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས། ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་རྣམ་པ། ཚོགས་སྡེ་ཁག་གི་ལས་དོན་སྤེལ་མཁན་སོགས་སློབ་གྲྭ་འདིར་འཚམས་གཟིགས་ཆད་མེད་གནང་བའི་གནས་ཚུལ་ལས་ཉེ་དུས་སྐོར་མདོ་ཙམ་བཀོད་ན།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༥ པའི་ནང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་དང༌། ཤེས་རིག་དྲུང་ཆེ་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་རྣམ་གཉིས་སློབ་གྲྭ་འདིར་འཚམས་གཟིགས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་དང་འཛིན་སྐྱོང་གང་ཅིར་རྟོག་ཞིབ་དོ་ནན་གནང་ཞིང༌། འབྲེལ་ཡོད་རང་གཞུང་གི་ཁྲིམས་སྒྲིག་དང་ཁྱད་པར་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དགོངས་དོན་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བར་ས་གནས་མི་མང་དང་དགེ་སློབ་རྣམས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ཟླ་༦ པར་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པ་སྐུ་ཞབས་འཇམ་དབྱངས་དབང་རྒྱལ་ལགས་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་དགེ་སློབ་རྣམས་ལ་མ་འོངས་མདུན་ལམ་འདེམས་སྒྲུག་དང་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་སློབ་སྦྱོང་གནང་ཕྱོགས་ཐད་ལམ་སྟོན་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲད།
དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༧ པའི་ནང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་ཆེད་ལས་པ་ཆོས་སྐྱིད་ལྷ་མོ་ལགས་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་འཛིན་གྲྭ་གོང་མའི་སློབ་མ་རྣམས་ལ་དམིགས་བཀར་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༡ པའི་ཚེས་འགོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་རྡ་རུ་མན་(Sh.C.Dharuman)དང༌། ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་བཅས་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ལོ་འཁོར་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་དང་འབྲེལ། དགེ་སློབ་ཕ་མ་བཅས་པར་དགོས་ངེས་བླང་དོར་ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད།

ཀོ་ལེ་གྷལ་དབུས་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།     འགོ་འཛུགས།

ཀོ་ལེ་གྷལ་དོན་ལྡན་གླིང་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ནི། རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་མངའ་སྡེ་ཀར་ཎ་ཊ་ཀའི་ཨོ་ཌེ་ཡར་པ་ལི་ཡ་(Odeyarpalya)ཞེས་པའི་གྲོང་གསེབ་ཏུ་ཆགས་ཡོད། སློབ་གྲྭ་དང་ཐག་ཉེ་ཤོས་ཀྱི་གྲོང་བརྡལ་ནི་ཀོ་ལེ་གྷལ་ཡིན་ཞིང༌། བར་ཐག་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༤༥ ཡས་མས་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་ཆགས་ཡུལ་གྱི་ཁོར་ཡུག་དང་ཡུལ་ལྗོངས་མཛེས་ཤིང་གཙང་ལ་ཁ་ཁུ་སིམ་པ། ཨེར་ཀ་༩་༤ ཙམ་གྱི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ས་ཁྱོན་སྟེང་སློབ་གྲྭའི་འཛུགས་སྐྲུན་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་ཡོད། སློབ་གྲྭ་འདི་ཐོག་མར་མའེ་སོར་གཞིས་ཆགས་གསར་འཛུགས་དང་ཡར་རྒྱས་ལས་ཁུངས་(MYRADA)ནས་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༦ ལོར་གསར་འཛུགས་གནང༌། ཕྱིས་སུ་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༨ ཟླ་༡ ཚེས་༡ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་བླངས། སྐབས་དེར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༣༥༠ དང་དགེ་རྒན་གྲངས་༢༥ ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིར་གཞི་རིམ་འོག་མའི་འཛིན་གྲྭའི་ཁང་བརྩེགས་༣ ཡོད་པ་དང༌། སྔོན་འགྲོ་ནས་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་བར་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༥༦༡ ཡོད། སློབ་སྤྱི་༡ གཞི་རིམ་འོག་མའི་དགེ་ཆེ་༡ གཏན་འཇགས་དགེ་རྒན་༢༦ ཚོད་ལྟ་ཁང་གི་ལས་བྱེད་༡ འཛིན་སྐྱོང་ལས་བྱེད་༦ ཆོད་གན་དགེ་རྒན་༤ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་དགེ་ལས་༣༩ ཡོད།

༢།     མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

སློབ་གྲྭ་འདི་ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༦ ལོར་མའེ་སོར་གཞིས་ཆགས་གསར་འཛུགས་དང་ཡར་རྒྱས་ལས་ཁུངས་(MYRADA)ནས་གསར་འཛུགས་གནང་ཞིང༌། སྐབས་དེར་འཛིན་ཁང་༢༤ དང་ལས་ཤག་༡༢ ཡོད།
ཕྱིས་སུ་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༨ ཟླ་༡ ཚེས་༡ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པར་རྩིས་སྤྲོད་བྱུང་བ་ནས་བཟུང༌། དུས་ནས་དུས་སུ་ལས་ཤག་དང་འཛིན་ཁང་བཅས་བཟོ་བཅོས་རིམ་པ་གནང་བ་ལས་ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་གི་ལས་རིམ་ཁག་ཅིག་གཤམ་གསལ།
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༧ ལོར་སྒོར་འབུམ་༡༧ ལྷག་གི་འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་སློབ་ཕྲུག་གསོལ་ཚིགས་ཁང་ཞིག་གསར་རྒྱག་དང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོར་སློབ་གྲྭའི་ནང་གསང་སྤྱོད་མཐུན་རྐྱེན་ཟུར་འཛུགས་གནང༌། སློབ་གྲྭའི་འཐུང་ཆུའི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཕྱིར་ཁྲོན་པ་བྲུས་པ་དང་ལྷན་ཆུ་མཛོད་མཐུན་རྐྱེན་གསར་སྐྲུན་གནང༌། ཧིན་སྒོར་འབུམ་༨ ལྷག་བཏང་སྟེ་སློབ་གྲྭའི་ཕྱི་སྐོར་ར་བ་གསར་རྒྱག་འགོ་འཛུགས་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ལོར་སླར་ཡང་སྒོར་འབུམ་༡༥ སྤར་ཆ་གནང་སྟེ་ར་སྐོར་གསར་རྒྱག་ལས་གཞི་མུ་མཐུད་གནང་བ་མ་ཟད། སློབ་གྲྭའི་རྩེད་ཐང་ཚོགས་རའི་མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧།༠༨ ལོར་འཛིན་ཁང་༦ དང༌། ལས་ཤག་༨ སྣུམ་འཁོར་དང་སྦག་སྦག་འཇོག་སའི་ཐོག་ཁེབས། ཚོགས་རའི་རྩེད་ཐང་ཡར་རྒྱས། གློག་ཆས་དང་ལས་ཤག་རྙིང་པ་ཞིག་གསོ་སོགས་ལས་གཞི་དུ་མའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལག་བསྟར་གནང་མུས་ཡིན།
ད་བར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་ནས་སྔར་ཡོད་འཛིན་ཁང་ཐོག་གསར་དུ་འཛིན་ཁང་༡༢ ཁ་སྣོན་བརྒྱབས་ཡོད་པ་དང༌། ཡིག་ཚང་༡ གསང་སྤྱོད་ཁག ཚོགས་ཁང༌། ཚད་ལྡན་གྱི་སིལ་སྤོལ་རྩེད་ཐང༌། རྒྱང་སྐོར་ར་བ་དང་ལས་ཤག་༧ བཅས་གསར་བསྐྲུན་ཞུས་ཡོད་པ་དང༌། འཛིན་ཁང་༦ དང་ལས་ཤག་༨ རྐང་འཁོར་ཁང་གཡབ་བཅས་འཛུགས་སྐྲུན་གནང་བཞིན་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༥ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདི་བཞིན་འབྲིང་རིམ་འོག་མ་ནས་འབྲིང་རིམ་གོང་མར་གནས་སྤར་བྱས།
སློབ་གྲྭ་འདིར་དེང་རབས་ཀྱི་མཁོ་ཆས་ཆ་ཚང་ལྡན་པའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཞིག་ཡོད་པའི་ནང་ཨིན་བོད་ཧིན་གསུམ་གྱིས་གཙོས་པའི་སྐད་རིགས་འདྲ་མིན་གྱི་དཔེ་དེབ་གང་མང་ཡོད། དེ་མིན་ད་དུང་སློབ་ཕྲུག་རྒན་པའི་དཔེ་མཛོད་ནང་དེབ་གྲངས་༣༥༠༠ ཡོད་པ་དང༌། སློབ་ཕྲུག་གཞོན་པའི་དཔེ་མཛོད་དུ་དེབ་གྲངས་༥༠༠ ཡོད་ཐོག་ཟླ་རེའི་གསར་དེབ་དང་ཉིན་རེའི་གསར་ཤོག་དང་ཚགས་པར་ཡང་འབྱོར་བཞིན་ཡོད།
གཞན་ཡང་ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། ཤེས་ཡོན་མཐུན་རྐྱེན་ལྟེ་གནས། རྩིས་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། འཚེམ་ཁང་དང་ཤིང་བཟོ་ལག་རྩལ་སྡེ་ཚན། རི་མོ་འབྲི་ཁང༌། རྩེད་ཆས་དང་ལུས་སྦྱོང་ཁང༌། གཞས་དང་ཞབས་བྲོ་ཁང༌། སློབ་ཕྲུག་ཆུང་བའི་དཔེ་མཛོད་ཁང༌། འདུ་འཛོམས་ཐང་ཆེན་དང༌། རྐང་རྩེད་སྤོ་ལོ་རྩེད་ཐང༌། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་དང་ལྷན་དུ་དྲ་རྒྱའི་མཐུན་རྐྱེན་དང༌། མྱུར་འཕྲིན། གློག་འདོན་འཕྲུལ་ཆས། སྐམ་གློག པར་སློག་འཕྲུལ་ཆས་སོགས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ལྡན་ཡོད།
བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་ནས་སློབ་གྲྭ་དང་ལས་ཤག་ལ་ཆུའི་དཀའ་ངལ་མི་འཕྲད་པའི་ཆེད་ཁྲོན་པ་བྲུས་ཏེ་འཐུང་ཆུའི་མཐུན་རྐྱེན་དང་ལྷན་ཆུ་མཛོད་ཀྱང་གསར་སྐྲུན་བྱས། སློབ་ལོ་འགོ་འཛུགས་སྐབས་བོད་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཚང་མར་རིན་མེད་ཐོག་སློབ་དེབ་དང་འབྲི་དེབ་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་མའི་སྒྲིག་ཆས་ནི། སློབ་ཕྲུག་བུ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོད་ཐུང་དཀར་པོ་དང༌། དོར་མ་སྔོན་པོ་ཅན་ཡིན་ཞིང༌། སློབ་ཕྲུག་བུ་མོ་ཚོས་སྦྱག་མ་སྔོན་པོ་གྱོན། སློབ་ཕྲུག་ཚང་མས་སྐེ་འཆང་ཚོན་སྣ་གསུམ་ཅན་ཞིག་དང༌། ཀོ་ལྷམ་ནག་པོ་བཅས་གྱོན་ཞིང༌། རེས་གཟའ་པ་སངས་ཉིན་ལུས་རྩལ་ལྷམ་བཅས་དང༌། དགུན་དུས་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་མཚོ་སྔོན་མདོག་ཅན་གྱི་བལ་གོས་བཅས་གྱོན་པ་ཡིན།
སློབ་གྲྭའི་ངོས་ནས་སློབ་ཕྲུག་ཕ་མ་དང༌། ས་གནས་ཡུལ་མི། ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁང་བཅས་དང་འབྲེལ་ལམ་དམ་ཟབ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ས་གནས་རྫོགས་ཆེན་དགོན་པ་དང༌། དགེ་རྒན་ཕ་མའི་འཐུས་ཚོགས་སོགས་ས་གནས་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གིས་ཀྱང་ལྷག་བློ་ཆེན་པོས་སློབ་གྲྭའི་ལས་རིམ་ཐོག་རོགས་འདེགས་གང་ལེགས་ཞུ་བཞིན་ཡོད།

༣།     སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།

ཕྱི་ལོ་༡༩༨༦ ནས་༢༠༠༨ བར་སློབ་གྲྭ་འདི་ནས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་ཡིག་རྒྱུགས་ལེགས་ཐོན་བྱུང་བའི་སློབ་ཕྲུག་༧༣༥ བྱུང་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྡོམ་རྩིས་ལྟར་ན། ཀོ་ལེ་གྷལ་སློབ་གྲྭར་སློབ་ཕྲུག་བུ་༢༩༨ དང་བུ་མོ་༣༤༡ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༦༣༩ ཡོད་པ་ཚང་མ་ཉིན་སློབ་ཡིན། སློབ་ཕྲུག་དེ་དག་ནང་༧ མ་གཏོགས་ཚང་མ་བོད་རིགས་ཡིན་ཞིང༌། དགེ་རྒན་༣༣ དང་ལས་བྱེད་༣ བཅས་ཁྱོན་དགེ་ལས་༣༦ ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་ཀོ་ལེ་གྷལ་སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༨ ནས་༢༠༠༩ བར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

གོང་གསལ་རྒྱུགས་འབྲས་ལས་ང་ཚོས་མཐོང་གསལ་ལ། ཀོ་ལེ་གྷལ་དབུས་སློབ་འདི་ཉིད་ཀྱི་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་ལོ་ངོ་བསྟུད་མར་ཧ་ཅང་བཟང་པོ་ཐོབ། སློབ་གྲྭ་འདི་ནས་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་ལེགས་ཐོན་བྱུང་རྗེས། འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་དང་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཆེད་ལས་སློབ་སྦྱོང་སླད་གཏན་སློབ་གཞན་དུ་འགྲིམས་བཞིན་ཡོད། འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་ཐོན་རྗེས་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་ཆེད་ལས་སློབ་ཚན་མང་དག་ཅིག་ནང་ཞུགས་ཏེ་སྨན་པ་དང༌། ཚོང་རིག སྒྱུ་རྩལ། འཛིན་སྐྱོང་དོ་དམ། ཀམ་པུ་ཊར། བཟོ་སྐྲུན་ཆེད་ལས་པ། རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་པ་སོགས་ལས་རིགས་དུ་མའི་ནང་ཞུགས་བཞིན་ཡོད། ཉེ་བའི་གཙུག་ལག་རབ་འབྱམས་སྨན་ཞབས་དང་ཌེབ་ལོ་མ་སྨན་ཞབས་ཐོན་པ་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། སློབ་གྲྭའི་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་ལོ་རེ་ནས་ལོ་རེར་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་ཁྲོད་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་སློབ་མ་ཚེ་རིང་བསྟན་པས་རྩིས་རིག་ཨང་ཐོབ་བརྒྱ་ཆ་༡༠༠ བླངས་ཡོད།

༤།     ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༩ པར་ཀར་ཎ་ཊ་ཀ་མངའ་སྡེ་གཞུང་གིས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་ཚན་རིག་ཁྱད་ནུས་འཚོལ་ཞིབ་ཀྱི་ཡིག་རྒྱུགས་ཁྲོད་འཛིན་རིམ་དགུ་པའི་སློབ་མ་རིན་ཆེན་བཟང་མོར་མངའ་སྡེ་རིམ་པའི་རྟགས་མ་ཐོབ་པ་དང༌། འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་སློབ་མ་ཚེ་རིང་ལྷ་མོ་དང་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པའི་སློབ་མ་བསྟན་འཛིན་དབང་ཕྱུག་གཉིས་ལ་རྫོང་རིམ་པའི་རྟགས་མ་ཐོབ། འཛིན་རིམ་བདུན་པའི་སློབ་མ་བསྟན་འཛིན་ཟླ་གསལ་ལ་ས་གནས་རིམ་པའི་རྟགས་མ་ཐོབ།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༡༠ པར་ཀར་ཎ་ཊ་ཀ་མངའ་སྡེ་གཞུང་རྩིས་རིག་ཚན་པས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་རྩིས་རིག་ཁྱད་ནུས་འཚོལ་ཞིབ་ཀྱི་ཡིག་རྒྱུགས་ཁྲོད་འཛིན་རིམ་དྲུག་པའི་སློབ་མ་༡ འཛིན་རིམ་བདུན་པའི་སློབ་མ་༣ འཛིན་རིམ་དགུ་པའི་སློབ་མ་༢ འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་སློབ་མ་༡ བཅས་ལ་རྒྱལ་ཁབ་དང་མངའ་སྡེ། རྫོང་བཅས་ཀྱི་རིམ་པའི་རྟགས་མ་༨ ཐོབ་ཡོད།
ད་ལྟ་སློབ་གྲྭ་འདིར་དགེ་རྒན་འོས་སྦྱོང་ཚད་ལྡན་ཐོན་པའི་དགེ་རྒན་གྲངས་༣༤ ཡོད། དགེ་རྒན་ཚོར་དབུས་ནས་དུས་ནས་དུས་སུ་ཆེད་ལས་གོང་མཐོར་དང་ཕྱུག་ཏུ་གཏོང་ཆེད་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་དང་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད། འཛིན་རིམ་དང་པོ་ནས་ལྔ་པ་བར་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་བརྡ་བོད་ཡིག་ལ་བསྒྱུར་རྗེས་སྔོན་འགྲོའི་དགེ་རྒན་ཚོར་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ཤཱ་ལཱའི་སཱ་ར་མཐོ་སློབ་དང༌། མོན་གྷོ་གཏན་སློབ། བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དབུས་བཅས་ནས་དགེ་རྒན་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པར་ཟབ་སྦྱོང་དང༌། དམའ་རིམ་དགེ་རྒན། འབྲིང་རིམ་དགེ་རྒན། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར། སྡེ་ཚན་གཞན་ཁག་གི་དགེ་རྒན་བཅས་ལ་བརྗོད་གཞི་འདྲ་མིན་ཐོག་ཟབ་སྦྱོང་དང་སྦྱོང་བརྡར་རིམ་ཅན་དུ་གོ་སྒྲིག་གནང་སྟེ། ས་ཁྲ། དཔེ་རིས། དཔེ་གཟུགས། དཔེ་མཚོན། གློག་བརྙན་སྟོན་བྱེད་འཕྲུལ་འཁོར། རྩིག་བརྙན་འཕྲུལ་ཆས། ཀམ་པུ་ཊར། སྒྲ་དང་གཟུགས་མཐོང་བརྙན་པར་བཅས་དེང་རབས་ཀྱི་ཡོ་ཆས་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་ལམ་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཐབས་སློབ་སྤེལ་གྱིས་དུས་རབས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་དང་མཐུན་པའི་སློབ་ཁྲིད་ཐབས་ལམ་ངོ་སྤྲོད་གནང་བས། སྦྱོང་བརྡར་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་ཡོན་རྣམས་འཛིན་གྲྭའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་བྱ་རིམ་ཁྲོད་ལག་ལེན་ཐོག་ཕན་ཐོགས་དང་དོ་དབྱིངས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད།
སློབ་ཁྲིད་གཞོགས་འདེགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་དང་ལས་རིམ་མང་པོ་ཞིག་སློབ་ཞོར་དུ་སྤེལ་བཞིན་པའི་ཁོངས་སུ། བགྲོ་གླེང་དང་དྲི་རྩད་འགྲན་བསྡུར། འགྲེམས་སྟོན། རྩེད་མོ་དང་ལུས་རྩལ། སློབ་ཕྲུག་བུའི་གདོང་ལེན་རུ་ཁག་དང༌། སློབ་ཕྲུག་བུ་མོ་རྣམས་ལ་སློབ་སྟོན་ལས་བྱེད་བཅས་སྤེལ་མུས་ཡིན། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོར་པན་ཆི་མ་རི་ཉེན་ཞུགས་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་(National Adventure Institute, Pachmarhi)དུ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཉེན་ཞུགས་ལས་རིམ་ཐེངས་༡༨༥ པའི་ནང་འཛུལ་ཞུགས་བྱས། སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིམ་མང་པོ་གོ་སྒྲིག་གནང་བཞིན་ཡོད།

༥།     གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་སོགས་རྒྱུན་གཏན་དུ་གནང་མུས་མ་ཟད། ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང༌། དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཁྲི་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ། གཞན་ཡང་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་ཐུབ་བསྟན་ལུང་རིགས་དང་དྲུང་ཆེ་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་བཅས་གཞུང་འབྲེལ་གནད་ཡོད་མི་སྣ་དུ་མས་སློབ་གྲྭ་འདིར་གཟིགས་སྐོར་དང་རྟོག་ཞིབ་གནང་བ་དེས་སློབ་ཕྲུག་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ངལ་བ་མེད་པར་བོད་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ཆེད་དུ་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་དགེ་ལས་སློབ་ཕྲུག་ཕ་མ་བཅས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཞིང༌། ཁོང་རྣམ་པའི་བཀའ་སློབ་དགོངས་དོན་སྙིང་བཅངས་ཀྱིས་བོད་མིའི་མ་འོངས་སོན་རྩ་བསྐྱེད་བསྲིང་ཚགས་ཚུད་འབྱུང་ཐབས་ཐོག་དགེ་ལས་ཡོངས་ནས་འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་གནང་བཞིན་ཡོད།
ལྷག་པར་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ཟླ་༢ ཚེས་༡༨ ཉིན། ཀོ་ལེ་གྷལ་དོན་ལྡན་གླིང་འགོ་དམངས་སྤྱི་མགྲིན་ནས་ཇི་ལྟར་གསོལ་བ་བཏབ་པ་བཞིན་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཞབས་སོར་འཁོད། མངའ་ཁུལ་དེའི་ས་གནས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ན་རིན་ཌར་(Mr.Narendra R.MLA-kollegal)དང༌། ས་གནས་རྫོང་དཔོན།(DC)ས་གནས་སྐོར་སྲུང་སྤྱི་ཁྱབ།(SP) བོད་གཞུང་ནང་སྲིད་དྲུང་ཚབ་དངོས་གྲུབ་རྡོ་རྗེ། རྫོགས་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ། རྟ་རྣ་རིན་པོ་ཆེ། བསྟན་པ་ཉི་མ་རིན་པོ་ཆེ། ས་གནས་འཐུས་མིའི་ཚོགས་གཙོ། ས་གནས་འགོ་འཛིན། སློབ་སྤྱི་བཅས་ནས་གུས་བསུའི་མཇལ་དར་དཀར་གཙང་འབུལ་ལམ་ཞུས་ཏེ་ཕེབས་བསུ་གཟབ་རྒྱས་ཞུས། ཉིན་དེར་ྋགོང་ས་མཆོག་ལ་མན་ཌལ་རྟེན་གསུམ་འདེགས་འབུལ་གྲུབ་རྗེས། ྋགོང་ས་མཆོག་ནས་སློབ་གྲྭའི་རྩེད་ཐང་དུ་འདུས་པའི་སེར་སྐྱ་མི་མང་དང་དགེ་སློབ་བཅས་འདུས་པ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོར་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་ཟབ་རྒྱས་སྩལ།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ཟླ་༧ ཚེས་༢༠ ཉིན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལས་ཐོག་ངག་དབང་ལྷ་མོ་ལགས་དང༌། ཚེ་རིང་གཡུ་སྒྲོན་ལགས་སློབ་གྲྭ་འདིར་འཚམས་གཟིགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་དགེ་ལས་ཡོངས་ལ་བོད་མི་མང་གི་ཚབ་བྱས་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་པ་དང༌། རང་རིགས་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་རྩ་ཆེའི་དུས་ཚོད་གཅེས་འཛིན་གྱིས་སློབ་སྦྱོང་ལ་འབད་བརྩོན་ཡོང་བའི་རེ་སྐུལ་གནང༌།

བྷེལ་ཀོབ་བདེ་སླར་གཞིས་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།    འགོ་འཛུགས།

བྷེལ་ཀོབ་བདེ་སླར་གཞིས་སློབ་བམ། བྷེལ་ཀོབ་སི་ཝི་པི(Cauvery Valley Project)སློབ་གྲྭ་ནི། ཀར་ཎ་ཊ་ཀ་མངའ་སྡེའི་རྒྱལ་ས་མའེ་སོར་ནས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༩༠ ཙམ་གྱི་སར་ཆགས་ཤིང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༧༡ ལོར་མའེ་སོར་གཞིས་ཆགས་གསར་འཛུགས་དང་ཡར་རྒྱས་ལས་ཁུངས་(Mysore Rehibilitation and Development Agency, MYRADA)ནས་ཐོག་མར་དམའ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ཞིག་གསར་འཛུགས་གནང༌། ཐོག་མའི་ཆར་སློབ་གྲྭ་དེར་དགེ་སློབ་གྲངས་འབོར་ཁ་གསལ་མ་བྱུང༌།
སློབ་གྲྭ་དེ་ནི་ཡུལ་ལྗོངས་མཛེས་ཤིང་ཁ་ཁུ་སིམ་པ་སོགས་སློབ་སྦྱོང་གི་ཁོར་ཡུག་ལེགས་པོ་རང་བྱུང་གིས་གྲུབ། ཕྱིས་སུ་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པས་རྩིས་བཞེས་ཀྱིས་བྷེལ་ཀོབ་དབུས་སློབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་བསྒྱུར། ཕྱི་ལོ་༡༩༨༦ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདི་བཞིན་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭར་བསྒྱུར་བ་དང་ཆབས་ཅིག བྷེལ་ཀོབ་དབུས་སློབ་ཀྱི་ཡན་ལག་མ་ཡིན་པར་སློབ་གྲྭ་རང་རྐྱ་བ་ཞིག་ཏུ་གྱུར།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༨ པར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༣༡༡ དང༌། དགེ་རྒན་དང་ལས་བྱེད་ཁྱོན་བསྡོམས་གྲངས་༢༩ ཡོད།

༢།    མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

སློབ་གྲྭའི་ཟུར་དུ་ས་ཁྱོན་ཨེ་ཀར་གཅིག་ཡོད་སར་དགེ་རྒན་ལས་ཤག་གསར་བསྐྲུན་གནང་ཡོད། ཉིན་མོའི་སློབ་གྲྭ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་སྤྱི་ཚོགས་དང་འཆམ་མཐུན་འབྲེལ་ལམ་ཧ་ཅང་གལ་འགངས་ཆེ་སྟབས། ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས་དང་ཕ་མའི་འཐུས་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་ནས་ཕྲུ་གུའི་བདེ་དོན་ཐོག་སློབ་གྲྭའི་འཛིན་སྐྱོང་ལ་ཕྱར་གྲུ་མཉམ་འདེགས་ཀྱིས་ཐུགས་འགན་གང་ལེགས་བཞེས་ཀྱིན་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༠ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདི་འབྲིང་རིམ་གོང་མར་གནས་སྤར་གྱིས་འཛིན་རིམ་དང་པོ་ནས་བཅུ་པ་བར་བཙུགས། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༢ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་སྒོར་འབུམ་གསུམ་བཏང་སྟེ་སློབ་གྲྭའི་ཕྱི་སྐོར་ལྕགས་ར་གསར་རྒྱག་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོར་ལས་ཤག་གསར་པ་༤ དང་འཛིན་ཁང་༤ གསར་རྒྱག་འགོ་འཛུགས་གནང་བ་ཕྱི་ལོར་གྲུབ། སྒོར་འབུམ་དགུ་ལྷག་གི་འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་སློབ་གྲྭའི་ཕྱི་སྐོར་ལྕགས་རའི་མཐོ་ཚད་སྤར་བ་དང༌། སྡོད་ཁང་ལ་ར་སྐོར་གསར་རྒྱག་གནང༌། སློབ་ཁང་ཨ་མའི་ཁང་བརྩེགས་ཞིག་གསོ་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ལོར་སྒོར་འབུམ་༡༥ ལྷག་བཏང་སྟེ་སློབ་གྲྭའི་ཁོར་ཡུག་ཡར་རྒྱས་བཏང་བ་དང༌། དགེ་རྒན་གྱི་ལས་ཤག་༨ གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞི་འགོ་འཛུགས་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧།༠༨ ལོར་སྡོད་ཁང་གསར་སྐྲུན་དང་ལས་ཤག ས་འོག་གློག་འཁྲིད། སྣུམ་འཁོར་དང་སྦག་སྦག་འཇོག་སའི་ཀླད་ཁེབས་ལས་འཆར་སོགས་སྒོར་འབུམ་༢༠ ལྷག་གི་ལས་འཆར་འགྲོ་མུས་ཡིན།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་དགེ་རྒན་ཚང་མ་འོས་སྦྱོང་ཐོན་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ཅིང༌། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་དུས་ནས་དུས་སུ་ཆེད་ལས་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་དང་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད། བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་ནས་ལོ་རེའི་ནང་གྲུབ་འབྲས་ཇི་སོན་དཔྱད་ཞིབ་དང་ཕུགས་ཀྱི་སློབ་གྲྭའི་དགོས་མཁོ་ཇི་ཡོད་རྟོག་ཞིབ་གནང་བཞིན་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིར་དཔེ་མཛོད་ཅིག་ཡོད་པའི་ནང་ཨིན་བོད་ཧིན་གསུམ་གྱི་དེབ་རིགས་སྣ་མང་ལྡན་ཞིང༌། དེང་རབས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་འཐུས་ཚང་འཛོམས་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཆུང་བའི་ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང་དང༌། དེ་བཞིན་རྩིས་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། སློབ་ཁྲིད་ཡོ་ཆས་བཟོ་སྐྲུན་ཁང༌། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་ནང་ཀམ་པུ་ཊར་གྲངས་༣༢ ཡོད་ལ། སྐམ་གློག་དང༌། པར་སློག་འཕྲུལ་ཆས། མྱུར་འཕྲིན། རྩིག་བརྙན་འཕྲུལ་ཆས།(OHP) ཀམ་པུ་ཊར་རྩིག་བརྙན།(LCD) ལྗང་མདོག་ནག་པང་གྲངས་མང་སོགས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་དང༌། གཞན་ཡང་གཞས་དང་ཞབས་བྲོ་ཁང༌། སློབ་ཁྲིད་ཡོ་ཆས་ཁང༌། སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་དང་ཤེས་ཡོན་མཐུན་རྐྱེན་ལྟེ་གནས་ཁང་སོགས་འཛིན་ཁང་ཐམས་ཅད་དང་ཚོད་ལྟ་ཁང་བཅས་པར་དགོས་མཁོ་ཆ་ཚང་སྦྱར་ཡོད། སྤྱི་ཡོངས་ཐོག་ནས་བཤད་ན་སློབ་གྲྭ་འདིའི་རྨང་གཞིའི་འཛུགས་སྐྲུན་དང་མཐུན་རྐྱེན་གང་ཅིའི་ཐད་དེང་རབས་སློབ་གྲྭ་ཞིག་ལ་དགོས་ངེས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་མཐའ་དག་ལ་སློབ་ཕྲུག་ཡོངས་ནས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་བཞིན་ཡོད།

༣།    སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།

འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་བྷེལ་ཀོབ་བདེ་སླར་དབུས་སློབ་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༨ ནས་༢༠༠༩ བར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

སློབ་གྲྭ་འདི་བཞིན་རྒྱ་གར་དབུས་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭའི་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་སྟབས།  ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་སློབ་ཚན་གཏན་འབེབས་ཇི་གནང་ལག་བསྟར་ཞུ་དགོས་ཡོད། ལོ་ཤས་ནས་མུ་མཐུད་སློབ་གྲྭའི་ཤེས་ཡོན་གྲུབ་འབྲས་གང་ལེགས་བྱུང་ཡོད། ད་བར་དབུས་འབྲིང་སློབ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་(CBSE)འོག་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་ཡིག་རྒྱུགས་ནང་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༤༣༢ གྲུབ་འབྲས་ལེགས་ཐོན་བྱུང་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ནང་སློབ་ཕྲུག་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་སྡེ་ཚན་ཟུར་འཛུགས་ཡོད་པས་དུས་རྒྱུན་སློབ་མའི་མ་འོངས་མདུན་ལམ་འདེམས་ཕྱོགས་ཐད་སློབ་སྟོན་དང་རོགས་འདེགས་བྱེད་མུས་མ་ཟད། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལྷོ་ཁུལ་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པ་སྐུ་ཞབས་འཇམ་དབྱངས་དབང་རྒྱལ་ལགས་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཡང་ཡང་ཕེབས་ཏེ་སློབ་སྟོན་དང་ཟབ་སྦྱོང་སོགས་གོ་སྒྲིག་གནང་བས་དགེ་སློབ་ཀུན་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང༌།

༤།    ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ།

བདེ་སླར་དབུས་བོད་སློབ་འདིའི་ནང་གཞི་རྩའི་བསླབ་གཞི་དང་སློབ་དེབ། སློབ་ཁྲིད་ཐབས་ལམ་སོགས་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་རང་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་བཀོད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའི་ཐོག བོད་ཀྱི་ཐུན་མིན་རིག་གཞུང་དང་འབྲེལ་བའི་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་ལྟ་སྤྱོད་རྒྱུན་འཛིན་ཡོང་སླད་བྱེད་སྒོ་དང་ལས་རིམ་འདྲ་མིན་སྤེལ་མུས་ཡིན།
སློབ་གྲྭའི་ལོ་རེའི་ལས་རིམ་གཏན་འབེབས་ནང་རྒྱུན་ལྡན་སློབ་ཚན་རིགས་ཕུད། འཛིན་རིམ་རྒན་པའི་ཁང་ཚན་དབར་དང་དམའ་རིམ་འཛིན་གྲྭ་ནང་ཁུལ་སྙན་ཚིག་གྱེར་འདོན། གཏམ་བཤད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ནས་བཟུང་ལོ་རེར་ཨིན་བོད་ཧིན་སྐད་ཡིག་གསུམ་ཐོག་སློབ་མའི་དུས་དེབ་འདོན་མུས་དང༌། སློབ་གྲྭ་ནང་ཁུལ་དང་ཁྱད་པར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་ལོ་རེའི་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་ཡིག་རྩོམ་ཡིག་འགྲན་བསྡུར་ནང་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་པ། རྩོམ་ཡིག་སྐོར་གྱི་བགྲོ་གླེང་དང་དམིགས་བསལ་སློབ་སྟོན་སོགས་སྐད་ཡིག་གི་བྱེད་སྒོ་རིགས་དང༌། གཞས་དང་ཞབས་བྲོ་སོགས་སྲོལ་རྒྱུན་རྒྱུན་འཛིན་གྱི་བྱེད་སྒོ། ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་དང༌། རྩིས་རིག་ལག་ལེན་སོགས་དེང་དུས་ཚན་རྩལ་ཤེས་ཡོན་བཀོལ་སྤྱོད་དང་ཉམས་གསོག་གི་བྱེད་སྒོ་སོགས་ཤེས་ཡོན་གྱི་བྱེད་སྒོ་སྣ་མང་ཞིག་གོ་སྒྲིག་བྱེད་མུས་ཐོག སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཐག་ཉེ་དགོན་སྡེ་དང༌། གཅན་གཟན་ཁང༌། སློབ་གྲྭ། འཛུགས་སྐྲུན་གྲགས་ཅན། ལོ་རྒྱུས་ཤུལ་དངོས་སོགས་ལོ་རེར་ཕྱི་བསྐྱོད་ལྟ་བསྐོར་དང༌། སློབ་ཕྲུག་རྒན་པ་རྣམས་འཚོ་བའི་ཉམས་གསོག་ཆེད་ཕྱི་བསྐྱོད་ཞག་སྡོད་ཀྱི་ལས་རིམ་སོགས་གོ་སྒྲིག་བྱེད་མུས་ཡིན།
བོད་དང་གནས་ཡུལ་རྒྱ་གར་གྱི་དུས་ཆེན་ཁག་སྲུང་བརྩིའི་ལས་རིམ་དང་སྦྲགས་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་གི་གལ་གནད་དང་སྤྱིར་བཏང་ཤེས་བྱའི་སྐོར་གོ་རྟོགས་སྤེལ་ཆེད་འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣ་གདན་ཞུས་ཀྱིས་གསུང་བཤད་ཀྱི་ལས་རིམ་གོ་སྒྲིག གཞིས་ཆགས་ནང་མཛད་སྒོ་དང་ཚོགས་འདུ། བགྲོ་གླེང༌། དུས་ཆེན་སོགས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོའི་ནང་དང་དོད་ཆེན་པོས་འཛུལ་ཞུགས་བྱ་རྒྱུ་སོགས་ཤེས་ཡོན་དང་འཚོ་བ་དངོས་ཟུང་འབྲེལ་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་མུས་ཡིན།
སློབ་ཕྲུག་ཚོས་དབུས་འབྲིང་སློབ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་(CBSE)ཀྱི་རྩེད་འགྲན་འདུ་འཛོམས་དང༌། མངའ་སྡེ་དང་ས་གནས་རྫོང༌། སློབ་གྲྭ་ནང་ཁུལ་བཅས་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་རྩེད་རིགས་འགྲན་བསྡུར་ནང་འཛུལ་ཞུགས་བྱས་པར་གྲུབ་འབྲས་བཟང་པོ་ཐོབ་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིར་གཞི་རིམ་དགེ་རྒན་གྱི་ལས་གནས་སུ་ཕྱག་ལས་རྒྱུན་རིང་གནང་བའི་དགེ་ལས་ཉམས་མྱོང་ཅན་མང་དག་ཅིག་ཡོད་ཅིང༌། བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལོ་ངོ་ཉེར་ལྔའི་རིང་ཞབས་འདེགས་ཞུས་པའི་དགེ་ལས་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ལ་རང་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ལེགས་གསོལ་ཕྱག་འཁྱེར་ཡང་སྩལ་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༢ ལོར་གཞི་རིམ་འོག་མའི་དགེ་རྒན་ནོར་ལྷ་ཚེ་རིང་ལགས་དང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་བྷེལ་ཀོབ་བདེ་སླར་དབུས་སློབ་འདིའི་གཞི་རིམ་འོག་མའི་དགེ་རྒན་བློ་བཟང་སྒྲོལ་མར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཁྱབ་ཁོངས་ཕུལ་བྱུང་དགེ་རྒན་ལག་ཁྱེར་དང་བྱ་དགའ་གསོལ་རས་སྩལ། དེ་བཞིན་གཞི་རིམ་འོག་མའི་དགེ་རྒན་ནོར་ལྷ་ཚེ་རིང་ལགས་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཕུལ་བྱུང་དགེ་རྒན་༣༡༤ ཁྲོད་འདེམས་སྒྲུག་གིས་སྲིད་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་པར་ཏི་བྷ་པཱ་ཊིལ་(Mrs.Pratibha Patil, President od India)མཆོག་གིས་གཟེངས་བསྟོད་བྱ་དགའ་དང་ལག་འཁྱེར་སྩལ།

༥།    གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

སློབ་གྲྭ་འདིར་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་འགོ་ལས་རྣམ་པས་དུས་རྒྱུན་འཚམས་གཟིགས་རྟོག་ཞིབ་གནང་བཞིན་ཡོད་ཅིང༌། དེ་མིན་སློབ་གྲྭ་རང་ངོས་ནས་བླ་སྤྲུལ་དང་མཁས་དབང༌། ཆེད་ལས་པ་སོགས་གདན་ཞུས་ཀྱིས་རིག་གཞུང་གི་ལས་འགུལ་སྤེལ་དང་སྤེལ་མུས་ཡིན། འདིར་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤།༢༠༠༥ བཅས་སུ་བྱུང་བའི་ལས་དོན་གལ་ཆེན་ཁག་ཅིག་ཟུར་འདོན་ཞུས་པ་གཤམ་གསལ།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༧ ཚེས་༡༧ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་རིག་གཞུང་འགྲན་ཚོགས་སློབ་གྲྭ་འདིར་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་པའི་སྟེང༌། སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་ཡོངས་འཛིན་གླིང་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་བསྟན་འཛིན་ལུང་རྟོགས་འཕྲིན་ལས་ཆོས་གྲགས་མཆོག་དང༌། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་ཌོག་ཊར་ཝར་མ། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་འཕར་ལྕམ་སྐུ་སྣང་ས་ཆོས་སྒྲོན་ལགས་བཅས་ཕེབས་ཏེ་རྩེད་འགྲན་དབུ་འབྱེད་དང་སྦྲགས་གསུང་བཤད་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༡༡ པའི་གཟའ་འཁོར་དང་པོར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པ་ཆེད་གཏོང་གིས་འཛིན་རིམ་དགུ་པ་དང་བཅུ་པའི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་མ་འོངས་མདུན་ལམ་འདེམས་ཕྱོགས་སློབ་སྟོན་གནང༌།
ལྷག་པར་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༡༢ ཚེས་༡༦ ཉིན་ྋགོང་ས་ལྷ་མིའི་རྣམ་འདྲེན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་ལྷོ་ཁུལ་བཞུགས་དུས་དང་བསྟུན་འདི་ཁུལ་སློབ་གྲྭ་ཁག་ལ་དམིགས་བསལ་ཆིབས་སྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས་ཏེ། ཐག་ཉེ་སློབ་གྲྭ་གསུམ་གྱི་དགེ་སློབ་ཕ་མ་བཅས་བྷེལ་ཀོབ་བོད་ཁྱིམ་དུ་ལྷན་འདུས་བྱུང་བ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྲིད་གང་ཅིར་བླང་དོར་བཀའ་སློབ་ཟབ་རྒྱས་སྩལ།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༣ ཚེས་༡༩ ཉིན། བཀའ་བརྒྱུད་བསྟན་པའི་བདག་པོ་དཔལ་རྒྱལ་བ་ཀརྨ་པ་ཨོ་རྒྱན་འཕྲིན་ལས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་སློབ་གྲྭ་འདིར་དངོས་ཕེབས་ཀྱིས་སློབ་གྲྭའི་འཛིན་ཁང་གསར་པར་རབ་གནས་དང་དབུ་འབྱེད་གནང་བ་མ་ཟད། སློབ་གྲྭའི་ཚོགས་ཁང་ནང་དགེ་སློབ་མི་མང་རྣམས་ལ་བླང་དོར་བཀའ་སློབ་ཞིབ་རྒྱས་སྩལ།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༩ ཚེས་༣ ཉིན་བཞུགས་སྒར་དྷ་སའི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་ལས་བྱེད་སྐུ་ཞབས་ཨོ་རྒྱན་ཚེ་དབང་དང་ཟླ་བ་ཚེ་རིང་གཉིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོའི་སྐོར་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་སྐོར་དགེ་སློབ་ཚོར་གསུང་བཤད་ཟབ་རྒྱས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༩ ཚེས་༢༣ ཉིན་སེར་བྱེས་གྲྭ་ཚང་ནས་དགེ་བཤེས་ཁང་གསར་རིན་པོ་ཆེ་སློབ་གྲྭ་གདན་ཞུས་ཀྱིས་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་སྐོར་བཀའ་སློབ་གསུང་བཤད་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༩ ཚེས་༢༨ ཉིན་སྨན་པ་བསོད་ནམས་དོན་གྲུབ་ལགས་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་གདན་ཞུས་ཀྱིས་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་སྨན་གྱི་ལས་རིགས་ཐོག་ཞུགས་སྟངས་སྐོར་དང༌། མྱོས་རྫས་ཀྱི་གནོད་འཚེའི་སྐོར་གསུང་བཤད་གོ་སྒྲིག་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༡༠ ཚེས་༢༠ ཉིན་བོད་གཞུང་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག་ལྷོ་ཁུལ་མཚོ་བྱེད་ཁང་གསར་སྨན་ཁང་གིས་སློབ་གྲྭའི་སློབ་མ་ཡོངས་ལ་ཊི་བྷི་གློ་ནད་བརྟག་དཔྱད་ཀྱི་ལས་རིམ་གོ་སྒྲིག་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༡༡ ཚེས་༢༤ ཉིན་བཞུགས་སྒར་གྱི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་ཚོགས་པ་གངས་དཀར་ཏེ་སེའི་ཁོར་ཡུག་གོ་རྟོགས་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེ་འཕྲིན་ལས་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་གྱི་གསུང་བཤད་དང་སྦྲགས། འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ནས་བཅུ་པ་བར་གྱི་སློབ་མའི་དབར་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་ཡིག་འགྲན་བསྡུར་སྤེལ་ཏེ་བྱ་དགའ་ལེགས་གསོལ་གནང་བའི་ལས་རིམ་གོ་སྒྲིག་གནང༌།

ཧར་པ་པུར་ཉིན་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།     འགོ་འཛུགས།

ཧར་པ་པུར་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ནི། ཕྱི་ལོ་༡༩༧༠ ལོར་གསར་འཛུགས་གནང་ཞིང༌། ཐོག་མར་དང་སློབ་(Special Frontier Force)ལས་ཁང་གིས་འཛིན་སྐྱོང་གནང༌། དང་སློབ་དམག་སྤྱི་ཟུར་པ་སྐུ་ཞབས་ཤར་དཱ་(Major General Sharda, then Inspector General, SFF)དང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་དཱ་ཏཱ་(S.P. Datta)གཉིས་ཀྱི་འབད་བརྩོན་ལ་བརྟེན་ནས། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༤ ཟླ་༧ ཚེས་༢༣ ཉིན་སློབ་གྲྭ་འདི་ཉིད་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པས་རྩིས་བཞེས་གནང༌། སྐབས་དེར་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༥༣༡ དང༌། སློབ་སྤྱི་ཚུད་པའི་དགེ་རྒན་གྲངས་༢༢ ཡོད། ཕྱིས་སུ་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པས་སློབ་གྲྭ་གནས་སྤོས་གནང༌། སློབ་གྲྭ་འདི་ཨུཏ་རན་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ཌོན་ལུང་གཤོངས་ཀྱི་ནུབ་རྒྱུད་དུ་ཆགས་ཤིང༌། ལྡེ་ར་ལྡུན་ནས་ཤར་དུ་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༣༦ དང༌། སྤོན་ཊ་ཆོལ་གསུམ་གཞིས་ཆགས་ནས་ནུབ་ཏུ་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༡༤ ཙམ་གྱི་སར་ཆགས་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༤༢༣ དང་དགེ་ལས་གྲངས་༣༢ ཡོད།

༢།     མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

ཐོག་མའི་སྐབས་སུ་སློབ་གྲྭ་འདིའི་གཞི་རྩའི་མཐུན་རྐྱེན་ཞན་ནའང༌། དང་སློབ་ཕ་མའི་ཕྲུ་གུ་མང་པོ་བཅའ་སྡོད་ཐོག་ཐག་ཉེ་མི་མང་གི་ཕྲུ་གུ་སློབ་འཇུག་བྱས། སློབ་གྲྭ་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱས་ནའང༌། སློབ་མའི་ཉལ་ཁང་ད་བར་དང་སློབ་ཚོགས་པས་འཛིན་སྐྱོང་གནང་མུས་ཡིན། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༨ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་སྒོར་ཆིག་འབུམ་བཏང་སྟེ་སློབ་གྲྭའི་མདུན་ཐང་ར་བར་ཨར་འདམ་བཏིང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༩ ལོར་སློབ་ཁང་དང་ལས་ཤག་ཚང་མ་བཟོ་བཅོས་དང་དང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་ལས་ཤག་༤ དང་འཛིན་ཁང་༡ བཅས་གསར་རྒྱག་གནང༌། དེང་སྐབས་སློབ་གྲྭ་འདིར་ལག་ཤེས་སྡེ་ཚན་དང་འདབས་འབྲེལ་གྱི་ཁང་མིག་༢ དང༌། འཛིན་ཁང་ཚད་ལྡན་༥ ཚན་རིག་དང་རྩིས་རིག ས་ཁམས་སོགས་ཚོད་ལྟ་ཁང་༤ ཨང་རིམ་གཉིས་པ་ཅན་གྱི་ལས་ཤག་༡༢ དགེ་སློབ་གཉིས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ལ་གཞིགས་པའི་དཔེ་དེབ་བལྟ་ཀློག་བྱ་སའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བ་བསྐྲུན་པའི་ནང་ཨིན་ཧིན་བོད་གསུམ་གྱི་དཔེ་དེབ་དང༌། ཚགས་པར་སྣ་ཚོགས་ཡོད་ལ། ལོ་རེར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་དཔེ་མཛོད་ཡར་རྒྱས་དང་དཔེ་དེབ་གསར་ཉོའི་མ་དངུལ་ནར་གཏོང་གནང་མུས་ཐོག སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མིའི་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་དུས་རྒྱུན་སློབ་དེབ་དང་ཡིག་ཆས་རིན་མེད་གསོལ་རས་དང༌། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་དགེ་རྒན་དང་སློབ་ཕྲུག་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་སོ་སོའི་བློ་དང་འཚམས་པའི་བོད་ཡིག་ཀློག་ལྟའི་དེབ་རིགས་སྣ་མང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རིན་མེད་མཁོ་འདོན་གནང་བཞིན་ཡོད། གཞན་ཡང་ཨང་རིམ་གསུམ་པ་ཅན་གྱི་ལས་ཤག་༤ ཨང་རིམ་དང་པོ་ཅན་གྱི་ལས་ཤག་༢ བཅས་ཀྱི་ལས་གཞི་འགྲོ་བཞིན་པའི་ཐོག  ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པས་འཛིན་ཁང་འཕར་མ་༡ དང་ཡིག་ཚང༌། ས་འོག་ཆུ་འཐེན་སྒྲིག་ཆས། ལས་ཤག་༦ དང་དགོས་མཁོའི་མཐུན་རྐྱེན་ཆ་འགྲིགས། ལས་ཤག་དང་སྡོད་ཁང་གི་ཆུ་འཐེན་འཕྲུལ་འཁོར་གསར་སྐྲུན་བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་སྒོར་འབུམ་༡༨ ལྷག་གི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་འཆར་བཀའ་འཁྲོལ་གནང་ཡོད།

༣།     སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།

སློབ་གྲྭ་འདིར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་ཐོན་རྗེས་སྒྱུ་རྩལ་ཆེད་ལས་ཐོག་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སའི་སྡེ་ཚན་བཙུགས་ཡོད། ད་བར་སློབ་གྲྭ་འདི་ནས་དབུས་འབྲིང་རིམ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་འོག་ཡོད་པའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭའི་ཡིག་རྒྱུགས་ལྷན་ཁང་(AISSCE)ནས་ངོས་ལེན་ཡོད་པའི་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་སློབ་ཐོན་བྱུང་བའི་སློབ་ཕྲུག་༣༠༣ བྱུང་ཡོད། འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་ཧར་པ་པུར་དབུས་སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྡོམ་རྩིས་ལྟར་ན། ཧར་པ་པུར་སློབ་གྲྭར་སློབ་ཕྲུག་བུ་༢༡༦ དང་བུ་མོ་༢༢༣ བཅས་ཁྱོན་སློབ་ཕྲུག་༤༣༩ ཡོད་པ་ཚང་མ་ཉིན་སློབ་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་ཁྲོད་བོད་རིགས་སློབ་ཕྲུག་༣༣༣ དང༌། བོད་རིགས་མ་ཡིན་པ་༡༠༦ བཅས་ཡོད། སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༨ ནས་༢༠༠༩ བར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་གཤམ་གསལ།

༤།     ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།

སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་ཚན་བཀོད་སྒྲིག་དང་སློབ་ཞོར་ཤེས་ཡོན་དང་རིག་གཞུང་བྱེད་སྒོ་བཅས་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་སློབ་གྲྭ་བྱིངས་དང་སྤྱི་མཚུངས་ཡིན། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་ནས་དགེ་རྒན་དང་ལས་བྱེད་ཚོར་སོ་སོའི་ཆེད་ལས་ཡར་རྒྱས་ཡོང་ཆེད་ཆེད་ལས་སྦྱོང་བརྡར་ཚད་ལྡན་སྦྱོར་སྤྲོད་གནང་བའི་ཁར། ལས་རིགས་འདྲ་མིན་གྱི་དགོས་མཁོ་ལ་གཞིགས་པའི་རྒྱ་གར་གཞུང་འཛུགས་སློབ་གྲྭ་(Public Schools)དང༌། ཨཡི་ཨཡི་ཨེམ་(IIM)དང་ཚོགས་སྡེ་གཞན་བཅས་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་སྦྱོང་བརྡར་དང་ཟབ་སྦྱོང་གནད་སྨིན་གོ་སྒྲིག་གནང་མུས་ཡིན། སློབ་གྲྭའི་སྦྱོང་བརྡར་སྡེ་ཚན་ནས་དགེ་རྒན་ནང་ཁུལ་ཉམས་གསོག་སླད་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ལ་འབྲེལ་ལམ་གྱིས་དགེ་རྒན་དང་སློབ་སྤྱི་བརྗེ་ལེན་གྱི་དམིགས་བསལ་ལས་རིམ་ཡང་སྤེལ་གྱི་ཡོད་པའི་ནང༌། དེང་སྐབས་ཨིན་ཡུལ་དང་ཉི་ཧོང་གི་སློབ་གྲྭ་གཉིས་ལའང་བརྗེ་ལེན་གྱི་ལས་རིམ་འགྲོ་མུས་ཡིན། དགེ་རྒན་གྱི་གནས་ཚད་མུ་མཐུད་ཡར་རྒྱས་གཏོང་སླད། ལོ་ལྟར་དགེ་རྒན་སོ་སོས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་སྟངས་མིག་སྟོན་གསལ་བཤད་ཀྱི་ལས་རིམ་སྤེལ་བར་བརྟག་ཞིབ་དང་སྦྲགས། སློབ་སྤྱི་དང་དགེ་རྒན་གཞན་ཚོས་གདེང་འཇོག་དང་བཅས་བགྲོ་གླེང་གི་སྒོ་ནས་ཉམས་མྱོང་དང་གོ་རྟོགས་སྤེལ་ཐབས་གནང་མུས་ཐོག དེ་བཞིན་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་རིམ་ཁྲོད་སློབ་གྲྭ་ཕྱི་ནང་གི་ཁོར་ཡུག་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པར་བཟོ་སྐྲུན་དང༌། ཉེ་འཁོར་ཉམས་གསོ་དང་བདག་སྐྱོང་རྒྱུན་གནས་ཡོང་ཐབས། འཛིན་གྲྭ་སོ་སོའི་སྐྱེད་ཚལ་ནང་ཤིང་སྣ་དང་མེ་ཏོག་འདེབས་འཛུགས་དང་གཅེས་ཉེ་ལས་གཞི་སོགས་སྤེལ་ཞིང༌། འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ལས་རིམ་ཁྲོད་སློབ་སྤྱི་མཆོག་གི་སྣེ་འཁྲིད་འོག་སྔ་དྲོ་དབུགས་སྦྱོང་བྱེད་པ་དང༌། འཕྲོད་བསྟེན་ལ་དོ་སྣང་དང་འབྲེལ་བའི་ཟུར་གསོག་ཁང་གསར་འཛུགས། རེག་དུག་གི་ནད་གཞིའི་ཐོག་གོ་རྟོགས་སྤེལ་ཆེད་འགྲེམས་སྟོན་གོ་སྒྲིག་སོགས་སྤེལ་བ། དམའ་རིམ་སློབ་ཕྲུག་བློ་གསལ་བ་རྣམས་ཀྱི་རི་མོའི་ནུས་རྩལ་ཡར་བསྐྱེད་སླད་སློབ་གྲྭའི་ཁོར་ཡུག་ཏུ་རི་མོའི་ལྡེབས་བྲིས་འབྲི་བཞེངས། ལོ་རེར་སློབ་གྲྭའི་ལོ་འཁོར་རྩེད་འགྲན་ཆག་མེད་གོ་སྒྲིག་ཞུ་མུས་ཐོག ཁང་ཚན་ནང་ཁུལ་བོད་ཡིག་སློབ་ཚན་ཚོགས་ཆུང་གིས་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གྱི་ནང་ཚན་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་བྱེད་ནུས་མཚོན་སྟོན་ཆེད་གཏམ་བརྗོད་འཁྲབ་སྟོན། ཧིན་དི་སློབ་ཚན་ཚོགས་ཆུང་ནས་གཏམ་བཤད་དང་སྙན་ངག་གྱེར་འདོན་སོགས་ཀྱི་ལས་རིམ་གོ་སྒྲིག ཚན་རིག་སློབ་ཚན་ཚོགས་ཆུང་ནས་འཛམ་གླིང་ཚན་རིག་མཁས་དབང་སྐོར་དང་དེ་དག་གི་མཛད་རྗེས་ངོ་སྤྲོད། སྐྱེ་ཁམས་ཚན་རིག་ཚོགས་ཆུང་ནས་སྨན་རྫས་འཚོལ་བསྡུ་དང་ཤིང་སྣ་འདེབས་འཛུགས། སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཚོགས་ཆུང་ནས་ཕོ་བྲང་པོ་ཏཱ་ལ་སོགས་འདྲ་གཟུགས་བཞེངས་སྐྲུན། གཞན་ཡང་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་དང་འབྲེལ་བའི་བགྲོ་གླེང་དང་འགྲེམས་སྟོན། འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་དང་བཅུ་གཉིས་པའི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལྡི་ལི་དང༌། འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པ་དང༌། དགུ་པ། བཅུ་པའི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཅན་དྷི་སྒར། གཞི་རིམ་འོག་མའི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་དོན་གྲུབ་གླིང་དང་ར་ཇི་པུར་བཅས་སུ་ཤེས་ཡོན་བལྟ་སྐོར་གྱི་ལས་རིམ། སློབ་གྲྭའི་ཨིན་བོད་ཧིན་སྐད་གསུམ་དུས་དེབ་ཐབས་ཤེས་(Prayas)ཞེས་པ་ཞིག་ཀྱང་ལོ་རེར་འདོན་སྤེལ་བྱེད་མུས་ཡིན། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༩ ཚེས་༥ ཉིན་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་དགེ་རྒན་ཕུལ་བྱུང་གཟེངས་རྟགས་དེ་ཧར་པ་པུར་སློབ་གྲྭའི་ཤིང་བཟོའི་དགེ་རྒན་བྷི་ཤིཏ་(D.S.Bisht)ལགས་སུ་ཐོབ་ཅིང༌། ལོ་དེའི་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ལེགས་གསོལ་གཟེངས་རྟགས་དེ་སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་སྤྱི་ཌོག་ཊར་ཨེ་ཀེ་གུབ་ཏ་(Dr.A.K.Gupta)ལགས་སུ་ཕུལ་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོའི་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་ཡིག་རྒྱུགས་སྐབས་མ་སུ་རི་བོད་ཁྱིམ་དང་ཨེས་ཨོ་ཨེས་བོད་ཁྱིམ་ཁག སམ་བྷོ་ཊའི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཚུད་པའི་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་སློབ་གྲྭའི་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་རྩེ་ཕུད་༥ ཡི་ནང་༣ ཧར་པ་པུར་དབུས་སློབ་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་ཡིན། ལོ་འདིར་ཧར་པ་པུར་སློབ་གྲྭར་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭའི་ཡིག་རྒྱུགས་ལྷན་ཁང་(AISSCE)ནང་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་ནང་ནས་ཚན་རིག་སྡེ་ཚན་ཐོག་སློབ་ཕྲུག་གཉིས་ལ་ཨང་རིམ་རྩེ་ཕུད་ཐོབ། དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ལོར་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭའི་ཡིག་རྒྱུགས་ལྷན་ཁང་(AISSCE)ནང་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་ནང༌། ཧར་པ་པུར་སློབ་གྲྭའི་འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་སློབ་ཕྲུག་གཉིས་དང༌། འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚན་རིག་སྡེ་ཚན་གྱི་སློབ་ཕྲུག་གཅིག་བཅས་ནས་གྲུབ་འབྲས་རྩེ་ཕུད་བླངས་ཡོད།

༥།     གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་རང་གཞུང་ཤེས་ལས། དབུས་འབྲིང་རིམ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས(CBSE)ཀྱི་བཅས་འབྲེལ་ཡོད་འགོ་ལས་དང༌། ཆེད་ལས་མཁས་དབང་སོགས་ནས་འཚམས་གཟིགས་གནང་ཡོད་པ་ལས་ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་འཚམས་གཟིགས་འགའ་དཔེ་མཚོན་དུ་བཀོད་ན། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ཟླ་༡༡ ནང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མཐོ་སློབ་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པ་སྐལ་བཟང་ཚེ་དབང་ལགས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་གནང༌། ཕྱི་ལོ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༩ ཚེས་འགོར་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ལས་འཛིན་ཚེ་རིང་བསམ་གྲུབ་ལགས་ཀྱིས་ལོ་འཁོར་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༡༠ ཟླ་དཀྱིལ་དུ་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག་རྒྱ་གར་མཁས་དབང་པི་སི་བྷོ་སི་ང་(P.C. Bose)དང༌། ཨཡེ་སི་ཨཱ་ཧུ་ཇཱ་(I.C. Ahuja)གཉིས་ཆེད་དུ་གདན་ཞུས་ཀྱིས་ཚན་རིག་དང་ཨང་རྩིས་སློབ་སྦྱོང་དང་སློབ་ཁྲིད་ཐོག་བཀའ་སློབ་གསུང་བཤད་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༨ པའི་ནང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པ་འཇམ་དབྱངས་དབང་རྒྱལ་ལགས་ཧ་པུར་གཏན་སློབ་འདིར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་གཞི་རིམ་གོང་མའི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་གནད་སྨིན་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༡༠ ཟླ་མཇུག་ཏུ་ཤེས་རིག་དྲུང་ཆེ་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་དང་སམ་བྷོ་ཊ་བོད་སློབ་སྤྱི་ཁྱབ་འགན་འཛིན་ཀརྨ་ཆུང་བདག་གཉིས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་དང་སྤྱི་ཁྱབ་གནས་སྟངས་གཟིགས་རྟོག་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ཟླ་༡༡ པའི་ཟླ་དཀྱིལ་དུ་ཤེས་རིག་མཐོ་སློབ་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་ཟུང་དྲུང་བཀྲ་ཤིས་སྒྲོལ་མ་དང་ཕྱག་རོགས་བཅས་ཆེད་ཕེབས་འཚམས་གཟིགས་ཀྱིས་མཐོ་སློབ་སློབ་ཡོན་ཞུ་སྟངས་སོགས་ངོ་སྤྲོད་གསུང་བཤད་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ དང་༢༠༠༨ ནང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ངེས་སྟོན་པ་སྐུ་ཞབས་ཝི་ནིཏ་ཇོ་ཤི་(Vineet Joshi)དང༌། ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ཨེས་པི་རན་ན་(S.P.Raina)གཉིས་ནས་འཚམས་གཟིགས་དང་འབྲེལ་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་དང་སྤྱི་ཁྱབ་གནས་སྟངས་གཟིགས་རྟོག་བཅས་གནང༌། ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་རཱ་ཝཏ་དང་ཨེས་པི་རན་ན་སྔ་ཕྱི་ཐེངས་གཉིས་ཙམ་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞི་དང་ལྷག་པར་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་དང་བཅུ་གཉིས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་ལེགས་ཐོན་ཡོང་བའི་ཐབས་ལམ་སློབ་སྟོན། སྤྱི་ཁྱབ་གནས་སྟངས་གོང་མཐོར་ཡོང་བའི་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་གསུང་བཤད་གནང༌། ཨུཏ་རན་ཁན་ཌི་མངའ་སྡེའི་སོ་ནམ་བློན་ཆེན་ཊི་ཨེས་ར་ཝཏ་(T.S.Rawat)དང་མངའ་སྡེའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རཱ་ཇི་ཀུ་མར་(Raj Kumar)དང༌། ཨེམ་ཨེས་ཅོ་ཧན་(M.S.Chauhan)བཅས་སློབ་གྲྭའི་ལོ་འཁོར་དུས་ཆེན་དང་ལོ་འཁོར་རྩེད་འགྲན་སོགས་ཀྱི་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ཤེས་སྤྱོད་གཙང་གསུམ་གཙོས་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་དགོས་གལ་ཆེ་བའི་སྐུལ་ལྕག་དང་སྦྲགས་གསུང་བཤད་ཟབ་རྒྱས་གནང༌། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་བེ་རི་འཇིགས་མེད་དབང་རྒྱལ་ལགས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་དང་རིག་གཞུང་གཅེས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་ཐད་གསུང་བཤད་གནང༌། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག་རྒྱ་གར་མཁས་དབང་སྐུ་ཞབས་ཤར་མ་(P.B.Sharma)དང༌། ཨཡེ་སི་ཨཱ་ཧུ་ཇཱ་(I.C. Ahuja)རྣམ་གཉིས་ཆེད་དུ་གདན་ཞུས་ཀྱིས་ཚན་རིག་དང་ཨང་རྩིས་སློབ་སྦྱོང་དང་སློབ་ཁྲིད་གཙོས་ཡིག་རྒྱུགས་སྐབས་བརྒྱ་ཆ་མཐོན་པོ་ལོན་ཐབས་མན་ངག་བཅས་སློབ་སྟོན་གནང༌། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་དབུས་འབྲིང་སློབ་ཡིག་རྒྱུགས་ཚོགས་པའི་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ཤར་མ་(P.B.Sharma)དང༌། ས་ད་ན་པཱ་ར་ཤར་(Sadhana Parashar)རྣམ་གཉིས་ཆེད་དུ་གདན་ཞུས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་དང་སློབ་ཁྲིད་ཐབས་ལམ་གྱི་སྦྱོང་བརྡར་གོ་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། དགེ་སློབ་གཉིས་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་གནས་ཚད་གོང་མཐོར་བཏང༌། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་གཞོན་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པ་སྒྲོལ་དཀར་དབང་མོ་ལགས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་སྤྱིར་མདུན་ལམ་འདེམས་ཕྱོགས་དང་ལྷག་པར་སྒེར་གྱི་མདུན་ལམ་དང་དཀའ་ངལ་རིགས་སེལ་ཐབས་སྐོར་གྱི་ལམ་སྟོན་དང་གྲོས་བསྡུར་ཞིབ་རྒྱས་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ནང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ཚེ་རིང་བསམ་གྲུབ་ལགས་དང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ད་རུ་མན་(C.Dharuman)དང་O.N.G.C.སློབ་གྲྭའི་སློབ་སྤྱི་བྷི་ཨེན་སིང་ཧ།(B.N.Sinha) ཇོན་སོན་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭའི་སློབ་སྤྱི་མེ་གྷ་(Megha)བཅས་འཚམས་གཟིགས་སུ་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་དང་སྤྱི་ཡོངས་གནས་སྟངས་གཟིགས་ཞིབ་གནང་བའི་རིང༌། སློབ་ཁྲིད་ཐབས་ལམ་དང༌། ཤེས་ཡོན་གྱི་ངོས་འཛིན། ཡིག་རྒྱུགས་གཏོང་ཕྱོགས། ཡ་རབས་གཤིས་སྤྱོད་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལེགས་སྤེལ་ཉེས་འགོག་གི་ལམ་སྟོན་གནང༌། ས་གནས་འཐུས་ཚབ་(Nagar Panchayal)ཀྱི་འགོ་འཛིན་དན་དེ་ཤ་ཡུ་ནི་ཡལ་དང༌། སན་ཊི་མེ་རི་དགེ་རྩའི་སློབ་གྲྭ་(St.Mary Convent School)ཡི་སློབ་སྤྱི་རི་ཛི་ན་(Sis.Rezina)རྣམ་གཉིས་ཆེད་དུ་གདན་ཞུས་ཀྱིས་སློབ་གྲྭའི་ལོ་འཁོར་རྩེད་འགྲན་གྱི་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་ཕེབས་ཏེ་གསུང་བཤད་གནང༌། དང་སློབ་དམག་དཔོན་བྷ་ར་ཏ་(S.F.F.Commondant Brigade Bharat Bhu)མཆོག་སློབ་གྲྭའི་ལོ་འཁོར་དུས་སྟོན་གྱི་མཛད་སྒོར་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་གདན་ཞུས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་དང་བྱེད་སྒོ་སྣ་ཚོགས་ཐོག་གྲུབ་འབྲས་རྩེ་ཕུད་སློབ་མར་ལེགས་གསོལ་དང་བསྔགས་བརྗོད། དགེ་སློབ་ཡོངས་ལ་ལམ་སྟོན་གསུང་བཤད་བཅས་གནང༌། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་སྒྲོལ་མ་ཚེ་རིང་ལགས་འཚམས་གཟིགས་སུ་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་འཛིན་སྐྱོང་དང་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གསོ་སྐྱོང་སྐོར་དམིགས་བསལ་གསུང་བཤད་གནང༌། རྟོག་ཞིབ་དང་སློབ་སྟོན། འཚམས་གཟིགས་དེ་དག་བརྒྱུད་དགེ་སློབ་ཚོའི་ལྷག་བསམ་དང་གོ་རྟོགས་གོང་མཐོར་འགྲོ་བར་ཕན་ནུས་གང་ལེགས་ཐོན།

མོན་གྷོ་གཞིས་གྲོང་དྲུག་པའི་ཉིན་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་སློབ་ཐོན་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།    འགོ་འཛུགས།

མོན་གྷོ་གཞིས་གྲོང་དྲུག་པའི་དབུས་བོད་མིའི་ཉིན་སློབ་ནི། ཐོག་མར་མའེ་སོར་གཞིས་ཆགས་ཡར་རྒྱས་སྡེ་ཚན་(MYRADA)ནས་གསར་འཛུགས་གནང་སྟེ། ས་གནས་གཞིས་འགོ་བདེ་དོན་ལས་ཁང་ནས་འཛིན་སྐྱོང་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༧༨ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ལ་རྩིས་འབུལ་ཞུས།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༨ ལོར་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པའི་གནས་ཚད་དུ་གོང་སྤར་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༧༨ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་རྩིས་བཞེས་ཀྱིས་མོན་གྷོ་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭའི་ཡན་ལག་སློབ་གྲྭར་གྱུར། འོན་ཀྱང་སྐབས་དེའི་སློབ་ཕྲུག་དང་དགེ་ལས་ཀྱི་གྲངས་འབོར་སློབ་གྲྭ་དབུས་མས་ཉར་ཚགས་བྱས་སྟབས་ཡིག་ཆ་རྙེད་སོན་མ་བྱུང་ཡང༌། རོབ་ཙམ་ཞུས་ན་སློབ་ཕྲུག་༡༡༥ དང་དགེ་རྒན་༥ ཙམ་ཡོད་ཚོད་འདུག
ས་བྱི་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོརཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༢༣༤ ཡོད་པའི་ནང་སློབ་ཕྲུག་བུ་༡༣༤ དང་བུ་མོ་༡༠༠ བཅས་ཡོད། དགེ་རྒན་དང་ལས་བྱེད་ཀྱི་གྲངས་ནི། དགེ་ཆེ་༡ འབྲིང་རིམ་དགེ་རྒན་༢ གཞི་རིམ་འོག་མའི་དགེ་རྒན་༤ འཕྲལ་སེལ་གཞི་རིམ་འོག་མའི་དགེ་རྒན་༢ འཕྲལ་སེལ་གློག་ཀླད་དགེ་རྒན་༡ རི་མོའི་དགེ་རྒན་༡ ལུས་རྩལ་དགེ་རྒན་༡ ཟློས་དགེ་༡ དྲུང་ཡིག་༡ སྔོན་འགྲོའི་དགེ་རྒན་༣ ཡིག་སྐྱེལ་༡ གད་པ་དང་ཁང་སྲུང་བ་གཅིག་ལྕོགས་༡ ཆོས་དགེ་༡ བཅས་བསྡོམས་ལས་བྱེད་གྲངས་༢༡ ཡོད།

༢།     མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

སློབ་གྲྭ་འདི་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༨ སྔོན་གཞིས་ཆགས་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁང་ནས་ཐད་ཀར་འཛིན་སྐྱོང་གནང་ཡོད་ཀྱང༌། ཕྱིས་སུ་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ལ་རྩིས་འབུལ་ཞུས་འདུག དབུས་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་རྩིས་བཞེས་གནང་རྗེས་དགེ་ཆེ་རིམ་པས་འཛིན་ཁང་གསར་རྒྱག་དང་ཉམས་གསོ་ཡང་ཡང་གནང་འདུག་ནའང༌། སློབ་གྲྭའི་འཛིན་ཁང་དང་འཛིན་ཆས་གནས་སྟངས་ཆེས་ཞན་པར་བརྟེན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ནས་བཟུང་མ་དངུལ་ཆེད་གཏོང་གིས་བུ་དང་བུ་མོའི་གསང་སྤྱོད་ཁང་བརྩེགས་གསར་རྒྱག་དང༌། འཛིན་ཁང་འཕར་མ་༤ གསར་རྒྱག སློབ་གྲྭའི་མཐའ་སྐོར་གྱི་ར་བ་གསར་རྒྱག རྒྱལ་གླུ་ཚོགས་ཐང་གི་ཞ་ལ་ལེགས་བཅོས། འཛིན་ཁང་ཐོག་བརྩེགས་གཉིས་ཅན་གསར་རྒྱག་དང་ཉམས་གསོ་བཅས་གནང༌། ཁང་བརྩེགས་འདིའི་ནང་འཛིན་གྲྭ་དང་པོ་ནས་བརྒྱད་པ་བར་གྱི་འཛིན་ཁང་དང་རྩེད་མོའི་ཡོ་ཆས་འཇོག་ཁང༌། ཚན་རིག་བརྟག་དཔྱད་ཁང༌། དཔེ་མཛོད་ཁང་བཅས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མུས་ཡིན། ལྷག་པར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་ད་དུང་ཡིག་ཚང་དང༌། གློག་ཀླད་སྦྱོང་བརྡར་ཁང༌། སློབ་འཁྲིད་ཡོ་ཆས་ཁང་བཅས་སྔོན་རྩིས་མ་དངུལ་བཏང་བ་བཞིན་ད་ལྟ་ལས་འཆར་དེ་དག་ལག་བསྟར་གྱིས་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་ཡོད།
ཕྱིའི་རོགས་ཚོགས་ནས་གསར་རྒྱག་གནང་བའི་མཐུན་རྐྱེན་རིགས་ནི། སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་རྒྱལ་གླུ་ཚོགས་ཡུལ་དང་གསོལ་ཚིགས་བཞེས་ཡུལ་ལོགས་བཀར་མེད་པར་ཐང་ཆེན་སྟེང་སྡོད་པས་དབྱར་དུས་ཉི་མའི་ཚ་གདུང་དང་ཆར་པའི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་པར་སོང་ཨ་རིར་བཅའ་བཞུགས་ཐུབ་བསྟན་དར་རྒྱས་གླིང་གི་ངེས་སྟོན་པ་དགེ་བཤེས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ནས་རྒྱུ་སྦྱོར་གནང་སྟེ་ཚོགས་ཐང་ཆ་ཚང་ཁེབས་པའི་ཐོག་ཕུབ་གསར་རྒྱག་ཐུབ་པ་བྱུང༌།
སློབ་གྲྭའི་གསོལ་ཐབ་ཁང་གི་གནས་སྟངས་ཧ་ཅང་ཞན་སྟབས་ས་གནས་ས་སྐྱ་གྲྭ་ཚང་བརྒྱུད་མི་མང་ལ་རོགས་རམ་གནང་མཁན་འཇར་མན་གནས་བཞུགས་ལྕམ་སྐུ་ཨན་ཇི་ལི་ཀ་(Angelika Rahim Lechl, Director of Initiative Oberland, Germany)ལ་འབོད་སྐུལ་ཞུས་དོན་བཞིན་དེང་དུས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ལྡན་པའི་གསོལ་ཐབ་ཁང་སྤུས་ལེགས་གསར་སྐྲུན་བགྱིས་པ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་ལེགས་གྲུབ་བྱུང༌།

༣།     སློབ་འཇུག་དང་སློབ་ཐོན་གནས་སྟངས།

ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༩ བར་སློབ་གྲྭ་འདིའི་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་གི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་གཤམ་གསལ།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྡོམ་རྩིས་ལྟར་ན། ལོར་དེར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༢༤༧ ཡོད་པའི་ནང་བོད་པའི་ཕྲུ་གུ་༢༣༩ ཡོད་པ་དང༌། བོད་རིགས་མ་ཡིན་པའི་ཕྲུ་གུ་༨ ཡོད། དགེ་རྒན་༡༥ དང་ལས་བྱེད་༣ བཅས་ཁྱོན་༡༨ ཡོད།
སློབ་གྲྭ་དབུ་ཚུགས་པ་ནས་བཟུང་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ བར་འཛིན་རིམ་མཐོ་ཤོས་བརྒྱད་པ་ཐོན་པའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༤༢༠ ལྷག་བྱུང་ཡོད།

༤།     ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།

དགེ་རྒན་དང་ལས་བྱེད་ཀྱི་ཆེད་ལས་གནས་ཚད་གོང་མཐོར་གཏོང་ཆེད་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཟབ་སྦྱོང་དང་ཚོགས་འདུ་ཡང་ཡང་གོ་སྒྲིག་གནང་བར་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱིས་དགེ་ལས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་གོང་མཐོར་བཏང་སྟེ། སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་དང་ལམ་སྟོན་དགོངས་དོན་གཞིར་བཟུང་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ཤེས་ཡོན་གོང་མཐོར་བཏང་དང་གཏོང་མུས་ཡིན།
སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་རྒྱུན་ལྡན་སློབ་སྦྱོང་ཐོག་ཤུགས་སྣོན་ཐེབས་སླད། དུས་རྒྱུན་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་༨།༠༠ ནས་༨།༤༥ བར་ཐོག་མར་ཞལ་འདོན་དང༌། དེ་རྗེས་དགེ་རྒན་རིམ་པས་རང་སྦྱོང་གཟིགས་རྟོག་གནང་མུས་ཡིན། སློབ་ཕྲུག་རིག་པ་ཞན་པ་དང་རྣོ་བ་ཚོར་དགེ་རྒན་ཚོས་སྔ་དྲོ་དང་ཕྱི་དྲོ་འཛིན་གྲྭ་འཕར་མའང་འཚོགས་མུས་ཡིན།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༠ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདིར་གདོང་ལེན་རུ་ཁག་(Scouts & Guides)སྡེ་ཚན་གསར་འཛུགས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཞིང༌། སློབ་མ་ཚོའི་མཐོང་རྒྱ་དང་ཐོས་རྒྱ་གོང་མཐོར་འཕེལ་སླད་འཛིན་གྲྭ་མཐོ་བའི་སློབ་ཕྲུག་ཚོ་ལོ་ལྟར་ཤེས་ཡོན་ལྟ་སྐོར་ལ་འགྲུལ་བཞུད་སྣེ་འཁྲིད་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ཟླ་༣ ཚེས་༡༦ ནས་ཆོས་དགེ་ཞིག་གསར་བསྐོས་བྱུང་བས་སློབ་གྲྭའི་ནང་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ངོ་སྤྲོད་ལས་རིམ་ཐོག་ཕན་ཐོགས་བྱུང༌།
སློབ་གྲྭའི་ཁོར་ཡུག་སྔོ་ལྗང་མཛེས་སྡུག་ལྡན་ཞིང་རླུང་གཙང་ཡོང་སླད་རྩི་ཤིང་དང་མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་འདབས་འཛུགས་ཀྱིས་ཡུལ་ལྗོངས་ཀྱི་བཀོད་པ་མཚོན་བྱེད་སྤང་རི་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཀྱང་གསར་བཟོ་བྱས་པ་མ་ཟད། སློབ་མ་རྣམས་ཁོར་ཡུག་ལ་བདག་གཅེས་དང་དོ་སྣང་ཡོང་སླད་སློབ་གྲྭའི་ཉེ་འགྲམ་གྱི་གཞུང་ལམ་གཡས་གཡོན་དུ་རྩི་ཤིང་དང་ལྗོན་ཤིང་འདེབས་འཛུགས་དང༌། ས་ཆུ་བདག་གཅེས་སྐོར་སློབ་མ་ཚོར་གོ་རྟོགས་སྤེལ་ཆེད་ཆར་ཆུ་གསོག་སྒྲུབ་ཀྱིས་རྫིང་བུ་ཆུང་ངུ་ཞིག་ཀྱང་གསར་སྐྱིལ་བྱས། སློབ་མ་ཚོའི་ལུས་སེམས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ལེགས་པོ་ཡོང་ཆེད་སློབ་གྲྭའི་ནང་རྩེད་མོའི་ལྡུམ་རྭ་ཞིག་གསར་སྐྲུན་བྱས།
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དགོངས་དོན་དང་ཁྱད་པར་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་བོད་ཕྲུག་ཚོར་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ཚད་མ་རིག་པ་ངོ་སྤྲོད་དང་སློབ་ཁྲིད་དགོས་གལ་སྐོར་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་སྤྱི་ཕེབས་ལྟར། མོན་གྷོ་ཤེས་ཡོན་ཚོགས་ཆུང་གི་གོ་སྒྲིག་འོག ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ཟླ་༡༠ ཚེས་༡༢ ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་འབྲས་སྤུངས་བློ་གསལ་གླིང་རྒན་ཡེ་ཤེས་བརྩོན་འགྲུས་ལགས་ནས་སྤྱི་སེམས་ཆེན་པོས་དང་དུ་བླངས་ཏེ་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་རེར་རིགས་ལམ་དང་བདུན་རེར་ནང་ཆོས་ཐེངས་རེ་ངོ་སྤྲོད་གནང་མུས་ཡིན།
སློབ་ཕྲུག་ཚོ་གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་སྤྱི་དང་སྙིགས་དུས་ཀྱི་འགོས་ནད་རིགས་སྔོན་འགོག་གི་གོ་རྟོགས་སྤེལ་ཆེད་ས་གནས་སྨན་རྩིས་ཁང་དང་ཕྱི་ལུགས་སྨན་ཁང་གཉིས་ནས་དམིགས་བསལ་ལམ་སྟོན་གསུང་བཤད་དང་འགྲེམས་སྟོན་རིགས་རྒྱུན་དུ་སྤེལ་མུས་ཡིན། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཆེས་མཐོའི་དགེ་རྒན་གྱི་གཟེངས་རྟགས་དེ་བཞིན་མོན་གྷོ་གཞིས་གྲོང་དྲུག་པའི་དགེ་རྒན་རིན་ཆེན་སྒྲོལ་མ་ལ་སྩལ་སོན་བྱུང་ཡོད། དགེ་རྒན་རིན་ཆེན་སྒྲོལ་མ་ལགས་ནས་མི་ལོ་༣༣ རིང་རང་གི་མི་རིགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་སྲི་ཞུ་རྣམ་དག་ཞུས་པའི་ངོས་འཛིན་དུ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ཟླ་༩ ཚེས་༥ དགེ་རྒན་གྱི་ཉིན་མོར་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་འཛིན་གཞོན་པ་སྐུ་ཞབས་མོ་ཧ་མད་ ཧ་མིད་ ཨན་ས་རི་(Hon’ble M.H Ansari)མཆོག་ནས་གསོལ་སྩལ་གནང་འདུག ལོ་ལྟར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ལས་བྱེད་ལ་སྐུལ་འདེད་བྱ་དགའ་གནང་སྲོལ་ཡོད་པ་བཞིན། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༡ ལོའི་སྐུལ་འདེད་བྱ་དགའ་དགེ་རིན་ཆེན་སྒྲོལ་མ་ལགས་སུ་སྩལ་སོན་བྱུང་འདུག
དེང་སྐབས་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་གཞི་རིམ་བར་མའི་སློབ་གྲྭའི་ནང་མོན་གྷོ་གཞིས་གྲོང་དྲུག་པའི་སློབ་གྲྭའི་ཚན་རིག་སྡེ་ཚན་གྱི་ཆ་རྐྱེན་དང་སྤུས་ཚད་དྲག་གྲས་སུ་སླེབས་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༧ ལོ་ནས་༢༠༠༨ བར་གྱི་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༡༢ རིང་གཞིས་གྲོང་དྲུག་པའི་སློབ་གྲྭ་འདིའི་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་དང་བརྒྱད་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་གཤམ་གསལ།

༥།    གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

སློབ་གྲྭ་འདིར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་གཙོས་པའི་གཞུང་འབྲེལ་སྡེ་ཚན་ཁག་ནས་འཆར་ཅན་དང་དུས་ཚོད་ངེས་མེད་ཐོག་གཟིགས་ཞིབ་གནང་མུས་ཐོག མོན་གྷོ་འདོད་དགུ་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་གྱིས་ཐུགས་ཁུར་ཆེ་བཞེས་ཀྱིས་དུས་རྒྱུན་དུ་སློབ་མའི་ཟས་བཅུད་ཀྱི་དོད་དང་བྱིས་པའི་དུས་ཆེན་ཉིན་མོར་སྤྲོ་སྐྱིད་གླིང་ཁའི་དོད་བཅས་གནང་མུས་ཐོག ལོ་ལྟར་ལོ་འཁོར་ཡིག་རྒྱུགས་སྐབས་བྱ་དགའ་གསོལ་རས་གནང་བ་དང༌། སློབ་མ་ཚོར་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་གནད་སྨིན་གནང་མུས་ཡིན།
སློབ་གྲྭ་དང་ཕ་མའི་དབར་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་ལ། དཀའ་ངལ་རིགས་འཕྲད་ཚེ་སློབ་གྲྭའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྟོན་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་(Tehsildar)དང་ས་གནས་གཞིས་ཆགས་འགོ་འཛིན། དགེ་རྒན་ཕ་མའི་འཐུས་མི། གཞན་ཡང་སྤྱི་མི་སོགས་ཀྱིས་ཕྱར་གྲུ་མཉམ་འདེགས་ཀྱིས་གདོང་ལེན་གནང་བཞིན་ཡོད།
གཞན་ཡང་རྡ་ས་དང་རྒྱ་གར་ས་ཁུལ་གཞན་སོགས་ནས་ཆེད་དུ་གདན་ཞུས་སམ་འཚམས་གཟིགས་སུ་ཕེབས་མཁན་མཁས་དབང་དང་སྐུ་མགྲོན་ཚང་མར་སྣེ་ལེན་འཐུས་ཚང་ཞུ་བ་དང་སྦྲགས་མ་འོངས་ལམ་སྟོན་ཅི་སྩལ་ལ་སློབ་གྲྭ་ནས་དང་ལེན་དང༌། དགེ་རྒན་དང་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་ཧ་ཅང་ཕན་རླབས་ཆེན་པོ་བྱུང༌། སྐུ་མགྲོན་དང་གོང་རིམ་གྱི་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་སྙིང་བཅངས་ཀྱིས་སློབ་མ་ཚོའི་སྒྲིག་ལམ་ཀུན་སྤྱོད་དང་སློབ་སྦྱོང༌། གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་སོགས་གང་ཅིའི་ཐོག་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད།

མེའོ་ཉིན་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།    འགོ་འཛུགས།

མེའོ་ཆོས་འཕེལ་གླིང་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ནི། ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་སྡེའམ་དེའི་སྐབས་ནེ་ཕ་ཞེས་འབོད་པའི་ཅང་ལང་རྫོང་ཁོངས་སུ་ཆགས་ཡོད། སློབ་གྲྭ་དེ་ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༣ ལོར་གསར་འཛུགས་གནང༌། ཕྱིས་སུ་ས་གནས་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་རྟེན་ཡར་རྒྱས་གཏོང་སླད་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༦ ཟླ་༣ ནང་ཅང་ལང་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་ད་ལྟའི་ཆོས་འཕེལ་གླིང་ས་གནས་མེའོ་ཞེས་པར་གནས་སྤོས་དང་འབྲེལ་སློབ་གྲྭ་འདི་ཡང་མཉམ་སྤོས་གནང༌། གཞིས་ཆགས་འདིར་བླ་མ་ཀེམ་ཞེས་ཀྱང་འབོད། སྐབས་དེར་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༡༡༧ ཡོད་ཅིང༌། དགེ་རྒན་དང་ལས་བྱེད་གྲངས་འབོར་གསལ་ཁ་མ་བྱུང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདིར་སྔོན་འགྲོའི་སློབ་ཕྲུག་༡༠༤ ཡོད་པ་དང༌། འཛིམ་རིམ་དང་པོ་ནས་བརྒྱད་པ་བར་སློབ་ཕྲུག་༣༠༤ ཡོད་པ་བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༤༠༨ ཡོད། དགེ་རྒན་དང་ལས་བྱེད་ཀྱི་གྲངས་འབོར་ནི། དགེ་ཆེ་༡ དང་གཏན་འཇགས་དགེ་རྒན་༡༦ འཛིན་སྐྱོང་ལས་བྱེད་༤ འཕྲལ་སེལ་དགེ་རྒན་༤ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་དགེ་ལས་༢༥ ཡོད།

༢།    མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

ཐོག་མར་སློབ་གྲྭ་འགོ་འཛུགས་སྐབས་ཁང་མིག་རྙིང་ཧྲུལ་༢ མ་གཏོགས། ར་སྐོར་དང་ཡིག་ཚང་སོགས་གང་ཡང་མེད་ཀྱང༌། རྒྱ་གར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་དང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་གཉིས་ཀྱིས་མཐུན་སྦྱོར་རོགས་མགོན་གནང་བར་བརྟེན། དེང་གི་ཆར་སློབ་གྲྭ་འདི་དེང་རབས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་མཐའ་དག་ལྡན་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། གཞི་རིམ་མཐུན་རྐྱེན་དེ་དག་གི་བྱུང་རབས་རོབ་ཙམ་ཞུས་ན།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༧ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་བརྒྱུད་འཛིན་ཁང་༨ དང༌། ལས་ཤག་༡༠ གསར་རྒྱག་བྱས། ཕྱི་ལོ་༡༩༨༨ ལོར་འཛིན་ཁང་༤ དང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོར་སློབ་གྲྭ་དང་ལས་ཤག་བཅས་པའི་ས་ཁྱོན་ལ་ལྕགས་དྲའི་ར་བ་བསྐོར། ལས་ཤག་བཅས་པར་འཐུང་ཆུའི་མཐུན་རྐྱེན་བསྐྲུན།
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༤ ལོར་འཛིན་ཁང་འཕར་མ་༣ གསར་བཞེངས་གནང༌། གློག་སྐུད་རྙིང་པ་རྣམས་ཕྱིར་བཀོག་གིས་གསར་འཁྲིད་དང་སྦྲགས་སློབ་གྲྭ་ཁྱོན་ཡོངས་ཞིག་གསོ་ཡང་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༥ ལོར་འཛིན་ཁང་༥ གསར་སྐྲུན་ཐོག ཕྱི་ལོ་༡༩༩༧ ལོར་ཨེས་པི་ཀྲི་གསང་སྤྱོད་གསར་རྒྱག་གནང༌། འགྱིག་གི་ཆུ་མཛོད་ལི་ཊར་༡༠༠༠ ཅན་འཇོག་ཡུལ་བཅས་གསར་བཟོ་དང༌། སློབ་ཁང་ཁག་ཅིག་ལ་དམིགས་བསལ་བཟོ་བཅོས་བརྒྱབས།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༠ ལོར་སློབ་ཕྲུག་ལྷན་འཛོམས་གནང་ཡུལ་ཐང་གར་ཨར་འདམ་གྱི་ཞལ་བ་བཏིངས་པ་དང༌། སློབ་ཁང་གི་ཉེ་འགྲམ་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ལམ་སྟེང་དུའང་ཨར་འདམ་བཏིང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༡ ལོར་ལྕགས་ཀྱི་ཐོག་ཁེབས་ཡོད་པའི་ལས་ཤག་༥ གསར་སྐྲུན་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༢ ལོར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་བརྒྱུད་སློབ་ཕྲུག་གི་གསོལ་ཚིགས་ཁང་གསར་བཞེངས་དང༌། བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་བརྒྱུད་འཛིན་ཁང་༨ དམིགས་བསལ་བཟོ་བཅོས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ལོར་ཚན་རིག་བརྟག་དཔྱད་ཁང་ཆུང་ཆུང་ཞོག་དང༌། དཔེ་མཛོད་དང་ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་གནས། སློབ་གྲྭའི་ཡིག་ཚང་བཅས་ཀྱི་ཆེད་ཁང་མིག་༥ གསར་རྒྱག་ཐོག སློབ་གྲྭའི་མཐའ་འཁོར་གྱི་ར་བ་དང་རྒྱལ་སྒོ་ལེགས་བཅོས། བཤང་མཛོད་དང་ཞ་དོང་བཟོས། དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོར་སློབ་གྲྭའི་བགྲོད་ལམ་ཁག་ལེགས་བཅོས་དང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ལོར་སློབ་གྲྭའི་རྩེད་ཐང་ཡར་རྒྱས་བཏང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་འཛིན་ཁང་༡༣ དམིགས་བསལ་བཟོ་བཅོས་དང༌། གློག་སྐུད་བཀོལ་ཟད་སོང་བ་དང༌། རླུང་འཁོར་སོགས་ཡོ་ཆས་ཞིག་གསོ་གནང༌།
དེང་གི་ཆར་ཀམ་པུ་ཊར་འཛིན་ཁང་ཚད་ལྡན་ཟུར་ཡོད་ནང་ཀམ་པུ་ཊར་གྲངས་༡༩ བཙུགས་ཡོད་པ་དང་ལྷན། གློག་གསོག་འཕྲུལ་འཁོར། མྱུར་འཕྲིན། འཕྲུལ་དཔར། དྲ་རྒྱའི་མཐུན་རྐྱེན་སོགས་ཆ་འགྲིགས་ཡོད། སློབ་གྲྭར་དཔེ་མཛོད་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡོད་པའི་ནང་ཨིན་ཧིན་བོད་གསུམ་གྱི་དཔེ་དེབ་སྣ་མང་འཛོམས་ཤིང་ཀློག་བལྟའི་མཐུན་རྐྱེན་ལྡན། བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་ནས་སློབ་གྲྭའི་དཔེ་མཛོད་ལ་དེབ་དང་འཛིན་ཆས་དགོས་མཁོ་ནམ་མཆིས་སྐབས་འགྲོ་གྲོན་ནར་གཏོང་གནང་མུས་ཐོག བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་སོགས་ཚོགས་སྡེ་གཞན་ནས་ཀྱང་དུས་དེབ་དང་དཔེ་དེབ་མང་དག་རིན་མེད་འབྱོར་གྱིན་ཡོད་ལ། ད་ལྟའི་ཆར་དཔེ་མཛོད་དུ་ཨིན་བོད་ཧིན་གསུམ་གྱི་དཔེ་དེབ་༥༠༠༠ ལྷག་ཡོད།
གཞན་ཡང་ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། སློབ་ཁྲིད་ཡོ་ཆས་ཁང༌། སློབ་ཚན་དང་འབྲེལ་ཤེས་ཡོན་མཐུན་རྐྱེན་ལྟེ་གནས། ལས་ཁུངས་དང་དགེ་རྒན་ཆེན་མོའི་ཁང་མིག་བཅས་ཡོད་ལ། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་ནས་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་དེབ་ཆས་དང་ཉིན་གུང་གསོལ་ཚིགས་རིན་མེད་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བཞིན་ཡོད།

༣།    སློབ་འཇུག་གནས་སྟངས།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་སྡོམ་རྩིས་བྱས་པ་ལྟར་ན། ལོར་དེར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༤༡༢ ཡོད་པ་ཚང་མ་ཉིན་སློབ་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་ནང་བོད་པའི་ཕྲུ་གུ་༤༠༥ ཡོད་པ་དང༌། བོད་རིགས་མ་ཡིན་པའི་ཕྲུ་གུ་༧ ཡོད།
འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་ཉིན་སློབ་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆག་གི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

ཆོས་འཕེལ་གླིང་སློབ་གྲྭ་ཐོག་མར་བཙུགས་པ་ནས་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ བར་འཛིན་རིམ་མཐོ་ཤོས་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པ་ཐོན་པའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༥༠༠ ཙམ་བྱུང་ཡོད། སློབ་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པའི་ནང་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༥༡ ཡོད་པ་དེ་ནི་ད་བར་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་མང་ཤོས་ཆགས་ཡོད།

༤།    ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ།

སློབ་གྲྭ་འདིའི་རྒྱུན་ལྡན་དགེ་རྒན་ཚང་མ་འོས་སྦྱོང་ཐོན་པ་ཤ་སྟག་ཡིན། བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་ནས་དགེ་རྒན་ལས་གནས་འདྲ་མིན་ལ་ཤེས་ཡོན་དང་རིག་རྩལ་གོང་མཐོར་སྤེལ་སླད་དུས་ནས་དུས་སུ་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་ཅིང༌། དེ་ཚོའི་ནང་ལུས་རྩལ་དགེ་རྒན་དང༌། གདོང་ལེན་རུ་ཁག་དགེ་རྒན་བཅས་ཀྱང་ཚུད་ཡོད། ཚོགས་པ་གཞན་དབུས་འབྲིང་སློབ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་(CBSE)དང༌། རྒྱལ་ཡོངས་ཤེས་ཡོན་གྱི་ཉམས་ཞིབ་དང་སྦྱོང་བརྡར་ལྷན་ཁང་(NCERT) ཝི་པོ་རོ་(WIPRO)སོགས་ཀྱི་མཉམ་དུའང་སྦྱོང་བརྡར་ལས་རིམ་གོ་སྒྲིག་གནང་བཞིན་ཡོད། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཀྱང་བོད་པའི་ལེགས་བྱང་དང་ཕ་མེས་ནས་བརྒྱུད་པའི་གཅེས་ནོར་རྣམས་མི་ཉམས་གོང་སྤེལ་སླད་སྔོན་འགྲོའི་དགེ་རྒན་དང༌། ཟློས་གར་དགེ་རྒན། དམའ་རིམ་དགེ་རྒན། མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་དགེ་རྒན་བཅས་ལ་སྦྱོང་བརྡར་གོ་སྒྲིག་རིམ་བྱས་ནང་འཛུལ་ཞུགས་ཞུ་མུས་ཡིན། སྦྱོང་བརྡར་དེ་དག་གིས་ཤེས་བྱ་ཡོན་ཏན་དང་རིག་རྩལ་སོགས་གོང་འཕེལ་ཕྱིན་སྟབས་དགེ་རྒན་ཚོས་འཛིན་གྲྭར་སློབ་འཁྲིད་དང་སློབ་གྲྭའི་བྱ་གཞག་གཞན་གོ་སྒྲིག་གནང་རྒྱུ་བཅས་པར་ཕན་ནུས་ལྡན་པ་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་ཆགས་ཡུལ་ཕྱོགས་མཐའི་ལུང་ཁུག་ཡིན་པ་དང་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ཆེ་ནའང༌། སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་གྲུབ་འབྲས་ནི་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་མུ་མཐུད་མདུན་ཕྱོགས་སུ་སྐྱོད་བཞིན་ཡོད། སློབ་གྲྭའི་ནང་དུས་རྒྱུན་གྱི་འཆར་གསལ་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་དུས་ཡུན་རིགས་ཕུད། སློབ་སྦྱོང་དང་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་རྒྱུད་འཛིན་ལ་གཞོགས་འདེགས་ཆེད་རིག་གཞུང་དང་ཤེས་ཡོན་གཞོགས་འདེགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་དང་ལས་རིམ་སྣ་མང་ཞིག་སྤེལ་བཞིན་ཡོད། དཔེར་ན། བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གླུ་གཞས་ཞབས་བྲོ་འགྲན་ཚོགས། ཚན་རིག་ཤེས་བྱ་འགྲན་བསྡུར། རྩིས་རིག་དྲི་བརྩད་འགྲན་བསྡུར། ཁང་ཚན་ནང་ཁུལ་ཨིན་སྐད་སྙན་ངག་གྱེར་འདོན་ལས་རིམ། ཁང་ཚན་ནང་ཁུལ་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་དང་ཨིན་སྐད་འགྲན་བསྡུར།ལོ་རེའི་ཟླ་༥ ཚེས་༡ ནས་ཟླ་༦ ཚེས་༡༩ བར་དབྱར་དུས་གུང་གསེང་སྐབས། བསྐྱར་སྦྱོང་འཛིན་གྲྭ་ཚུགས་མུས་ཐོག ཨིན་བོད་ཧིན་གསུམ་གྱི་ཡིག་གཟུགས་དང་རྩོམ་ཡིག་འགྲན་བསྡུར། ཨིན་སྐད་དང་བོད་སྐད་ཐོག་བགྲོ་གླེང་ལས་རིམ། རི་མོ་དང་ཨང་རྩིས་འགྲན་བསྡུར། ཧིན་དིའི་སྙན་ངག་གྱེར་འདོན་སོགས་སློབ་མ་གཙོ་ཞུགས་ཀྱི་ལས་རིམ་མང་པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཞོགས་པའི་རྒྱལ་གླུའི་སྐབས་ཟླ་རེར་དགེ་རྒན་རེ་ཟུང་རེས་མོས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་གལ་ཆེའི་སྐོར་དང༌། ཚན་རིག་བཀོལ་སྤྱོད། འཕྲོད་བསྟེན་དང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ། ཀམ་པུ་ཊར་གྱི་གནས་སྟངས། རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་སྟངས། བོད་ཀྱི་གནས་བབ། བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སོགས་ཀྱི་སྐོར་གཏམ་བཤད་རྒྱས་པ་རེ་གནང་བཞིན་ཡོད།
ས་གནས་མངའ་སྡེ་ཁོངས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་དུས་ཆེན་ནམ་ཡོད་སྐབས་སློབ་གྲྭའི་རོལ་དབྱངས་ཚན་པས་དམིགས་བསལ་གདན་ཞུས་ཀྱིས་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་རུ་སྒྲིག་རྐང་འགྲོས་ཀྱི་མཛད་སྒོ་ནམ་ཡོད་ལ་ཨ་སམ་རའི་ཕལ་མདའ་ཤོག་(Assam Rifle)དང༌། ཨེ་ཨར་བི་ཨེན།(ARBN) དབུས་གསོག་ཉར་སྐོར་སྲུང་སྟོབས་ཤུགས།(CRPF) ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་སྡེའི་སྐོར་བྱ་བ་དང་གཞོགས་འདེགས་དཔུང་དམག་བཅས་ཀྱིས་བཀོད་འདོམས་འོག་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་ཅིང༌། སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་འཁྲབ་སྟོན་ལ་རྟག་ཏུ་གཟེངས་བསྟོད་དང་གསོལ་རས་ཐོབ་ཀྱི་ཡོད། མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོའི་མདུན་དུ་སློབ་གྲྭའི་རོལ་དབྱངས་ཚན་པ་ནས་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་པར་ལེགས་གསོལ་བྱ་དགའ་དང་གསོལ་རས་ཐོབ།
བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་ས་ཁུལ་སློབ་གྲྭ་ནང་ཁུལ་རིག་གཞུང་འཁྲབ་སྟོན་དང་འགྲན་བསྡུར་སྐབས་སློབ་གྲྭ་འདིར་བྱ་དགའ་མང་པོ་ཐོབ་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ཤར་ཁུལ་སློབ་གྲྭའི་རིག་གཞུང་འགྲན་ཚོགས་ཁྲོད་བུ་མོ་ཚེ་རིང་དབྱངས་ཅན་ལ་སྙན་ངག་གྱེར་འདོན་ཨང་རིམ་དང་པོ་ཐོབ་པ་དང༌། ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་ཀྱང་གྲངས་འབོར་དང་སྤུས་ཚད་བསྟུད་མར་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་ནས་གོ་སྒྲིག་གནང་བ་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭའི་རྩོམ་ཡིག་འགྲན་བསྡུར་ཏེ་ཧིནྡི་པག་ཝ་རའི་དུས་སྟོན་སྐབས་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཨང་རིམ་དང་པོ་ཐོབ།
བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་རོགས་སྐྱོར་འོག་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་ཤེས་ཡོན་ལྟ་བསྐོར་དང་སློབ་ཕྲུག་གདོང་ལེན་རུ་ཁག་(Bharat Scouts & Guides)སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་རྒྱུ་ནི་ལོ་ཤས་སྔོན་ནས་སློབ་གྲྭའི་འཆར་ཅན་བྱེད་སྒོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིར་དགེ་རྒན་ཕ་མའི་འཐུས་ཚོགས་དང༌། ས་གནས་སློབ་སྟོན་ཚོགས་ཆུང་བཅས་ནས་ཕྱར་གྲུ་མཉམ་འདེགས་ཀྱིས་གཞོགས་འདེགས་དང་འབྲེལ་ལམ་གང་ཟབ་གནང་བཞིན་ཡོད།

༥།    གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

སློབ་གྲྭར་སྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༣། ༡༩༩༦། ༢༠༠༣ བཅས་ལ་ཆིབས་བསྒྱུར་གནང་བར། སྐབས་དེའི་དགེ་སློབ་འགོ་ལས་རྣམས་ལ་ྋགོང་ས་མཆོག་ཕེབས་བསུ་དང་ཞབས་ཏོག་བསྒྲུབ་པའི་གོ་སྐབས་བཟང་པོ་ཐོབ་པ་མ་ཟད། གང་གི་འཕྲལ་ཕུགས་བླང་དོར་བཀའ་སློབ་ཟབ་རྒྱས་སྩལ་པའི་དགོངས་དོན་སྙིང་བཅངས་ཀྱིས་དགེ་སློབ་ཚང་མས་ཧུར་བརྩོན་ལྷོད་མེད་གནང་བཞིན་ཡོད།
གཞན་ཡང་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༧ ལོར་ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ཤེས་རིག་བློན་ཆེན། རྒྱ་གར་གཞུང་གི་གཞིས་ཆགས་ལས་གཞི་བསྐྱར་གསོའི་དྲུང་གཞོན་སྐུ་ཞབས་ཨེས་ཌི་ཀ་པི་ལི་ཡ་བཅས་དང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༧ ལོར་བོད་གཞུང་ནང་སྲིད་བཀའ་བློན་དབང་འདུས་རྡོ་རྗེ་དང༌། ནང་སྲིད་ཟུང་དྲུང་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༨ ལོར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་དངོས་གྲུབ་ཚེ་རིང་དང་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་ཨེས་པི་དཱ་ཏཱ་མཆོག་གཉིས་རྟོག་ཞིབ་དང་འཚམས་གཟིགས་སུ་ཕེབས། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༠ ལོར་ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་མུ་ཀུཊ་མི་ཐི་མཆོག་དང༌། ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་སྡེའི་སྲིད་སྐྱོང་བཀུར་འོས་སྐུ་ཞབས་ཨར་ཇུན་དྷ་ཝེ་བཅས་ཀྱིས་འཚམས་གཟིགས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༣ ཚེས་༢༤ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེ་ཌོག་ཀྲར་ཨེམ་ཨེས་ཝར་མ་(Dr. M.S. Verma)དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་འཕར་རི་ཁ་བཀྲ་ཤིས་ནོར་བུ་གཉིས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ལོ་འཁོར་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང་ཞིང༌། དེར་གསར་དུ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བའི་འཛིན་ཁང་༥ དང་སློབ་ཕྲུག་གཞོན་པའི་ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང་བཅས་ཀྱི་དབུ་འབྱེད་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ནང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་ལགས་དང་ཕྱག་འབྲེལ་བཅས་ཀྱང་ཉེ་ཆར་ཆེད་ཕེབས་འཚམས་གཟིགས་གནང༌།
གོང་གསལ་འཚམས་གཟིགས་ཁག་གི་ཐོག་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་གྱིས་ལོ་འཁོར་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང་མུས་བཅས། ཆེད་ཕེབས་འགོ་ལས་དེ་དག་གི་ཐུགས་ཁུར་དང་ལམ་སྟོན་འོག་སློབ་གྲྭ་འདི་ཉིན་ལྟར་ཡར་ངོའི་ཟླ་ལྟར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།

མན་སྤར་ཉིན་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།     འགོ་འཛུགས།

མན་སྤར་ཕན་བདེ་གླིང་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ནི། སྔར་རྒྱ་གར་དབུས་ཀྱི་མངའ་སྡེ་མ་དི་ཡ་པར་དེ་ཤི་(Madhya Pradesh)ཞེས་པའི་ནང་ཆགས་ཡོད། ཕྱིས་སུ་མངའ་སྡེ་དེ་དུམ་བུ་གཉིས་སུ་ཆད་ནས་བོད་མིའི་སྡོད་གནས་དེ་ད་ལྟའི་མངའ་སྡེ་གསར་པ་ཆ་ཏི་སི་སྒར་ཞེས་པའི་ཁོངས་སུ་གྱུར། མན་སྤར་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ནི་མངའ་སྡེ་དེའི་ཀམ་ལི་ཤི་པུར་(Kamleshwarpur)ཞེས་པའི་གྲོང་ཚོར་ཆགས་ཡོད།
བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་རྒྱ་གར་དུ་ཕོན་ཆེར་འབྱོར་སྐབས། རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་འབོད་བསྐུལ་འོག་མ་དི་ཡ་པར་དེ་ཤི་མངའ་སྡེས་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༢ ལོར་བོད་མི་ཚོར་ཀམ་ལི་ཤི་པུར་ཞེས་པའི་སར་ནགས་ཚལ་ཞིག་ཏུ་གཞིས་ས་སྤྲད་པ་དང་དབུས་གཞུང་གིས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རོགས་རམ་གནང༌། སྐབས་དེར་བོད་མི་༡༠༠༠ ཙམ་འབྱོར་བར་བཟའ་བཅའ་དང་ཉེར་མཁོའི་མཐུན་རྐྱེན་མ་རག་པའི་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་ཡོད། སློབ་གྲྭ་འདི་ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༣ ཟླ་༢ པའི་ནང་གསར་འཛུགས་གནང༌། སྐབས་དེར་སློབ་ཕྲུག་༡༥ ནས་༢༠ ཡས་མས་དང་དགེ་ལས་༦ ཡོད།
ད་ཆ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༧ ཚེས་༣༡ བར་གྱི་སློབ་ཕྲུག་དང་ལས་བྱེད་གྲངས་འབོར་ནི། སྔོན་འགྲོ་ནས་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པ་བར་གྱི་སློབ་ཕྲུག་ཁྱོན་བསྡོམས་༩༧ ཡོད། དགེ་རྒན་༡༢ དང༌། ལས་བྱེད་༥ བཅས་ཁྱོན་དགེ་ལས་༡༧ བཅས་ཡོད།

༢།     མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

སློབ་གྲྭ་འདིར་ཐོག་མའི་ཆར་སློབ་ཁང་གི་མཐུན་རྐྱེན་སྤྱིལ་བུ་ཞིག་ལས་མེད་ཅིང༌། སློབ་ཕྲུག་ཀྱང་༡༥ ནས་༢༠ ཙམ་ལས་མེད། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༤ ལོར་མཱ་དི་ཡ་པར་དེ་ཤི་མངའ་སྡེ་སྲིད་གཞུང་གིས་སློབ་ཁང་གསར་རྒྱག་གནང༌། སྐབས་དེར་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༦༠ དང་དགེ་ལས་བྱེད་༦ ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༦༥ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདི་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་ཀྱིས་རྩིས་བཞེས་གནང༌། སྐབས་དེར་ཁང་སྡེ་གཅིག་ལ་ཁང་མིག་༦ ཅན་ཞིག་དང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༨༨།༡༩༨༩ ནང་ཁང་མིག་༥ དང་གསང་སྤྱོད་ཡོད་པ་ཞིག་གསར་རྒྱག ཕྱི་ལོ་༡༩༩༩།༢༠༠༠ ནང་འཛིན་ཁང་ཁང་མིག་༦ དང་གསང་སྤྱོད་༢ བཅས་གསར་རྒྱག་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༤ ལོར་སྒོར་འབུམ་༡ ལྷག་བཏང་སྟེ་ཆུ་མཛོད་གསར་འཛུགས་དང༌། གསང་སྤྱོད་འཕར་མ་གསར་རྒྱག་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༧ ལོར་སྒོར་འབུམ་༡༢ ལྷག་བཏང་སྟེ་འཛིན་ཁང་༥ གསར་རྒྱག་དང༌། ཁྲོན་པའི་ཆུ་འཐེན་འཕྲུལ་འཁོར་གསར་གཟིགས། སློབ་ཁང་དང་ལས་ཤག་ཞིག་གསོ་རྒྱ་ཆེར་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོར་སློབ་གྲྭའི་ར་སྐོར་ལྕགས་རི་གསར་སྐྲུན་དང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་སློབ་གྲྭའི་བགྲོད་ལམ་ཡར་རྒྱས་དང་ཞལ་འདོན་ཚོགས་ཁང་གི་ཞ་ལར་ཨར་འདམ་བཏིང༌། སློབ་ཁང་གཙོ་བོ་དང་ར་སྐོར་ལ་དམིགས་བསལ་བཟོ་བཅོས་གནང༌།
གཞན་ཡང་སྐམ་གློག་འཕྲུལ་འཁོར་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་གསར་བསྐྲུན། སློབ་གྲྭའི་ཁང་སྡེ་གཅིག་གི་ཁང་ཐོག་བཟོ་བཅོས། སློབ་ཁང་དང་ལས་ཤག་ཁག་དམིགས་བསལ་བཟོ་བཅོས། སློབ་གྲྭའི་འདུ་འཛོམས་ཐང་དུ་ཨར་འདམ་གསར་འདིང༌། རྩེད་ཁང་གསར་རྒྱག་སོགས་སློབ་གྲྭ་བཟོ་བཅོས་དང་ཞིག་གསོ་རིམ་པ་གནང་ཡོད།
དེང་སློབ་གྲྭ་འདིའི་ནང་རྩིས་རིག་དང་ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། རྩིས་རིག་དང་ཚན་རིག་གི་དཔེ་གཟུགས་ར་བ། ཤེས་ཡོན་ལྟེ་གནས། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་གནས་ནང་དྲ་རྒྱ་དང་པར་སློག་སོགས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཆ་འགྲིགས། རྩེད་རིགས་དང་ལུས་རྩལ་སྡེ་ཚན། གདོང་ལེན་རུ་ཁག་སྡེ་ཚན། གཞས་དང་ཞབས་བྲོའི་སྡེ་ཚན། འཕྲོད་བསྟེན་སློབ་གསོའི་ལས་རིམ། རྒྱང་བསྒྲགས་ཡོ་ཆས་ཁང༌། སློབ་མའི་སྐྱེད་མོས་ཚལ། དཔེ་མཛོད་ཁང་ནང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང༌། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་དང་བོད་ཁྱིམ་ཤེས་ཡོན་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་བཅས་ནས་སློབ་དེབ་དང་ཀློག་ལྟའི་དེབ་རིགས་ཕོན་ཆེན་མཁོ་སྤྲོད་གནང་མུས། དཔེ་མཛོད་ཁང་ནང་དགེ་སློབ་གཉིས་ལ་ཀློག་ལྟའི་གཞོགས་འདེགས་དེབ་རིགས་སྣ་འཛོམས་ཡོད་པའི་ཐོག་ཉིན་རེའི་ཚགས་དེབ་གསར་པ་མངགས་ཉོ་ཞུ་མུས་ཡིན།

༣།     སློབ་འཇུག་གནས་སྟངས།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྡོམ་རྩིས་ལྟར་ན། མན་སྤར་ཉིན་སློབ་ཏུ་སློབ་ཕྲུག་བུ་༥༨ དང་བུ་མོ་༥༠ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༡༠༨ ཡོད་པ་ཚང་མ་ཉིན་སློབ་ལ་འགྲོ་བཞིན་པའི་བོད་མིའི་སློབ་ཕྲུག་ཤ་སྟག་ཡིན། དགེ་རྒན་༡༢ དང་སྤྱིར་བཏང་ལས་བྱེད་༣ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་དགེ་ལས་༡༥ ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆག་གི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།
སློབ་གྲྭ་འདི་ཐོག་མར་བཙུགས་པ་ནས་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ བར་སློབ་གྲྭའི་འཛིན་རིམ་མཐོ་ཤོས་སློབ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༣༧༧ ཟིན་ཡོད།

༤།    ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།

འདས་པའི་ལོ་ལྔ་ནང་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་དང་བརྒྱད་པའི་ཡིག་རྒྱུགས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་བརྒྱ་ཆ་༡༠༠ ལེགས་ཐོན་བྱུང་བ་དང༌། རྒྱུན་ལྡན་སློབ་སྦྱོང་རིགས་ཕུད་སློབ་ཕྱིའི་རིག་གཞུང་བྱེད་སྒོ་སྣ་མང་ནང་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱིས་མངའ་སྡེའི་ཤེས་ཡོན་སྡེ་ཁག་དབར་གྱི་བྱེད་སྒོ་དང་འགྲན་བསྡུར་ཚང་མར་མཉམ་ཞུགས་གང་ཐུབ་གནང་ཡོད། དཔེར་ན་རྒྱ་གར་དབུས་འབྲིང་སློབ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རྩེད་མོའི་འགྲན་ཚོགས་དང༌། ས་ཁུལ་འདྲ་མིན་དུ་གོ་སྒྲིག་བྱས་པའི་གདོང་ལེན་རུ་ཁག་གི་ལས་རིམ་སོགས་ལྟ་བུའོ།།
སློབ་ཕྲུག་ཚོ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཤུལ་དངོས་དང་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་བསྟི་གནས་གྲགས་ཆེན་ཁག་ལ་ལོ་བསྟར་ཆགས་སུ་ཤེས་ཡོན་བསྐོར་བསྐྱོད་དམ་ཡུལ་བསྐོར་སྤྲོ་འཆམ་གོ་སྒྲིག་བྱས་པ་དེས། སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་མཐོང་རྒྱ་དང་གོ་རྟོགས་ཡར་བསྐྱེད་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང༌། བོད་དང་གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དུས་ཆེན་གལ་ཆེ་ཁག་བརྩི་སྲུང་དང༌། ས་ཁུལ་སློབ་གྲྭའི་དབར་རིག་གཞུང་བརྗེ་རེས་དང་འགྲན་ཚོགས་སོགས་ལོ་ལྟར་ཚུགས་མུས་རྣམས་ལ་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ཞབས་བྲོའི་འགྲན་བསྡུར།(སློབ་ཕྲུག་ཆུང་བའི་སྡེ་ཚན།) མཆོར་གོས་འགྲན་བསྡུར། སྙན་ངག་གྱེར་འདོན་འགྲན་བསྡུར་ལ་སོགས་མང་ཆེ་བར་སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་ཨང་རིམ་གཉིས་པའམ་གསུམ་པ་བླངས་ཡོད།
འཛིན་རིམ་ལྔ་པའི་བུ་དཔལ་འབྱོར་རྒྱ་མཚོས་མངའ་སྡེ་རིམ་པའི་རི་མོའི་འགྲན་བསྡུར་སྐབས་ལེགས་གསོལ་བྱ་དགའ་ཐོབ། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདིའི་འབྲིང་རིམ་དགེ་རྒན་ཨར་ཀེ་བྷར་ཏི་(R.K. Bharti) ལ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཕུལ་བྱུང་དགེ་རྒན་གྱི་བྱ་དགའི་རྟགས་མ་ཐོབ། མདོར་ན་སློབ་གྲྭ་འདིའི་ནང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གིས་གཙོས་པའི་རིག་གཞུང་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ཡོང་ཐབས་དང༌། དེང་དུས་ཀྱི་རིག་ཚན་སྦྱངས་བརྩོན་གྱིས་འདབ་གཤོག་གཉིས་ལྡན་གྱི་མི་རབས་གསར་པ་བསྐྱེད་བསྲིང་བྱ་རྒྱུའི་གཞི་རྩའི་དམིགས་ཡུལ་དམ་འཛིན་ཐོག ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་ལྟ་སྤྱོད་གཙོ་བོར་བཟུང་སྟེ། རྩེད་རིགས་དང་ལུས་རྩལ། གདོང་ལེན་རུ་ཁག་དང་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་རིམ་སོགས་ལུས་སེམས་འཚར་ལོངས་བདེ་ཐང་ངང་ཡོང་བར་བྱེད་པའི་བྱེད་སྒོ་ལེགས་བསྒྲུབས་ཀྱིས་འཐུས་སྒོ་ཚང་བའི་ཤེས་ཡོན་སྦྱོར་སྤྲོད་བྱེད་པར་འབད་འབུངས་ལྷོད་མེད་དུ་བྱས་ཡོད།
ལོ་རེར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་ཡིག་བྲིས་རྩོམ་འགྲན་བསྡུར་ལས་རིམ་ཁྲོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ཟླ་༩ ཚེས་༤ ཉིན་གྱི་འགྲན་བསྡུར་ནང་སློབ་གྲྭ་འདིའི་འཛིན་རིམ་བདུན་པའི་སློབ་མ་བསོད་ནམས་ཡར་འཕེལ་ལ་ཨང་དང་པོའི་གཟེངས་བསྟོད་ལག་ཁྱེར་དང་བྱ་དགའི་ཕྱག་དངུལ་བཅས་ཐོབ།
དགེ་རྒན་ཚོས་འཛིན་གྲྭར་སློབ་སྐབས་ཕན་ནུས་ལྡན་པ་ཡོང་ཐབས་སུ་མིང་གནས་འདྲ་མིན་གྱི་དགེ་རྒན་ལ་ཆེད་ལས་ཡར་རྒྱས་ཡོང་ཆེད་ཀྱི་ཟབ་སྦྱོང་ལས་རིམ། བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་གཉིས་ནས་ཡང་ནས་ཡང་དུ་ཆེད་ལས་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་པ་དེས་དགེ་རྒན་ཚོས་སློབ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུར་ཕན་ནུས་ངེས་ཅན་བྱུང༌།

༥།     གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

མན་སྤར་ཕན་བདེ་གླིང་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་འདིར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་དང༌། རང་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས། ས་གནས་འགོ་འཛིན་གྱིས་གཙོས་པའི་ས་གནས་ཚོགས་སྡེ་དང་མི་མང་བཅས་ནས་གཟིགས་རྟོག་དང་རོགས་འདེགས་བར་མ་ཆད་པར་གནང་བ་དང༌། ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་དགོས་མཁོ་ལ་གཞིགས་ཏེ་ལས་རིམ་དང་མཛད་སྒོ་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བླ་སྤྲུལ་དགེ་བཤེས་དང༌། བཀའ་བློན་སྤྱི་འཐུས། རོགས་ཚོགས་འཐུས་མི། ཆེད་ལས་མི་སྣ་སོགས་དུས་དུས་སུ་གདན་ཞུས་ཀྱིས་དགེ་སློབ་ཡོངས་ལ་གསུང་བཤད་དང་བགྲོ་གླེང་སོགས་ལས་རིམ་སྣ་མང་སྤེལ་ཡོད། ཉེ་བའི་ཆར་སློབ་གྲྭ་འདིར་གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས་གནང་བའི་ཁྲོད་ནས་གཙོ་བོ་འགའ་དཔེ་མཚོན་དུ་དྲངས་ན།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ཟླ་༧ པའི་ནང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ཚེ་རིང་བསམ་གྲུབ་ལགས་མན་སྤར་སློབ་གྲྭར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ལོ་འཁོར་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༤ ཚེས་༣༠ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དྲུང་ཆེ་ཝར་མ་དང༌། ཤེས་རིག་ཟུང་དྲུང་རི་ཁ་བཀྲ་ཤིས་ནོར་བུ་གཉིས་ཀྱིས་འཚམས་གཟིགས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ཟླ་༡༠ ཟླ་དཀྱིལ་དུ་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་དང་བློ་བཟང་གཉིས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་དགེ་སློབ་རྣམས་ལ་བོད་ནང་གི་གནས་བབ་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པའི་གནས་སྟངས་སྐོར་བཀའ་སློབ་གསུང་བཤད་ཟབ་རྒྱས་གནང༌།
ཁྱད་པར་སྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༢ དང༌། ༡༩༩༩ ༢༠༠༤ བཅས་རིམ་པ་གསུམ་དུ་ས་གནས་འདིར་འཚམས་གཟིགས་ཀྱིས་དགེ་སློབ་མི་མང་རྣམས་ལ་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་གསུང་ཆོས་སྨིན་སྩལ་གནང་བ་དང༌། བཀའ་ཁྲི་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་དང་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་སོགས་རང་གཞུང་གི་གནད་ཡོད་དུ་མ་ཆེད་ཕེབས་འཚམས་གཟིགས་ཀྱིས་རིན་ཐང་བྲལ་བའི་དགོངས་འཆར་དང་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་གྱིས་དགེ་སློབ་ལས་བྱེད་ཡོངས་ལ་བློ་སྤོབས་གསར་སྤེལ་དང༌། ཕྱོགས་ཡོངས་ཀྱི་སློབ་གྲྭའི་ཡར་རྒྱས་ལ་ཕན་རླབས་ཆེན་པོ་བྱུང་སོང༌།

བྷན་ད་ར་ཉིན་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།    འགོ་འཛུགས།

བྷན་ད་ར་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ནི་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༢ ལོར་གོ་ཐན་སྒང་(Gothangaon)ཞེས་པའི་ས་གནས་སུ་ནོར་རྒྱས་གླིང་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་གསར་འཛུགས་སྐབས་སུ་བཙུགས། ཐོག་མའི་ཆར་སློབ་ཁང་དང་མཐུན་རྐྱེན་གཞན་མེད་པར་རས་གུར་ནང་སློབ་འཁྲིད་གནང༌། སྐབས་དེར་སློབ་དགེ་དམིགས་བསལ་མེད་ནའང་གཞིས་མིའི་ཁོངས་ནས་ད་ལྟ་འཚོ་བཞུགས་སྨན་ཞབས་སྒྲོལ་མ་སྐྱིད་འཛོམས་ལགས་དང༌། དགེ་བཤེས་བློ་བཟང་དར་རྒྱས་གཉིས་ནས་བོད་ཡིག་དང༌། ཨང་རྩིས་སློབ་འཁྲིད་གནང་བ་དང༌། སྐལ་བཟང་ཆོས་གྲགས་ལགས་ནས་ཨིན་ཇི་སློབ་ཁྲིད་གནང་འདུག
དེ་རྗེས་གྷོ་ཐན་སྒང་ས་གནས་ནས་གནས་སྤོས་ཀྱིས་ད་ལྟའི་གཞིས་སྒར་གཉིས་ཀར་ཕྲུ་གུ་མཉམ་བསྡུས་བྱས། སྐབས་དེར་གཞིས་གྲོང་དང་པོའི་ནང་སློབ་དགེ་དགེ་འདུན་ཕུན་ཚོགས་ལགས་དང༌། དབང་འདུས་སྒྲོན་མ་ལགས་དང༌། གཞིས་གྲོང་གཉིས་པར་འཇིགས་མེད་ལགས་དང༌། ཟླ་བ་ཚེ་རིང་ལགས་གཉིས་ཡིན་འདུག
ཕྱི་ལོ་༡༩༧༣ ལོར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་༡༣༠ ཙམ་དང༌། དགེ་ཆེ་༡ འབྲིང་རིམ་དགེ་རྒན་༣ དམའ་རིམ་དགེ་རྒན་༣ ཟློས་དགེ་༡ རི་མོའི་དགེ་རྒན་༡ གད་པ་དང་ཡིག་སྐྱེལ་བ་བཅས་༡༣ བྱུང་འདུག ད་ལྟའི་ཆར་སྔོན་འགྲོ་ནས་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པ་བར་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༡༠༥ དང༌། དགེ་ལས་གྲངས་༡༣ ཡོད།

༢།    མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

ཕྱི་ལོ་༡༩༧༣ ལོར་གཞིས་སྒར་གཉིས་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་མཉམ་བསྡུས་ཀྱིས་ད་ལྟའི་སློབ་གྲྭའི་ས་གནས་ཏེ། རུམ་གདན་བཟོ་གྲྭའི་ནང་སློབ་འཁྲིད་འགོ་འཛུགས་གནང་སྟེ། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་སྟངས་འཛིན་འོག་ཡོད། སློབ་ཕྲུག་གི་གྲངས་འབོར་ལ་གཞིགས་ན་སྐབས་དེར་སློབ་མ་གྲངས་༡༣༠ ཡོད་པ་དང་ཉིན་གུང་གསོལ་ཚིགས་དམིགས་བསལ་གོ་སྒྲིག་མེད་པར་རྒྱགས་རང་འཁུར་གྱིས་སློབ་གྲྭར་བསྐྱོད་དགོས་འདུག
ད་ཡོད་འཛིན་ཁང་དེ་བཞིན་དགེ་ཆེ་མ་ཐུར་ལགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༣ ལོར་གསར་རྒྱག་འགོ་བཙུགས་ཀྱིས་༡༩༧༤ ལོར་ཁང་མིག་༡༠ ལེགས་གྲུབ་བྱུང༌། ཁང་མིག་ཆེ་ཆུང་མི་འདྲ་བ་༡༠ དང༌། གསང་སྤྱོད་༢ བཅས་ཁང་མིག་དེ་དག་འཛིན་ཁང་དང་ཡིག་ཚང་ལ་སྤྱོད་མུས་ཡིན། དེ་རྗེས་༡༩༩༡ ལོར་དགེ་ཆེ་ཝེན་ཀེ་ཊི་ཤི་ཝར་ལུ་(Venketshwarlu) སྐབས་སུ་སླར་ཡང་འཛིན་ཁང་༥ གསར་རྒྱག་གིས་ཁྱོན་ཁང་མིག་༡༦ ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༠ ལོར་གཞིས་ལས་ཁང་ནས་འགྲོ་གྲོན་གནང་བའི་འོག་ཞལ་འདོན་ཚོགས་ཁང་༡ དང་ཐབ་ཚང་༡ ཡོད་རུང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༢ ལོར་ཚོགས་ཁང་དེ་བཞིན་ས་གནས་གཞིས་ལས་ཁང་བརྒྱུད་ཨི་ཊ་ལིའི་ནང་འཚོ་བཞུགས་སྦྱིན་བདག་མཆོག་གྲུབ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱི་རོགས་རམ་འོག་གསར་རྒྱག་གནང༌། ད་ལྟ་བྱིས་གསོ་ཁང་གསར་རྒྱག་གནང་སྟེ། བྱིས་གསོ་ཁང་ནང་ཁང་མིག་ཆེ་བ་༤ དང༌། འབྲིང་བ་༤ ཡོད། དེ་དག་ལས་ཞལ་འདོན་ཚོགས་ཁང་༡  གསོལ་ཚིགས་ཁང་༡  དཔེ་མཛོད་ཁང་༡
འཁྲབ་ཆས་ཁང་སློབ་འཁྲིད་ཡོ་ཆས་ཁང་བཅས་ཁང་མིག་༥ སློབ་གྲྭས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་མུས་ཡིན།
སློབ་གྲྭ་དབུ་བཙུགས་སྐབས་ལོ་ཤས་རིང་འཐུང་ཆུ་གཙང་པོ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པ་དང༌། རྗེས་སུ་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༢ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་ངོས་ནས་ཆུ་འཐེན་འཕྲུལ་འཁོར་ཞིག་གསར་འཛུགས་གནང་སྟེ་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༣ ལོར་ལེགས་གྲུབ་ཀྱིས་ད་ལྟའང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
ད་ལྟའི་ཆར་འཛིན་རིམ་དང་པོ་ནས་བརྒྱད་པ་བར་ཅོག་ཙེ་རྐུབ་སྟེགས་ཆ་ཚང་དང་རླངས་འཁོར་གཉིས་རེ། སྐམ་གློག་༡ གློག་ཀླད་གྲངས་༩ དཔེ་མཛོད་ཁང༌། ཞལ་འདོན་ཚོགས་ཁང༌། གསོལ་ཚིགས་ཁང་སོགས་མཐུན་རྐྱེན་གང་ལེགས་འཛོམས་ཤིང༌། སློབ་གྲྭའི་མདུན་ཕྱོགས་སུ་རྩེད་ཐང་༡ དང༌། ལྡུམ་རྭ་༢ ལུས་རྩལ་རྩེད་ཆས་མི་འདྲ་བ་ཁག་༦ སོགས་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༧༤ ལོ་ནས་༡༩༨༧ བར་ཉིན་གུང་གསོལ་ཚིགས་འབྲས་དང་དྷ་ལི་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༧ ནས་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱིས་བདུན་རེར་སྒོ་ང་ཐེངས་གཉིས་ཤིང་ཏོག་ཐེངས་གཉིས། ཚལ་རིགས་ཐེངས་གཅིག སྣུམ་བསྲེགས་བག་ལེབ་ཐེངས་གཅིག་བཅས་ཟས་བཅུད་ལྡན་པའི་གསོལ་ཚིགས་ཆེད་བསྒྲིགས་གནང༌།

༣།    སློབ་འཇུག་གནས་སྟངས།

ཐོག་མར་སློབ་གྲྭ་དབུ་བཙུགས་པའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༣ ནས་༢༠༠༨ བར་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་མ་གྲངས་༡༡༧༠ བྱུང་ཡོད་པ་དང༌། འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པ་ཐོན་པའི་སློབ་མ་གྲངས་༢༩༧ བྱུང་འདུག
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་སྡོམ་རྩིས་བྱས་པ་ལྟར་ན། ལོར་དེར་སློབ་ཕྲུག་བུ་༤༨ དང་བུ་མོ་༥༤ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་༡༠༢ ཡོད་པ་ཚང་མ་ཉིན་སློབ་ལ་འགྲོ་བཞིན་པའི་བོད་རིགས་སློབ་ཕྲུག་ཤ་སྟག་ཡིན། དགེ་རྒན་༡༤ དང་སྤྱིར་བཏང་ལས་བྱེད་༣ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་དགེ་ལས་༡༧ ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་སློབ་ཕྲུག་གི་གྲངས་འབོར་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

༤།    ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།

སློབ་གྲྭ་འདི་དང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་སྤྱི་མཚུངས་བཞིན་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཤེས་ཡོན་ཞིབ་འཇུག་དང་སྦྱོང་བརྡར་ལྷན་ཚོགས་(NCERT)ཀྱིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་བསླབ་གཞི་སྤྱི་དང༌། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་དང་བོད་ཁྱིམ་ཤེས་ཡོན་འཕེལ་རྒྱས་སྡེ་ཚན་གྱིས་རྩོམ་སྒྲིག་བྱས་པའི་བསླབ་གཞི་རྣམས་སློབ་ཁྲིད་ལག་བསྟར་ཞུ་མུས་ཡིན་ཞིང༌། གཞི་རིམ་གོང་མའི་ཡིག་རྒྱུགས་སྐབས་དབུས་འབྲིང་སློབ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་(CBSE)ཡོངས་ཁྱབ་ཡིག་རྒྱུགས་ནང་འཛུལ་ཞུགས་གནང་མུས་ཡིན། སྔོན་འགྲོ་ནས་གཞི་རིམ་འོག་མ་བར་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་བརྒྱུད་ལམ་གཙོ་བོ་བོད་ཡིག་ཡིན་པ་དང༌། འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ཡན་ཨིན་ཡིག་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་གནང་བཞིན་ཡོད། སློབ་གྲྭ་འདི་ནས་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པ་སློབ་ཐོན་བྱུང་རྗེས་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་བརྒྱུད་ཌལ་ཧོར་གཏན་སློབ་དང༌། སིམ་ལ་གཏན་སློབ། རྡོར་གླིང༌། སྤོན་ཊ་སོགས་སུ་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱིས་གཞི་རིམ་གོང་མའི་སློབ་གཉེར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདི་བཞིན་ཞོགས་པ་ཆུ་ཚོད་༧་༣༠ ནས་སྐར་མ་༨་༤༥ བར་སློབ་གྲྭའི་ཚོགས་ཁང་ནང་རང་སྦྱོང་ཚོགས་དགོས་ཤིང༌། རང་སྦྱོང་ལྟ་རྟོག་གནང་མཁན་དགེ་རྒན་གཉིས་རེས་མོས་སུ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད། དེ་རྗེས་རྩེད་ཐང་སྟེང་དགེ་སློབ་རྒྱས་འཛོམས་ཐོག་འཛིན་རིམ་གསུམ་པ་ཡན་གྱི་སློབ་ཕྲུག་རེས་མོས་ཀྱིས་སྙན་ཚིག་གྱེར་འདོན་དང༌། འཛིན་རིམ་ལྔ་པའི་སློབ་ཕྲུག་རེས་མོས་ཀྱིས་ཉིན་རེའི་བསམ་ཚུལ་སྐོར་གཏམ་བཤད། འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་དང་བདུན་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་སྒྲུང་གཏམ་དང་ཉིན་རེའི་གསར་འགྱུར་ངོ་སྤྲོད། འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་སྤྱིར་བཏང་ཤེས་བྱའི་སྐོར་དྲི་བ་གཏོང་ལེན་བྱས་མཐར་རོལ་དབྱངས་དང་བཅས་འཕགས་བོད་གཉིས་ཀྱི་རྒྱལ་གླུ་གཏོང་གི་ཡོད།
ཆུ་ཚོད་༩་༢༥ ནས་༡༢་༡༥ བར་འཛིན་གྲྭ་འཚོགས་པ་དང༌། དེ་རྗེས་ཆུ་ཚོད་གཅིག་རིང་ཉིན་གུང་གསོལ་ཚིགས་བར་གསེང༌། སྐབས་དེར་བོད་དགེ་རེས་མོས་ཀྱིས་སློབ་མ་ཚོའི་ཞལ་ལག་ལ་གཟིགས་རྟོག་གནང་གི་ཡོད་ལ། ཆུ་ཚོད་༡་༡༥ ནས་༣་༣༠ བར་ཉིན་རྒྱབ་འཛིན་གྲྭའི་དུས་ཡུན། ཕྱི་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་༣་༣༠ ནས་༥་༠༠ བར་སློབ་གསེང་བྱེད་སྒོ་དང་རང་སྦྱོང་གི་དུས་ཚོད་བཅས་ཡིན།
སློབ་གྲྭའི་ནང་རྒྱུན་ལྡན་སློབ་ཐུན་རིགས་ཕུད། སློབ་མའི་ལུས་སེམས་འཚར་ལོངས་བདེ་ཐང་ཡོང་ཐབས་དང༌། སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་རིག་གནས་དང་བྱེད་སྒོ། ཁྱད་པར་བོད་ཀྱི་ཐུན་མིན་རིག་གཞུང་གཅེས་འཛིན་ལ་དམིགས་པའི་རིག་གཞུང་གི་བྱེད་སྒོ་གང་མང་འཆར་འགོད་ཀྱིས་འཛུགས་སྐྱོང་གནང་བཞིན་ཡོད། དེ་ཡང་དཔེར་ན། སྲོལ་རྒྱུན་གཞས་སྣ་དང་ཟློས་གར་འགྲན་བསྡུར། རིག་གཞུང་བགྲོ་གླེང༌། སྙན་ཚིག་སྐྱོར་འདོན། ཡིག་གཟུགས་འགྲན་བསྡུར། ཚིག་སྒྲུབ་འགྲན་བསྡུར། རྩོམ་བྲིས་འགྲན་བསྡུར། གཏམ་བཤད། རིག་རྩལ་འགྲན་བསྡུར། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་སྦྱང་བཤད། སྲོལ་རྒྱུན་རྩེད་རིགས། ལོ་འཁོར་ལུས་རྩལ་འགྲན་ཚོགས། སློབ་གྲྭའི་ཉེ་འཁོར་གཙང་བཟོ་དང་ཤིང་འཛུགས་ནགས་འདེབས་སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྣ་མང་སྤེལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ཤེས་ཚད་སྤྱི་དང༌། བྱེ་བྲག་སློབ་སྦྱོང་གི་ལག་ལེན་དང་སྤྲོ་བ་ཤུགས་ཆེར་འཕེལ་བའི་ཕན་རླབས་མངོན།

༥།    གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

སློབ་གྲྭ་འདིར་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་བླ་ན་མེད་པ་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བླ་ཆེན་དང༌། རང་གཞུང་གི་མཛད་གཙོ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད། མཁས་དབང༌། སྐུ་མགྲོན་སོགས་རྒྱུན་མར་ཕེབས་ཡོད་པ་རེ་རེ་བཞིན་འབྲིར་མི་ལང་ཡང༌། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས་ཁག་ཅིག་དཔེ་མཚོན་དུ་བཀོད་པ་གཤམ་གསལ།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ དང༌། ༡༩༩༥།༢༠༠༤ སོགས་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་སྔ་རྗེས་ཐེངས་དྲུག་ཙམ་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཆིབས་བསྒྱུར་འཚམས་གཟིགས་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས་ཏེ། དགེ་སློབ་ཕ་མ་བཅས་པར་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་ཟབ་རྒྱས་སྩལ་པས། འདུས་ཚོགས་དགེ་སློབ་མི་མང་བཅས་པའི་རྨོངས་མུན་སེལ་བའི་ཉིན་མོ་ལྟར་གྱུར་ཏེ་ལེགས་ཉེས་བླང་དོར་དང་དུས་རྒྱུན་འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་སོགས་སྤྱི་སྒེར་གྱི་དོན་གནས་གང་ཅིར་ཕན་རླབས་གཏིང་ཟབ་བྱུང༌། མཐའ་མའི་འཚམས་གཟིགས་དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༡ ཚེས་༡༡ ནས་༡༤ བར་གཞིས་ཆགས་སུ་སྐུ་བཞུགས་དང༌། ཚེས་༡༢ ཉིན་སློབ་གྲྭར་འཚམས་གཟིགས་ཀྱིས་སློབ་མའི་ཚན་རིག་འགྲེམས་སྟོན་ལ་ཐུགས་དགྱེས་ཉམས་ཆེན་པོས་གཟིགས་ཞིབ་ཀྱིས་བསྔགས་བརྗོད་ཀྱང་གནང༌། སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་ཕྱག་ཚོད་ཕྱེད་ཀའི་རིང་ཤེས་ཡོན་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་སྐོར་དང༌། ཕ་མེས་ནས་བརྒྱུད་པའི་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་རྒྱུན་འཛིན། ནང་ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་སེམས་བཟང་པོར་ཐུག་ཡོད་ཚུལ། སྙིང་རྗེའི་དགོས་པ་སོགས་རྩ་ཆེའི་བཀའ་སློབ་བཀའ་དྲིན་སྩལ།
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༦ ལོར་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་རྒྱལ་མཆོག་གིས་འཚམས་གཟིགས་གནང་སྟེ། དགེ་སློབ་རྣམས་ལ་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་གི་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་སྐོར་དང༌། རིག་གནས་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཐོག་འབད་བརྩོན་དགོས་གལ། དེང་སྐབས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་དེ་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་ཕྱོགས། དགེ་སློབ་དབར་བྱམས་བརྩེ་དང་གུས་བཀུར་ཐད་དམིགས་བསལ་ཐུགས་སྣང་དགོས་པ་སོགས་ཐད་གལ་ཆེའི་ལམ་སྟོན་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༩ ཟླ་༢ པའི་ནང་དཔལ་ལྡན་ྋས་སྐྱ་གོང་མ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས་ཏེ་ཕྲུ་གུའི་ཤེས་ཡོན་སྤྱི་དང༌། ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་སོགས་དགོས་གལ་བཀའ་སློབ་གནང་རྗེས། འཛིན་ཁང་རེ་རེ་བཞིན་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་རབ་གནས་བྱིན་རླབས་བཀའ་དྲིན་སྩལ།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༤ ཚེས་༢༦ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དྲུང་ཆེ་ཝར་མ་དང༌། ཤེས་རིག་ཟུང་དྲུང་རི་ཁ་བཀྲ་ཤིས་ནོར་བུ་གཉིས་ཀྱིས་འཚམས་གཟིགས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༤ པའི་ནང་དཔལ་ལྡན་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེས་ནོར་རྒྱས་གླིང་གཞིས་ཆགས་སུ་འཚམས་གཟིགས་ཀྱིས་མི་མང་དང་དགེ་སློབ་ཚང་མར་བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང༌། རང་གཞུང་གི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས། མི་སྒེར་གྱི་ལས་འགན་དང་བླང་དོར་བྱ་ཚུལ་སོགས་བཀའ་སློབ་ཟབ་རྒྱས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༨ པའི་ནང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་ལགས་དང༌། སྤྱི་འཐུས་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས་ལགས་རྣམས་གཉིས་འཚམས་གཟིགས་ཀྱིས་སློབ་སྦྱོང་དང༌། གཙང་འཕྲོད། ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་སོགས་ཐད་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༡༠ ཚེས་༣ ནས་༤ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་རན་ནཱ་དང༌། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་གཉིས་ཀྱིས་ལོ་འཁོར་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ཟླ་༨ ཚེས་༥ ཉིན་བོད་གཞུང་དབུས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཨེམ་ཆི་པདྨ་རྡོ་རྗེ་ལགས་དང༌། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་ལས་བྱེད་སྐལ་བཟང་ལྷ་མོ་ལགས་གཉིས་སློབ་གྲྭར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་སློབ་མ་རྣམས་ལ་ཕྱི་ལུགས་དང་བོད་ལུགས་གསོ་བ་རིག་པ་སོ་སོའི་ཐོག་ནས་སྤྱིར་ནད་ཀྱི་འབྱུང་རྐྱེན་དང༌། བྱེ་བྲག་རེག་དུག་དང་འགོས་ནད་ཀྱི་སྐོར་སྤང་བླང་བྱེད་སྒོ་ཁ་གསལ་གོ་བདེའི་སྒོ་ནས་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད།

ཌོ་ལན་ཇི་བོན་གཞིས་ཉིན་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།     འགོ་འཛུགས།

ཌོ་ལན་ཇི་བོན་གཞིས་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ནི། བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་མེས་པོ་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་གདན་ས་དཔལ་གཤེན་བསྟན་སྨན་རི་གླིང་གི་གཤམ་དུ་ཌོ་ལན་ཇི་ས་གནས་ལ་ཆགས་ཡོད། དེ་ནི་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་རྒྱལ་ས་སིམ་ལ་ནས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༦༡ ཙམ་དང༌། སོ་ལན་རྫོང་ཐོག་ནས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༡༦ ཙམ་གྱི་སར་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༦ ལོར་ྋསྨན་རིའི་ཡོངས་འཛིན་སྨྲ་བའི་དབང་པོ་དཔོན་སློབ་བསྟན་འཛིན་རྣམ་དག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་ཀེ་ཐོ་ལིག་ངལ་སེལ་ཞབས་ཞུ་སྡེ་ཚན་གྱི་སྐུ་ཚབ་ལྕམ་སྐུ་ར་མི་ལ་ཀ་པུར་(Ramilla Kapoor) གྱི་ལམ་སྟོན་འོག ཌོ་ལན་ཇི་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་འདི་བཞིན་ཀེ་ཐོ་ལིག་ངལ་སེལ་ཞབས་ཞུ་ཚོགས་པ་(Catholic Relief Centre) གྱི་རོགས་རམ་འོག་གཞིས་ཁང་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་འགོ་འཛུགས་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༧ ལོར་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེ་གཞུང་ནས་ཐོག་མར་སློབ་ཕྲུག་༢༠ དང་དགེ་རྒན་༡ ཡོད་པའི་གཞི་རིམ་འོག་མའི་སློབ་གྲྭ་ཞིག་གསར་འཛུགས་གནང༌། ཐོག་མར་སློབ་ཁང་གི་དོད་དུ་རྩྭ་འདམ་གྱིས་བཟོས་པའི་ཁང་པའི་སྟེང་རྩྭ་ཁེབས་བཏིང་ཡོད་པ་དེའི་ནང་འཛིན་གྲྭ་འཚུགས་ནས་སློབ་ཁྲིད་གནང༌། ཕྱིས་སུ་ཁང་མིག་༣ གསར་རྒྱག་གནང་ནས་ཁང་མིག་༢ འཛིན་ཁང་དང་ཁང་མིག་༡ ཡིག་ཚང་བཟོས། ཕྱི་ལོ་༡༩༧༥ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདི་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་འཇུག་བཞེས་ཀྱིས་བོན་གཞིས་ཌོ་ལན་ཇི་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཞེས་པར་མིང་བསྒྱུར། སྐབས་དེར་སློབ་ཕྲུག་༦༠ དང་དགེ་རྒན་༢ ཡོད། ཕྱི་ལོ་༡༩༨༨ ལོར་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས་སྐབས། ྋསྐྱབས་རྗེ་ྋརྒྱལ་བ་སྨན་རིའི་ཁྲི་འཛིན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་སློབ་གྲྭའི་གནས་སྟངས་སྙན་གསན་ཞུས་པར་སློབ་གྲྭ་འདི་དམའ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནས་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭར་གནས་སྤར་དགོས་པའི་བཀའ་སློབ་གནང་བར་བརྟེན། ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདི་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭར་གནས་སྤར་གནང༌། དེ་ནས་སླར་ཡང་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ལོར་གཞི་རིམ་གོང་མའི་གནས་རིམ་དུ་སྤར་ཆ་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༥༠༩ དང༌། དགེ་རྒན་༢༨ ཡོད།

༢།     མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

ཐོག་མར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་རོགས་སྐྱོར་འོག་འཛིན་ཁང་༤ གསར་རྒྱག་གནང༌། དེ་རྗེས་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༧ ལོར་ཨ་རིའི་ལྕམ་སྐུ་ཐེ་ལུ་ཁ་(Mrs.Thealuka)ནས་ཁང་མིག་གཉིས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་གནང༌། སླར་ཡང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༠ ལོར་འཛིན་ཁང་༣ གསར་རྒྱག་གནང༌། དེ་མིན་གྱི་འཛིན་ཁང་ཕལ་ཆེ་བ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༡ ལོར་སུད་སིར་གནས་སྡོད་དགོན་པའི་སྦྱིན་བདག་སྐུ་ཞབས་ཇོ་སིཕ་ཨོབ་ཊི་ཀར་(Mr.Joseph Optiker)ལགས་ཀྱིས་རོགས་སྐྱོར་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་འཛིན་ཁང་༥ གསར་རྒྱག་གནང༌། སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཁང་ཕལ་མོ་ཆེ་ཌོ་ལན་ཇི་བོན་པོའི་གཞིས་ཆགས་མི་མང་ནས་གསར་རྒྱག་གནང་ཞིང༌། བཟོ་བཅོས་དང་བདག་གཅེས་ཀྱི་ལས་དོན་རྣམས་ཌོ་ལན་ཇི་བོན་པོ་གཞིས་ཆགས་ལས་ཁང་ནས་འགན་བཞེས་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ལོར་སློབ་གྲྭའི་འཛིན་ཁང་ཐོག་བརྩེགས་གསུམ་ཅན་གསར་རྒྱག་གིས་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པར་བོགས་མའི་ཐོག་རྩིས་སྤྲོད་གནང༌། དེ་ནས་བཟུང་བཟོ་བཅོས་དང་བདག་གཅེས་ཀྱི་ལས་དོན་ཡོངས་རྫོགས་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་པས་ཐུགས་འགན་བཞེས་མུས་ཡིན། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་གཅིག་གྱུར་འཆར་འགོད་འོག་སློབ་གྲྭའི་ནང་ཚན་རིག་བརྟག་དཔྱད་ཁང་དང༌། ཉུང་མཐའི་སྦྱང་བྱའི་གནས་ཚད་ཁང༌། རྩིས་རིག་བརྟག་དཔྱད་ཁང༌། ཤེས་ཡོན་ཐོན་ཁུངས་ལྟེ་གནས་ཁང༌། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་གནས་སོགས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཡོད།

༣།     སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྡོམ་རྩིས་ལྟར་ན། ལོར་དེར་སློབ་ཕྲུག་བུ་༣༠༤ དང་བུ་མོ་༡༩༩ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༥༠༤ ཡོད་པ་ཚང་མ་ཉིན་སློབ་ཡིན་ཞིང༌། སློབ་ཕྲུག་༤༧༩ བོད་རིགས་ཡིན། དགེ་རྒན་༢༨ དང་ལས་བྱེད་༤ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་དགེ་ལས་༣༢ ཡོད། ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་ཌོ་ལན་ཇི་བོད་གཞིས་སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆག་གི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ། སྔོན་འགྲོ་ནས་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་བར་གྱི་ལོ་འཁོར་ཡིག་རྒྱུགས་སྐབས་རྒྱུགས་འཕྲོད་བརྒྱ་ཆ་དུས་རྒྱུན་ཕལ་ཆེ་བར་བརྒྱ་ཆ་༡༠༠ བླངས་ཡོད། འདས་པའི་ལོ་ལྔ་རིང་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་ནས་བཅུ་པ་བར་གྱི་ལོ་འཁོར་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

༤།     ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།

སློབ་གྲྭ་འདིར་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཤེས་ཡོན་ཞིབ་འཇུག་དང་སྦྱོང་བརྡར་ལྷན་ཚོགས་(NCERT)ཀྱིས་གཏན་འབེབས་སློབ་གཞི་ལག་བསྟར་གྱིས་གཞི་རིམ་གོང་མའི་ཡིག་རྒྱུགས་སྐབས་དབུས་འབྲིང་སློབ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས(CBSE)ཡོངས་ཁྱབ་ཡིག་རྒྱུགས་ནང་འཛུལ་ཞུགས་གནང་མུས་ཡིན། སྔོན་འགྲོ་ནས་གཞི་རིམ་འོག་མ་བར་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་བརྒྱུད་ལམ་གཙོ་བོ་བོད་ཡིག་ཡིན་པ་དང༌། འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ཡན་ཨིན་ཡིག་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་གནང་བཞིན་ཡོད། འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་ཐོན་རྗེས་སློབ་ཕྲུག་རྒྱུགས་འབྲས་བཟང་བ་རྣམས་ལ་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མཐོ་སློབ་སློབ་ཡོན་རོགས་རམ་ཐོབ་ཀྱི་ཡོད། སློབ་གྲྭའི་ནང་རྒྱུན་ལྡན་སློབ་སྦྱོང་རིགས་ཕུད་ད་དུང་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་གཅེས་འཛིན་དང་ལུས་སེམས་བདེ་ཐང་ལ་དམིགས་པའི་བྱེད་སྒོ་སྣ་མང་གོ་སྒྲིག་གནང་བཞིན་ཡོད། དེ་ཡང་དཔེར་ན། སློབ་ཕྲུག་ཚོར་མིག་དཔེ་སྟོན་སླད་དུས་ཆེན་ཁག་ཏུ་དགེ་ལས་རྣམས་ཀྱིས་སྲོལ་རྒྱུན་གླུ་གར་ཞབས་བྲོ་འཁྲབ་སྟོན། སློབ་ཕྲུག་ཁྲོད་གཞས་སྣ་དང་ཟློས་གར་འགྲན་བསྡུར། རིག་གཞུང་དང་སྤྱི་ཚོགས་གནད་དོན་བགྲོ་གླེང་འགྲན་བསྡུར། སྙན་ཚིག་སྐྱོར་འདོན། ཨིན་ཧིན་བོད་ཡིག་ཐོག་རྩོམ་ཡིག་དང་ཡིག་གཟུགས་འགྲན་བསྡུར། གཏམ་བཤད་དང་རིག་རྩལ་འགྲན་བསྡུར། སྲོལ་རྒྱུན་རྩེད་རིགས་དང་རི་མོ་འགྲན་བསྡུར། ལུས་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་སོགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་བཞིན་སྔ་དགོང་སློབ་གྲྭའི་ཞལ་འདོན་ཆག་མེད་ཐོག རང་སྦྱོང་ཡང་རང་མོས་ངང་ཚུགས་བཞིན་ཡོད། སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་མ་ཚོས་སོ་ལན་རྫོང་དང་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཚོགས་བྱེད་སྒོའི་ཁྲོད་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱིས་གཟེངས་རྟགས་མང་པོ་བླངས་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། རྫོང་སློབ་གྲྭའི་ལོ་འཁོར་ལུས་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ཁྲོད་མི་ཊར་༡༠༠ དང་༢༠༠ རྒྱུག་ཤར་དང༌། འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་དང༌། དྲུག་པ། བདུན་པ། བརྒྱད་པ་བཅས་ཀྱི་སྦེ་ག་(Wrestling)ཨང་རིམ་དང་པོ་ཐོབ། མངའ་སྡེའི་འགྲན་ཚོགས་སྐབས་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་དང༌། དྲུག་པ། བརྒྱད་པ་བཅས་ཀྱི་སྦེ་གའི་རྟགས་མ་ཐོབ། རིག་གཞུང་བྱེད་སྒོར་མཚོན་ན། འཛིན་རིམ་དགུ་པ་དང་བཅུ་པའི་རྩོམ་ཡིག་སྐྱོར་འདོན་དང༌། འཛིན་རིམ་དགུ་པའི་རིག་རྩལ་འགྲན་བསྡུར། ཨིན་ལན་བོད་ཀྱི་ཐེབས་རྩས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་རྒྱལ་ཡོངས་རྩོམ་ཡིག་འགྲན་བསྡུར་ཁྲོད་འཛིན་རིམ་བདུན་པའི་སློབ་མ་ཚེ་དབང་འབུམ་མཆོག་ལ་གཟེངས་རྟགས་དང་བྱ་དགའ་སྒོར་༡༠༠༠ ཐོབ། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ལོར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་རྒྱལ་ཡོངས་གཏན་ཉིན་སློབ་གྲྭའི་བོད་ཡིག་རྩོམ་ཡིག་འགྲན་བསྡུར་ལས་རིམ་ཁྲོད། སློབ་གྲྭ་འདིའི་འཛིན་རིམ་དགུ་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཉི་མ་འབྲུག་གྲགས་ལ་ཕུལ་བྱུང་རྩོམ་ཡིག་གི་གཟེངས་བསྟོད་ལག་འཁྱེར་དང་ཕྱག་དངུལ་བཅས་གསོལ་རས་ཐོབ། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ལོར་འཛིན་གྲྭ་བརྒྱད་པའི་སློབ་མ་བསྟན་འཛིན་འགྲོ་དོན་དང་ཚེ་དབང་འབུམ་མཆོག་གཉིས་ལ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཏན་ཉིན་སློབ་གྲྭ་ཡོངས་ཀྱི་བོད་སྐད་བགྲོ་གླེང་འགྲན་བསྡུར་ནང་ཨང་རིམ་དང་པོའི་བྱ་དགའ་གསོལ་རས་ཐོབ། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་ནས་དགེ་རྒན་ཚོར་ཆེད་ལས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་སླད་སྦྱོང་བརྡར་རིམ་ཅན་དུ་སྤྲོད་མུས་ཐོག བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་བོད་སྐད་ཐོག་སློབ་ཚན་འཁྲིད་ཐབས་ཀྱི་ཟབ་སྦྱོང་དང༌། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་སྐོར་གྱི་ཟབ་སྦྱོང་སོགས་དགོས་ངེས་ཟབ་སྦྱོང་གོ་སྒྲིག་གནང་བར་དང་དོད་ཆེན་པོས་འཛུལ་ཞུགས་བྱས་པ་དེས། སློབ་གྲྭ་འདིའི་དགེ་རྒན་ཚོའི་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཕྱོགས་སྤྱི་དང་ཆེད་ལས་ནུས་ཚད་གོང་མཐོར་གཏོང་བར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད།

༥།     གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་གཉིས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ལས་འཛིན་ཡང་ནས་ཡང་དུ་གཟིགས་སྐོར་གནང་བ་དེས་སློབ་གྲྭའི་ཤེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཞིང༌། ལྷག་པར་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ས་གནས་འདིར་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༨ དང་༢༠༠༧ སོ་སོར་ཆིབས་བསྒྱུར་གནང་སྐབས་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་ཟབ་རྒྱས་སྩལ་ཞིང༌། ྋསྐྱབས་རྗེ་ྋརྒྱལ་བ་སྨན་རི་ཁྲི་འཛིན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་ས་གནས་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྟོན་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཞོན་བླ་ཁྲི་མཁན་པོ་དགེ་བཤེས་ཉི་མ་གྲགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་དང༌། ས་གནས་འགོ་འཛིན། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་བཅས་ནས་དུས་རྟག་ཏུ་འཚམས་གཟིགས་ཀྱིས་ཐུགས་འཁུར་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེར་གནང་དང་གནང་མུས་ཡིན།

ཏི་ཛུ་ཉིན་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།    འགོ་འཛུགས།

ཏི་ཛུ་དར་རྒྱས་གླིང་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ནི། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༤ ཟླ་༢ ཚེས་༢ ལ་གསར་འཛུགས་གནང་ཞིང༌། རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་ཨ་སམ་མངའ་སྡེའི་ཏིན་སུ་ཀི་ཡ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མེ་འཁོར་འབབ་ཚུགས་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༡༧༠ ཙམ་དང༌། སྐོར་ལམ་པར་ཤུ་རམ་བརྒྱུད་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༢༩༠ ཙམ་གྱི་སར་ཏི་ཛུ་དར་རྒྱས་གླིང་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་གྲོང་སྡེ་བཞི་པའི་ས་ཁོངས་སུ་ཆགས་ཡོད།
ཏི་ཛུ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ནི་ཐོག་མར་ས་གནས་རྫོང་དཔོན་གྱི་ཕྱག་རོགས་སྐུ་ཞབས་ཌོ་གལ་(B.S. Dougal)ཞེས་པས་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༣ ལོར་ས་ཆ་འཚོལ་ཞིབ་གནང་བ་དང༌། དེ་རྗེ་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༤ ལོར་ཨ་སམ་དང་ན་ག་ལན་ཌི་མངའ་སྡེ་གཉིས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་གཅིག་ལྕོགས་སྐུ་ཞབས་ཝིཤི་ནུ་ས་ཧེ་(Vishnu Sahay)ནས་གཞིས་ཆགས་སྒོ་འབྱེད་གནང་འདུག
དེ་སྔ་ཨ་སམ་གྱི་ས་ཁུལ་དེ་དག་ལ་རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་མཐའ་ཁུལ་(NEFA)ཟེར་ཞིང་ལོ་རབས་བདུན་ཅུ་པའི་ནང་བོད་དང་ས་འབྲེལ་གྱི་རི་རྒྱུད་ཁུལ་ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་སྡེ་ཞེས་ལོགས་སུ་གྱུར། ཏི་ཛུ་ཉིན་སློབ་དང་གཞིས་ཆགས་འདི་ལོ་ཧིད་རྫོང་(Lohit)གི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་ཉེ་འདབས་སུ་ཆགས་ཡོད། ས་ཁུལ་འདི་དག་ཏུ་ལྷུན་སྟུག་ནགས་ཚལ་དང་སྔོ་ལྗང་ཁོར་ཡུག་གི་མཛེས་ཉམས་རབ་ཏུ་ངོམ་ཞིང༌། དབྱར་དུས་ཚ་དྲོད་ཆེ་ཞིང་ཆར་ཞོད་ཧ་ཅང་མོད་པ་ཞིག་ཡིན།

༢།    མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

ཏི་ཛུ་ཉིན་སློབ་འདི་ཐོག་མར་འཛིན་ཁང་དང་དགེ་རྒན་ལས་ཤག མི་མང་རང་འགུལ་གྱི་ཐོག་ནས་གསར་རྒྱག་གནང་བའི་སྨྱུག་ཁང་ཐེབས་ཆག་ཁ་ཤས་ནང་འགོ་འཛུགས་གནང༌། སློབ་གྲྭའི་མིང་གཞུང་རྙིང་པའི་ནང་གསལ་སློབ་ཕྲུག་ཁ་གྲངས་༢༠ དང༌། དེ་རྣམས་ཐོད་བརྒལ་ཐོག་ནས་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་ལ་བཞག་ཡོད། དགེ་ལས་ཁ་གྲངས་༤ ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་དགེ་ཆེ་དང༌། ཨིན་ཇི་དགེ་རྒན་གཅིག་ལྕོགས་སྐུ་ཞབས་ར་ཝལ་(D.V.S. Rawal)དང༌། བོད་ཡིག་དགེ་རྒན་ཤེས་རབ་དང་རྡོ་རྗེ། སློབ་གྲྭའི་ལས་དྲུང་ལྕམ་ཨར་པ་ན་བཅས་རེད་འདུག
ཕྱི་ལོ་༡༩༦༤ ལོར་ལོ་ཧིད་ས་གནས་རྫོང་དཔོན་ལས་རོགས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་འོག་སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཨར་པོའི་འགན་ལེན་པ་རྒྱ་གར་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ཟུར་པ་ཅོ་ཀི་ལ་མོན་གོ་ཧེན་ལ་སྤྲད་པ་དང༌། ཨར་པོའི་ལས་གཞི་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༤ ཟླ་༦ ཆེས་༡༥ ལ་འགོ་བཙུགས་ནས་མཐའ་མ་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༥ ཟླ་བ་༢ ཚེས་༡༥ ལ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང༌།
དེ་སྔའི་དགེ་ལས་སྡོད་ཁང་སྨྱུག་ཁང་རྣམས་ཞིག་རལ་དུ་གྱུར་ནས་དགེ་ལས་རྣམས་ཏི་ཛུ་གྲོང་རྡལ་ལ་བཞུགས་དགོས་པའི་དཀའ་ངལ་ལ་བརྟེན། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༤ ལོར་དགེ་ལས་བཞུགས་ཁང་༡༢ གསར་སྐྲུན་གནང༌།
དེ་སྔ་བརྒྱབས་པའི་འཛིན་ཁང་དང་ཡིག་ཚང་རྣམས་ཨ་སམ་གྱི་ཁང་པ་ཡིན་སྟབས་སླར་ཡང་སྐྱར་བེད་ཆེད་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༠ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་འཛིན་ཁང་༨ དང་ཡིག་ཚང༌། དཔེ་མཛོད་ཁང༌། གཉེར་ཁང་བཅས་གསར་རྒྱག་གནང༌། དེ་རྗེས་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༧ འཛིན་ཁང་གསར་པ་༣ དང་ལུས་རྩལ་ཟློས་གར་འཁྲབ་ཆས་འཇོག་ས་བཅས་ཁང་མིག་༥ གསར་རྒྱ་གནང༌།
ད་བར་འཛིན་ཁང་ལ་ཉམས་བཟོ་ཆེ་གྲས་༡ དང་ལས་ཤག་ལ་དེ་སྔ་ཉམས་བཟོ་ཐེངས་གཅིག་དང༌། ད་ཆ་ཧིན་སྒོར་འབུམ་དགུ་ཡི་ཉམས་བཟོ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།
སློབ་གྲྭའི་གློག་ཀླད་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་ནང་གློག་ཀླད་གྲངས་༡༤ དང༌། པར་སློག་འཕྲུལ་ཆས་ཆེ་ཆུང་༢ དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་སློབ་ཁྲིད་ཡོ་ཆས་གསར་པ་ཡང་མང་པོ་ཡོད།
སློབ་གྲྭའི་ཆ་རྐྱེན་སློབ་དེབ་གཙོར་གྱུར་དཔེ་མཛོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ནི་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་སྤྱི་མཚུངས་ལྟར་སློབ་ཕྲུག་ཡོངས་ལ་སློབ་དེབ་དང་གཞན་ཡང་དགོས་མཁོའི་དེབ་རིགས་འདང་ངེས་རིན་མེད་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་དག་གོང་རིམ་གྱི་སྒྲིག་གཞི་ལམ་སྟོན་ལྟར་མིག་སྨན་མིག་ཐོག་ཏུ་ཕན་སླད་དགེ་ཕན་སྤྱོད་བཞིན་ཡོད།

༣།    སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།

སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༨ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༠ རིང་གི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆག་ཅི་བྱུང་གི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།
སློབ་གྲྭ་འདི་ནས་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༩ ནས་༢༠༠༨ བར་ཉུང་མཐར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༥༠༠ ཙམ་སློབ་མཐར་ཕྱིན་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྡོམ་རྩིས་ལྟར་ན། ལོར་དེར་སློབ་ཕྲུག་བུ་༦༣ དང་བུ་མོ་༦༠ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་༡༢༣ ཡོད་པ་ཚང་མ་ཉིན་སློབ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་དག་ལས་སློབ་ཕྲུག་༡༢༠ བོད་རིགས་དང༌། སློབ་ཕྲུག་༣ ཡུལ་མིའི་ཕྲུ་གུ་ཡིན། དགེ་རྒན་༡༡ དང་སྤྱིར་བཏང་ལས་བྱེད་༣ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་དགེ་ལས་༡༤ ཡོད།

༤།    ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ལོའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་དང་བརྒྱད་པའི་ལོ་འཁོར་ཡིག་རྒྱུགས་ཁྲོད་སློབ་གྲྭ་འདིར་ཡིག་རྒྱུགས་བརྒྱ་ཆ་༡༠༠ ཐོབ། སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ས་ཁུལ་ཆ་རྐྱེན་ཞན་ས་ནས་སླེབས་རྐྱེན་ཁང་ཚན་ནང་ཁུལ་གྱི་རྩོམ་རིག་དང་རིག་གཞུང་བྱེད་སྒོ་དང༌། རྩེད་མོ་དང་ལུས་རྩལ་འགྲན་བསྡུར་སོགས་སློབ་གྲྭའི་རིག་གཞུང་བྱེད་སྒོའི་ནང་དང་དོད་ཆེན་པོས་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད། བྷལ་ཇཱ་གྷད་ཟེར་བའི་རྒྱལ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་རླུང་འཕྲིན་ལས་རིམ་ནང་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་པ་དང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ལོར་མཚོ་ན་མིད་རྒྱ་མཚོའི་རླུང་འཚུབ་གནོད་སྐྱོན་སྐབས་ཞལ་འདེབས་བསྡུ་རུབ་སོགས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིམ་སྤེལ།
སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་ཚང་མ་ཆེད་ལས་འོས་སྦྱོང་ཐོན་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ལ། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་རང་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་དུས་སྐབས་འོས་འཚམས་སུ་མཉམ་འབྲེལ་ལམ་ལོགས་བཀར་ཅི་རིགས་ཐོག་འབྲེལ་ཡོད་སློབ་ཚན་དང་གནད་དོན་འདྲ་མིན་ཐོག་དགེ་ལས་རྣམས་ལ་ཟབ་སྦྱོང་རིམ་པ་གོ་སྒྲིག་གནང་བར་བརྟེན། དུས་རབས་ཀྱི་འགྱུར་འགྲོས་དང་མཐུན་པའི་དགེ་ལས་ཚོའི་གོ་རྟོགས་དང་ནུས་རྩལ་ཡར་རྒྱས་བཏང་སྟེ་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་གོང་མཐོར་གཏོང་ཐབས་བྱས་ཡོད། ཁྱད་པར་ས་ཁུལ་འདི་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་མཐའ་མཚམས་སུ་གནས་ཡོད་སྟབས། འགྲིམ་འགྲུལ་དང་བརྡ་འཕྲིན་ཧ་ཅང་སྟབས་བདེ་མེད་པ། མི་མང་གི་དཔལ་འབྱོར་གནས་སྟངས་ཞན་པ་ཡིན་པ། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་ཉམས་ཞན་ཆེ་བ་བཅས་ལ་བརྟེན། དཀའ་ངལ་འདི་དག་ལ་གདོང་ལེན་ཆེད་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭའི་ངོས་ནས་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་འབད་རྩོལ་ཆེན་པོ་གནང་ཡོད་ལ། དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་པའི་གྲུབ་འབྲས་གང་ཙམ་བླངས་ཡོད་སྙམ།
ལོ་རེར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ཡན་གྱི་སློབ་མ་ཚོར་བོད་ཡིག་རྩེ་ཕུད་བྱ་དགའ་གསོལ་རས་གནང་བ་དང༌། རྒྱལ་ཡོངས་བོད་ཡིག་འབྲི་རྩོམ་འགྲན་བསྡུར། རྒྱལ་ཡོངས་བོད་ཡིག་ཡིག་གཟུགས་ཕུལ་བྱུང་འདེམས་སྒྲུག་ལས་རིམ་སོགས་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་ལ། ལས་རིམ་འདི་དག་ནང་ཏི་ཛུ་སློབ་གྲྭའི་སློབ་མ་རྣམས་འཛུལ་ཞུགས་བྱས་ཏེ་གྲུབ་འབྲས་གང་ལེགས་བླངས་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ཟླ་༩ ཚེས་༤ ཉིན་གྱི་འགྲན་བསྡུར་ནང་སློབ་གྲྭ་འདིའི་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པའི་སློབ་མ་སངས་རྒྱས་ཆོས་སྒྲོན་ལ་ཨང་རིམ་གཉིས་པའི་ལག་ཁྱེར་དང་གསོལ་རས་ཐོབ་ཡོད་ལ། འཛིན་རིམ་སོ་སོའི་བོད་ཡིག་རྩེ་ཕུད་སློབ་མར་བྱ་དགའ་གནང་མུས་ཡིན།

༥།    གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

ལོ་རབས་བདུན་ཅུའི་ནང་རང་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བཀའ་བློན་ཐུབ་བསྟན་ཉིན་བྱེད་དང་ནང་སྲིད་བཀའ་བློན་དབང་འདུས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་རྣམ་གཉིས་སློབ་གྲྭར་དམིགས་བསལ་འཚམས་གཟིགས་བསྐྱངས་ནས་བཀའ་སློབ་ཟབ་རྒྱས་གནང༌།
དེ་རྗེས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་དང་རང་གཞུང་གི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ། མངའ་སྡེའི་བློན་ཆེན་དང་དཔོན་རིགས་ཆེ་ཁག དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་རིམ་བྱོན། ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་རྣམ་པ་བཅས་ཀྱིས་ཐུགས་ཁུར་ཆེན་པོས་དུས་སྐབས་སོ་སོའི་དགོས་མཁོ་ལ་གཞིགས་པའི་ལམ་སྟོན་རིམ་པར་གནང༌། ཁྱད་པར་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༠ ནང་བོད་མིའི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་དགེ་སློབ་མི་མང་ཡོངས་ལ་ནང་ཆོས་ཀྱི་དོན་སྙིང་ངོ་སྤྲོད་དང༌། དེང་དུས་འཛམ་གླིང་གི་འགྱུར་འགྲོས་དང་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་གནས་སྟངས་སྐོར། ནང་ཆོས་གཙོས་པའི་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གཞུང་གི་འཕྲལ་ཕུགས་ཕན་ནུས། གནའ་དེང་གཉིས་ཀའི་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་བརྩོན་ཆེར་བསྐྱེད་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་ཟབ་རྒྱས་སྩལ་བས་དགེ་སློབ་མི་མང་རྒན་གཞོན་ཚང་མར་ཕན་འབྲས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད།
སྔོན་ཆད་དང་བསྡུར་ན་ཕྲུ་གུའི་གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་ཡར་རྒྱས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་དང༌། དེང་སང་འཛིན་རིམ་འོག་མ་དང་བར་མ་ནས་སློབ་མཚམས་བཞག་ནས་འགྲོ་མཁན་གཅིག་ཀྱང་མེད་ལ། ཁྱིམ་ཚང་ཕ་མ་དང་ཕྲུ་གུ་བཅས་ནས་དོ་སྣང་ཆེན་པོས་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་སྐབས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་བཞིན་ཡོད།

བསྟན་འཛིན་སྒང་ཉིན་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།    འགོ་འཛུགས།

བོད་མི་རྣམས་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་རྗེས་མོན་རྟ་དབང་གི་ཕྱུག་བདག་དོན་པོ་མོར་ཤིང་ནས་བསྟན་འཛིན་སྒང་དུ་གནས་སྡོད་བོད་མི་ཚོའི་གཞིས་ཆགས་ཡུལ་དུ་དམིགས་ཏེ་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་ས་ཆ་ཨེ་ཀར་༢༠༠༠ ཙམ་འདེགས་འབུལ་ཞུས། དེ་ནས་བཟུང་བོད་མི་རྣམས་བསྟན་འཛིན་སྒང་དུ་གནས་གཞི་ཆགས།
བསྟན་འཛིན་སྒང་ནི་ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ཏེ་ཛི་པུར་གྲོང་ཁྱེར་དང་ཀི་ལོ་མི་ཊར་༢༠༠ ཙམ་དུ་ཡོད་པའི་ཀེ་མང་ནུབ་མ་(West Kemang)ཞེས་པའི་རྫོང་ཁོངས་སུ་ཆགས་ཡོད། ས་ཁུལ་དེ་ནི་མཐོ་བརྗིད་གངས་རི་དང་སྔོ་ལྗང་ནགས་ཚལ་གྱིས་མཛེས་ཤིང༌། དགུན་དུས་བསིལ་ཞིང་སྐྱིད་ལ་དབྱར་དུས་ཚ་ཞིང་ཆར་ཆུ་ཧ་ཅང་མོད།
བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་གསར་འཛུགས་གནང་རྗེས་བོད་ཕྲུག་ཚོའི་མ་འོངས་མདུན་ལམ་ཆེད་སློབ་གྲྭ་ཞིག་དགོས་ངེས་ཡོད་སྟབས། ཕྱི་ལོ་༡༩༧༢ ལོར་བསྟན་འཛིན་སྒང་ཉིན་སློབ་གསར་འཛུགས་གནང༌། སློབ་གྲྭ་དེ་བཙུགས་རྗེས་ལམ་སེང་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་ཁོངས་སུ་རྩིས་བཞེས་བཀའ་འཁྲོལ་ཐོབ། ཐོག་མའི་ཆར་སློབ་ཁང་སོགས་ཆ་རྐྱེན་མེད་པས་གཞིས་གྲོང་གཉིས་པའི་སྤྱིལ་ཁང་ཞིག་ཏུ་འགོ་བཙུགས། དེ་རྗེས་སློབ་ཕྲུག་གི་གྲངས་འབོར་རིམ་བཞིན་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་པར་བརྟེན། ཕྱི་ལོ་༡༩༧༧།༧༨ ཡས་མས་སུ་བོད་མིའི་ས་གནས་བདེ་དོན་ལས་ཁང་ནས་རྒྱ་ཁྱོན་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་མ་༡༥༠༤༦ ཡོད་པའི་ས་ཆ་གསོལ་སྩལ་གནང་བའི་སྟེང་གཏན་འཇགས་སློབ་ཁང་ཁང་བརྩེགས་གསར་སྐྲུན་གནང༌།
ཐོག་མར་སློབ་གྲྭ་འགོ་འཛུགས་སྐབས་སློབ་ཕྲུག་༥༠ དང༌། སྤྱིར་བཏང་དགེ་རྒན་༢ དང་བོད་དགེ་༡ བཅས་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་སྔོན་འགྲོའི་ནང་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༧༣ དང༌། འཛིན་གྲྭ་༡ ནས་༥ བར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༡༨༩  འཛིན་གྲྭ་དྲུག་པ་ནས་བརྒྱད་པ་བར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༩༨ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༣༦༠ དང༌། དགེ་རྒན་༡༥ བཅས་ཡོད།

༢།    མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

སློབ་ཁང་ཁང་བརྩེགས་ཆེན་མོ་དེ་ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༧།༡༩༧༨ ལོར་གསར་སྐྲུན་གནང་བ་དང༌། ཁང་བརྩེགས་གཞན་དེ་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༥།༡༩༩༦ ལོར་གསར་བཞེངས་གནང༌། སློབ་གྲྭ་འདིར་འཛིན་ཁང་འདང་ངེས་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤།༢༠༠༥ ལོར་ཐོན་ཁུངས་ལྟེ་གནས་དང༌། དཔེ་མཛོད་ཁང༌། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་ཁང༌། ཚན་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང་དང་རི་མོ་དང་སྒྱུ་རྩལ་སྡེ་ཚན་བཅས་གསར་འཛུགས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོར་དགེ་སློབ་གཉིས་ཀར་གསང་སྤྱོད་ཁང་བརྩེགས་ཟུར་རྒྱག་དང༌། འཛིན་ཁང་འཕར་མ་༥ གསར་རྒྱག་བཅས་ཀྱི་ཆེད་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་སྒོར་འབུམ་༧ ལྷག་བཏང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ལོར་སློབ་གྲྭའི་རྩེད་ཐང་གསར་སྐྲུན་དང༌། ནང་བཅད་ར་སྐོར་གསར་སྐྲུན་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་རྩེད་ཐང་མུ་མཐུད་ཡར་རྒྱས་བཏང་བ་དང༌། ནང་བཅད་ར་སྐོར་ལྷག་འཕྲོས་གསར་སྐྲུན། ལས་ཤག་འཕར་མ་༢ གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞི་འགྲོ་མུས་ཡིན།
ད་ལྟའི་ཆར་སློབ་གྲྭའི་ས་ཁྱོན་དང་ཁོར་ཡུག་ཚང་མ་ཨར་འདམ་གྱི་ར་བས་བསྐོར་ཡོད། སློབ་གྲྭའི་ཉེ་འགྲམ་དུ་སློབ་ཕྲུག་ཉལ་ཁང་ཞིག་ཡོད་པའི་ནང་རྟ་དབང་སོགས་ས་ཁུལ་ཉེ་ཁག་ནས་སླེབས་པའི་སློབ་ཕྲུག་༡༥༠ ཡས་མས་གནས་སྡོད་བྱས་ཡོད། ཉལ་ཁང་དེ་ནི་བསྟན་འཛིན་སྒང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁང་ནས་གསར་སྐྲུན་གྱིས་འཛིན་སྐྱོང་གནང་བཞིན་ཡོད། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་བརྒྱུད་ཌན་མག་བྱིས་པའི་ཐེབས་རྩའི་(Danish Children’s Fund)རོགས་རམ་འོག་སྤྱོད་སྒོ་སྣ་མང་ཅན་གྱི་ཚོགས་ཁང་ཆེན་མོ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ཟླ་༣ པར་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བ་དང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་དྷ་ས་བོད་ཀྱི་དགེ་རྩ་ཚོགས་པའི་(Tibet Charity)རོགས་རམ་འོག་སློབ་གྲྭའི་གསོལ་ཐབ་ཁང་ཞིག་གསོ་གནང་བ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང༌།
སློབ་གྲྭའི་མདུན་ཐང་དུ་ཉེ་ལམ་གསར་དུ་བསྐྲུན་པའི་སིལ་སྤོལ་རྩེད་ཐང་དང་ཚོགས་ར། སློབ་གྲྭའི་ཡིག་ཚང་རྒྱབ་ཏུ་ལག་རྩེད་སྤོ་ལོའི་རྩེད་ཐང་སྤུས་ལེགས་བཅས་ཡོད། སློབ་གྲྭར་ཁང་བརྩེགས་ཆེན་པོ་གསུམ་ཡོད་པའི་ནང་གཞི་རིམ་བར་མའི་ཁང་བརྩེགས་དང༌། གཞི་རིམ་འོག་མའི་ཁང་བརྩེགས། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་ཁང་བརྩེགས་བཅས་ཡིན། གཞན་ཡང་སློབ་མའི་སྐྱེད་ཚལ། རྩིས་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། སློབ་གྲྭའི་ཁོར་ཡུག་ཚང་མར་མེ་ཏོག་ལྡུམ་ར། ལམ་ཟུར་དུ་སྲུང་སྐྱོབ་གྱང་ར་བཅས་བཟོས་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིར་དགོས་མཁོའི་མཐུན་རྐྱེན་ཆ་ཚང་འཛོམས་པའི་དཔེ་མཛོད་ཅིག་ཡོད་པའི་ནང་ཨིན་ཇི་དང༌། ཧིནྡི། བོད་ཡིག་གི་དཔེ་དེབ་སྣ་མང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཤིང༌། འཛིན་གྲྭ་ཚང་མར་དཔེ་མཛོད་ནང་དཔེ་དེབ་ཀློག་རྒྱུའི་ཚོགས་ཐེངས་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད་པས་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་དཔེ་དེབ་འདྲ་མིན་ཀློག་རྒྱུར་ཧ་ཅང་དགའ་མོས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དཔེ་མཛོད་ནང་ལོ་རེ་བཞིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་བོད་ཕྲུག་ཚོའི་སློབ་སྦྱོང་གི་གཞོགས་འདེགས་ཆེད་སློབ་དེབ་དང༌། ཀློག་བལྟའི་དེབ་རིགས་སྣ་ཚོགས་མཁོ་སྤྲོད་གནང་མུས་ཡིན། ཞོགས་པར་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་རང་སྦྱོང་གི་འཛིན་གྲྭ་ཟུང་འཛུགས་དང༌། སློབ་སྦྱོང་ཞན་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་ཤེས་ཡོན་གྱི་གནས་ཚད་ཡར་རྒྱས་གཏོང་སླད་ཟུར་དུ་བཅོས་ཐབས་འཛིན་གྲྭ་བཙུགས་ཡོད།
བསྟན་འཛིན་སྒང་དབུས་སློབ་འདིར་ཡན་ལག་སྔོན་འགྲོའི་སློབ་གྲྭ་གཉིས་ཡོད་པ་ནི། བསྟན་འཛིན་སྒང་སྔོན་སློབ་དང༌། འབུམ་སྡེ་ལ་སྔོན་སློབ་བཅས་ཡིན།

༣།    སློབ་འཇུག་དང་ཡིག་རྒྱུགས་གནས་སྟངས།

ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་བསྟན་འཛིན་སྒང་ཉིན་སློབ་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆག་གི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྡོམ་རྩིས་ལྟར་ན། ལོར་དེར་སློབ་ཕྲུག་བུ་༡༧༨ དང་བུ་མོ་༡༩༠ བཅས་བསྡོམས་༣༦༨ ཡོད་པ་ཚང་མ་ཉིན་སློབ་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་ནང་བོད་རིགས་སློབ་ཕྲུག་༣༤༩ ཡོད། དགེ་རྒན་༡༨ དང་སྤྱིར་བཏང་ལས་བྱེད་༣ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་དགེ་ལས་༢༡ ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པ་ཐོན་ཐེངས་དང་པོ་དེ་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༩ ལོར་ཡིན། དེ་ནས་བཟུང་ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༢༢ ཙམ་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པ་སློབ་མཐར་ཕྱིན་མུས་ཡིན། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ བར་སློབ་གྲྭ་འདི་ནས་སློབ་མ་༦༥༠ ལྷག་མཐར་ཕྱིན་པ་བྱུང་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་སྤྱི་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་ནི། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༠ ལོར་བརྒྱ་ཆ་༩༤ དང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༡ ལོར་བརྒྱ་ཆ་༩༣ ཕྱི་ལོ་༢༠༠༢ ལོར་བརྒྱ་ཆ་༩༠ ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ལོར་བརྒྱ་ཆ་༩༥ ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ལོར་བརྒྱ་ཆ་༩༦ བཅས་ལོན་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ལོའི་རྒྱལ་ཡོངས་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་དང་བརྒྱད་པའི་ལོ་འཁོར་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་ནི་རིམ་པ་བཞིན་བརྒྱ་ཆ་༩༥་༢  དང་བརྒྱ་ཆ་༩༠ ཡིན་ལ། སློབ་གྲྭའི་སློབ་མ་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་རྒྱུགས་འཕྲོད་བརྒྱ་ཆ་༩༥ ཡིན།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༠ ནས་༢༠༠༦ བར་ལོ་དྲུག་རིང་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་དང་བརྒྱད་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ལོ་འཁོར་ཡིག་རྒྱུགས་འཕྲོད་ཚད་བརྒྱ་ཆའི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

༤།    ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས།

དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་རང་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ལོ་ལྟར་གཞི་རིམ་གོང་འོག་བར་གསུམ་གྱི་ཆེད་ལས་སྦྱོང་བརྡར་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་ནང་བསྟན་འཛིན་སྒང་སློབ་གྲྭའི་འབྲེལ་ཡོད་དགེ་རྒན་ཚང་མས་དང་དོད་ཆེན་པོས་འཛུལ་ཞུགས་བྱས། སྦྱོང་བརྡར་དེ་དག་ལས་བྱུང་བའི་གྲུབ་དོན་འབྲེལ་ཡོད་སློབ་དགེ་སོ་སོས་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ལག་ལེན་དང་སྦྱར་ནས་དགེ་རྒན་ཕན་ཚུན་ཉམས་མྱོང་སྤེལ་རེས་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་སློབ་ཚན་སོ་སོའི་དགེ་རྒན་ལྷན་ཚོགས་དང༌། དགེ་ཆེའི་མདུན་དུ་དུས་ཚོད་ངེས་ཅན་ནང་སློབ་ཁྲིད་གནས་སྟངས་སྐོར་རྟོག་ཞིབ་དང་བགྲོ་གླེང་ཆག་མེད་བྱས་པས། དེང་དུས་སློབ་ཁྲིད་སྦྱོང་བརྡར་གྱིས་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ཤེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་ཡོང་བར་ཉིན་རེ་ནས་ཉིན་རེར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད།
དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་གཞན་དག་ལྟར་བསྟན་འཛིན་སྒང་སློབ་གྲྭའི་ལོ་འཁོར་གཅིག་གི་ཤེས་ཡོན་དང་སློབ་གསེང་བྱེད་སྒོའི་ལས་རིམ་རྣམས་གོང་རིམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་དགོངས་དོན་གཞིར་བཟུང་སྔོན་ཚུད་ནས་འཆར་འགོད་ཀྱིས་ལོ་འཁོར་གཅིག་ནང་ལས་རིམ་བྱེད་སྒོའི་རེའུ་མིག་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་གཞིར་བཟུང་ཐོག ཨིན་བོད་ཧིན་གསུམ་གྱི་ཡིག་གཟུགས་འགྲན་བསྡུར་དང༌། རིག་གཞུང་འཁྲབ་སྟོན། ཁང་ཚན་རྩེད་འགྲན། ཨིན་བོད་ཧིན་གསུམ་ཐོག་རིག་རྩལ་དང་བགྲོ་གླེང་གི་ལས་རིམ། སློབ་གསེང་ཕྱི་བསྐྱོད་ལྟ་བསྐོར། གདོང་ལེན་རུ་ཁག་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་བྱེད་སྒོ། དུས་ཆེན་སྲུང་བརྩི། ཁོར་ཡུག་དང་འཕྲོད་བསྟེན་སོགས་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་གོ་རྟོགས་སྤེལ་ཐབས། ལག་ཤེས་ཐོན་རྫས་འགྲེམས་སྟོན། ལོ་འཁོར་རྩེད་འགྲན་སོགས་ཤེས་ཡོན་དང་ཤེས་ཡོན་གཞོགས་འདེགས་ཀྱི་ལས་རིམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྤེལ་མུས་ཡིན།
འོན་ཀྱང༌། སློབ་གྲྭ་འདི་ཉིད་རྒྱ་གར་མཐའ་ཁུལ་དུ་གནས་གཤིས་འགྲིམ་འགྲུལ་དང་ཆ་འཕྲིན་སྟབས་བདེ་མེད་ཐོག གློག་དང་འཕྲོད་བསྟེན། སྦྲག་ཟམ། དངུལ་ཁང༌། ཁྲོམ་ར་དང་དཔལ་འབྱོར། ས་གནས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་ཤེས་ཡོན་ཆ་རྐྱེན་སོགས་ཁོར་ཡུག་གནས་སྟངས་ཞན་པས། སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཐོག་མར་སློབ་གྲྭར་སླེབས་དུས་བོད་སྐད་ཙམ་ཡང་བཤད་མི་ཤེས་པའི་གནས་སྟངས་དེ་ལྟ་ནའང༌། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས། སློབ་གྲྭའི་དགེ་ལས་བཅས་ནས་ཧུར་བརྩོན་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་མི་དམན་པ་ཐོབ་ཡོད།

༥།    གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

སློབ་གྲྭ་འདིར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་དུས་དུས་སུ་འཚམས་གཟིགས་དང་རྟོག་ཞིབ་གནང་དང་གནང་མུས་ཡིན། ཉེ་ལམ་གྱི་འཚམས་གཟིགས་ཁག་དཔེ་མཚོན་དུ་བཀོད་ན།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ཟླ་༦ པའི་ཚེས་འགོར་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེ་ཌོག་ཀྲར་ཨེམ་ཨེས་ཝར་མ་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས། ཟུང་དྲུང་རི་ཁ་བཀྲ་ཤིས་ནོར་བུ་བཅས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་སློབ་གྲྭ་འདིའི་སྤྱི་ཁྱབ་གནས་སྟངས་ལ་གཟིགས་རྟོག་དང་ལམ་སྟོན་ཞིབ་རྒྱས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཟླ་༥ པར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དྲུང་ཆེ་ཌོག་ཊར་ཝར་མ་དང་ཤེས་རིག་དྲུང་ཆེ་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་རྣམ་གཉིས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་དང་འཛིན་སྐྱོང་སོགས་སྤྱི་ཁྱབ་རྟོག་ཞིབ་དང་ལམ་སྟོན་ཞིབ་རྒྱས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༩ ཚེས་༩ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ཨེས་པི་རན་ནཱ་དང་ཤེས་རིག་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་གཉིས་ཀྱིས་ལོ་འཁོར་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང༌།

ར་སྦང་ལ་ཉིན་སློབ།

དཀར་ཆག

༡། སློབ་གྲྭ་འགོ་འཛུགས།
༢། མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།
༣། སློབ་འཇུག་གནས་སྟངས།
༤། ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ།
༥། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

༡།    སློབ་གྲྭ་འགོ་འཛུགས།

ར་སྦང་ལ་ཀུན་ཕན་གླིང་དབུས་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ནི། འབྲས་ལྗོངས་ལྷོ་ཕྱོགས་གངས་ཅན་ལྗོངས་དགའ་རི་བོའི་མདུན་རོལ་གྱི་རི་གྲོང་ར་སྦང་ལ་ཞེས་པར་ཆགས་ཡོད། སློབ་གྲྭའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་ཨེར་ཀ་༢ ཡོད་པས། སློབ་གྲྭ་འདིའི་ས་ཁྱོན་ཆེ་ཞིང་ཡུལ་ལྗོངས་མཛེས་ཤིང་བལྟ་ན་སྡུག
སློབ་གྲྭ་འདི་ཐོག་མར་འབྲས་ལྗོངས་མངའ་སྡེ་སྲིད་གཞུང་གི་མཐུན་འགྱུར་འོག་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༢ ལོར་འགོ་འཛུགས་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༨༤ ཟླ་༩ ཚེས་༦ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ཚུད་དེ་ཀ་སྦུག་གཏན་སློབ་ཀྱི་ཡན་ལག་སློབ་གྲྭར་གྱུར། ཐོག་མའི་ཆར་སློབ་ཁང་མེད་པར་ཁང་པ་གཡར་པོ་ཞུས་ཡོད། སྐབས་དེར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༣༡ དང་དགེ་རྒན་༢ ཡོད་པར་བཤད།
སློབ་གྲྭ་འདི་ཐོག་མར་གཞི་རིམ་འོག་མ་འཛིན་རིམ་ལྔ་པའི་མཐུན་རྐྱེན་ལས་མེད་ཀྱང༌། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་ནས་ལོ་ཤས་སོང་རྗེས་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པ་བར་སྤར། སྔོན་འགྲོ་ནས་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་བར་བོད་ཡིག་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་གནང་བ་དང༌། འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ནས་བརྒྱད་པ་བར་ཨིན་ཡིག་ཐོག་གནང་བཞིན་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཟླ་༨ ཚེས་༣༡ བར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༡༣༧ དང༌། གཏན་འཇགས་དགེ་རྒན་གྲངས་༡༡ དང༌། ཆོད་གན་ཐོག་དགེ་རྒན་༤ ལས་བྱེད་༣ བཅས་བསྡོམས་ལས་བྱེད་༡༩ ཡོད།

༢།    མཐུན་རྐྱེན་འཛུགས་སྐྲུན།

ཕྱི་ལོ་༡༩༩༥ ཟླ་༡ ཚེས་༢༣ ཉིན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེ་དང་སྒང་ཏོག་མངའ་སྡེ་གཞུང་གི་ཤེས་རིག་དྲུང་ཆེ་གཉིས་དབར་འཛིན་ཁང་༦ ལ་ཁང་གླ་ཟླ་རེར་སྒོར་༡༠༠ རེ་སྤྲད་ནས་གླ་གཡར་ཞུ་རྒྱུའི་གན་ཡིག་བཞག་སྟེ་གླ་གཡར་ཞུས་འདུག
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༧ ཟླ་༧ ཚེས་༡༦ ཉིན་སྒང་ཏོག་མངའ་སྡེ་གཞུང་གི་ཤེས་རིག་ངེས་སྟོན་པས་འཛིན་ཁང་༥ ཡོད་པའི་ཁང་པ་དེ་བཀའ་ཡིག་(vide L.G. No.-303/Est./Edu.dated 16/07/1997)དགོངས་དོན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེའི་མཚན་ཐོག་རིན་མེད་གནང་སྦྱིན་བྱུང༌།
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༧ ཟླ་༩ ཚེས་༡༦ ཉིན་ས་གནས་འགོ་འཛིན་བརྒྱུད་སྒོར་༧༩༦༦༦༣ འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་འཛིན་ཁང་༣ དང༌། དཔེ་མཛོད་ཁང་༡ ཡིག་ཚང་༡ དགེ་རྒན་ཆེན་མོའི་ཡིག་ཚང༌། ཚོགས་ཁང་འཛིན་ཆས་དང་གློག་ཆས་རང་འགྲིགས་བཅས་གསར་སྐྲུན་གྱིས་རྩིས་སྤྲོད་གནང་བ་དང་མཉམ་དུ་ཁང་གླ་སྒོར་༡༠༠ གན་ཡིག་འབྲུ་དོན་ལྟར་བཀའ་འཁྲོལ་(ཡིག་ཨང་H.Q.CTSA letter no F-8-17/97-CTSA dated-16.9.1997)དགོངས་དོན་ལྟར་རྩིས་སྤྲོད་གནང༌། བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པ་ནས་འཛིན་ཁང་༤ དང་སློབ་གྲྭའི་ཕྱི་སྐོར་ར་བ་གསར་རྒྱག་གནང་སྟེ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ཟླ་༣ ཚེས་༩ ཉིན་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་ལྟར་རྩིས་སྤྲོད་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༤ ཟླ་༩ ཚེས་༦ ཉིན་སློབ་གྲྭ་འདི་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཁོངས་ཚུད་སྐབས་ར་སྦང་ལ་ཀུན་འཕེལ་གླིང་གི་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ངག་དབང་འཕེལ་རྒྱས་ལགས་ནས་(གནས་ཡིག་ཨང་ྒKTS/CTSA-16/92/228 of dated 19/10/1992དང་སྦྲགས་ས་ཆ་ཨེར་ཀ་༢ སློབ་གྲྭར་གསོལ་སྩལ་གནང༌། དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༨ ཚེས་༡༢ ཉིན་ལས་ཤག་༦ གི་མ་གནས་སྒོར་༥༡༦༣༠༠༠ ཅན་ཨེཅ་ཨེས་སི་ཨ་ཡི་(HSCI)ནས་གསར་སྐྲུན་གྱིས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པས་ལས་ཚད་ལྟར་རྩིས་སྤྲོད་ཞུས།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣།༢༠༠༤ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་མ་དངུལ་ཆེད་གཏོང་གིས་སློབ་གྲྭའི་ཁང་ཁུངས་འཛུགས་སྐྲུན་གཙོ་གྲས་གསུམ་པོ་ཞིག་གསོ་དང༌། འཛིན་ཁང་དང་ལས་ཤག་ལ་གློག་ཆས་བསྐྱར་འཛུགས་གནང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ལོར་འཛིན་ཁང་འཕར་མ་༤ དང༌། ནང་ཁུལ་ར་སྐོར་གསར་རྒྱག་འགོ་འཛུགས་གནང་བ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ལོར་ལེགས་གྲུབ་བྱུང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༦ ལོར་ལས་ཤག་གསར་པ་༤ འཛུགས་སྐྲུན་འགོ་འཛུགས་གནང༌། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ལོར་སློབ་གྲྭའི་རྩེད་ཐང་ཡར་རྒྱས་དང༌། འཛིན་ཁང་འཕར་མ་༤ དང་གསང་སྤྱོད་ཟུར་དུ་གསར་སྐྲུན་བཅས་ཀྱི་ལས་འཆར་འགྲོ་མུས་ཡིན།
སློབ་གྲྭའི་དཔེ་མཛོད་ནང་ཨིན་ཇི་དང༌། ཧིན་དི། བོད་ཡིག་གསུམ་གྱི་བརྒྱུད་ལམ་ཐོག་ཚན་རིག་དང༌། སྒྲུང་གཏམ། རྩོམ་རིག བརྙན་དེབ། ཚགས་པར་སོགས་སློབ་མའི་གཞོགས་འདེགས་དེབ་རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། དགེ་རྒན་གྱི་སློབ་ཁྲིད་གཞོགས་འདེགས་དཔྱད་དེབ་དང་གསར་འགྱུར་སོགས་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་མ་དངུལ་ཆེད་སྩལ་ཐོག་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ལོ་ལྟར་དཔེ་དེབ་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མ་རིན་མེད་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་མུས་དེ་དག་བེད་སྤྱོད་གནད་སྨིན་ཞུ་མུས་ཡིན། དཔེ་མཛོད་ཀྱི་ནང་དུ་གློག་ཀླད་རྩིག་བརྙན།(LCD) རྩིག་བརྙན་འཕྲུལ་ཆས།(OHP) ཚོན་ཁྲ་ཅན་གྱི་གཟུགས་མཐོང་བརྙན་འཕྲིན། རླུང་འཕྲིན། སྒྲ་ཕབ། སྒྲ་གཏོང་སྒྲིག་ཆས། ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་བའི་འོད་སྡེར་དང་འཁོར་ཐག་སྣ་མང་བཅས་ཡོད་པ་མ་ཟད། གཞས་དང་ཞབས་བྲོ་ཁང༌། ཚོན་དང་རི་མོ། རྩིས་རིག་ཚོད་ལྟ་ཁང༌། ཀམ་པུ་ཊར་གློག་ཀླད་སྡེ་ཚན། རྩེད་མོའི་སྡེ་ཚན། སྤྱི་ཚོགས་རིག་པའི་ཚོད་ལྟ་ཁང་བཅས་ཀྱི་དེང་རབས་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་སྣ་མང་འཛོམས་ཡོད།

༣།    སློབ་འཇུག་གནས་སྟངས།

ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་སྡོམ་རྩིས་བྱས་པ་ལྟར་ན། ལོར་དེར་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༡༤༣ ཡོད་པ་ཚང་མ་ཉིན་སློབ་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་ནང་བོད་པའི་ཕྲུ་གུ་༡༣༣ ཡོད་པ་དང༌། བོད་རིགས་མ་ཡིན་པའི་ཕྲུ་གུ་༡༠ ཡོད། དགེ་རྒན་༡༥ དང་ལས་བྱེད་༣ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་དགེ་ལས་༡༨ ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༣ ནས་༢༠༠༧ བར་སློབ་གྲྭ་འདི་ནས་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༢༨༢ བྱུང་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༣ ནས་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༧ བར་སློབ་གྲྭ་འདིའི་འཛིན་གྲྭ་མཐོ་ཤོས་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པ་སློབ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་༢༨༢ བྱུང་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོ་ནས་༢༠༠༩ བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༢༡ རིང་ར་སྦང་ལ་ཉིན་སློབ་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་འབོར་འཕར་ཆག་གི་གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།

༤།    ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ།

སློབ་གྲྭ་འདི་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༤ ལོར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གྱུར་པ་ནས་བཟུང་ཐོག་མར་ཀ་སྦུག་གཏན་སློབ་ཀྱི་ཡན་ལག་སློབ་གྲྭའི་ངོ་བོར་བསྡད་ནའང༌། ཕྱིས་སུ་རང་ཚུགས་ཀྱི་དབུས་བོད་སློབ་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཅིང༌། སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཚན་དང་བསླབ་གཞི་གཞི་རྩའི་ཐོག་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཤེས་ཡོན་ཞིབ་འཇུག་དང་སྦྱོང་བརྡར་ལྷན་ཚོགས་(NCERT)ཀྱིས་གཏན་འབེབས་ལྟར་ལག་བསྟར་ཞུ་མུས་ཡིན་ནའང༌། སྔོན་འགྲོ་ནས་གཞི་རིམ་འོག་མའི་བར་གྱི་སློབ་ཚན་བཀོད་སྒྲིག་དང༌། བསླབ་གཞི། ངེས་སྦྱོང་སློབ་ཚན་མ་ཡིན་པའི་སློབ་ཞོར་བྱེད་སྒོ་དང་སྦྱོང་བརྡར་ཁག་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལམ་སྟོན་དགོངས་དོན་བཞིན་ལག་བསྟར་འཚེམས་ལུས་མེད་པར་ཞུ་བ་སྟེ། སྔོན་འགྲོ་ནས་གཞི་རིམ་འོག་མ་བར་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་བརྒྱུད་ལམ་གཙོ་བོ་བོད་ཡིག་ཡིན་པ་དང༌། སློབ་དེབ་རྣམས་ཀྱང་ཨིན་ཡིག་ཙམ་ཕུད་དེ་མིན་ཆ་ཚང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་དང༌། དྷ་སྟེང་བོད་ཁྱིམ་ཤེས་ཡོན་འཕེལ་རྒྱས་སྡེ་ཚན་ནས་འདོན་སྤེལ་བྱས་པའི་ཚན་རིག་དང་རྩིས་རིག སྤྱི་ཚན་བཅས་ཀྱི་སློབ་དེབ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མུས་ཐོག དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་བཀོད་ཁྱབ་བཞིན་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྟོན་གྱི་ལྟ་གྲུབ་དང་ཐབས་ལམ་གསར་པ་ངོ་སྤྲོད་ལག་ལེན། ཀམ་པུ་ཊར་སོགས་དེང་དུས་ཀྱི་ལག་རྩལ་ཉམས་ལེན། ཁྱད་པར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཁྲོད་འཛིན་སྐྱོང་དང་ལམ་ལུགས་ཀྱི་བཀག་རྒྱར་མི་འགྱུར་བའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་གྱི་ངོས་འཛིན་དང༌། སློབ་སྟོན་གྱི་དམིགས་ཡུལ། དགོས་མཁོ། སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ཐབས་རྩལ་སོགས་བོད་དགེ་རྣམས་ཀྱིས་དང་དོད་ཆེན་པོས་ཉམས་ལེན་གང་ཐུབ་ཞུ་བཞིན་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདི་ཉིད་ཉིན་སློབ་ཡིན་སྟབས། སློབ་ཕྲུག་ཚོར་དུས་རྒྱུན་ཁྱིམ་ཚང་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་དང་གོམས་སྲོལ་ལ་དོ་སྣང་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞུ་མུས་ཐོག སློབ་གྲྭའི་ནང་སྔ་དགོང་རྒྱལ་གླུ་དང་རང་སྦྱོང་གི་གོ་སྐབས་དང་བསྟུན་རང་རང་གི་མྱོང་ཚོར་དང་མཐོང་ཐོས་ཤོད་རེས་དང༌། གླུ་གཞས་དང་སྙན་ཚིག་གྱེར་འདོན་སོགས་ཆག་མེད་འགོ་འཛུགས་ཞུ་བ་དང༌། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་རྩོམ་ཡིག་འགྲན་སྡུར་དང་ཡིག་གཟུགས་འགྲན་བསྡུར་སོགས་ཀྱི་ནང་ལོ་ལྟར་འཛུལ་ཞུགས་དམ་དོན་ཞུ་མུས་ཡིན།
དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་ལས་འཆར་ལྟར་སྔོན་འགྲོ་དང་གཞི་རིམ་འོག་མའི་སློབ་ཚན་དང་རྒྱབ་ལྗོངས་མི་འདྲ་བའི་དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་ཟབ་སྦྱོང་དང་ཚོགས་འདུ་གོ་སྒྲིག་གནང་མུས་མ་ཟད། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་གཞི་རིམ་འོག་མའི་སློབ་ཚན་བོད་ཡིག་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་གནང་སྟངས་དང༌། ཁྱད་པར་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་ལག་ལེན་བསྟར་སྟངས་སྐོར་གྱི་ཟབ་སྦྱོང་རིམ་ཅན་དུ་སྦྱོར་སྤྲོད་གནང་བའི་འབྲས་བུར། སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་དགེ་ཚོའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་གྱི་གོ་རྟོགས་གོང་མཐོར་སོང་ཡོད།
བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཟུར་འཛུགས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་སྐད་དང་རིག་གཞུང་བཟང་པོ་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་སྟབས། སློབ་གྲྭའི་ནང་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་དང་ནང་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་སྙིང་བརྒྱུད་སྤེལ་བྱ་བའི་ལས་རིམ་རྣམ་པ་འདྲ་མིན་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ཡོད། དཔེར་ན། གཞིས་གྲོང་ནང་བླ་ཆེན་དང་མི་སྣ་གལ་ཆེན་ཕེབས་པའམ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མཛད་སྒོ་དང་འདུ་ཚོགས། ལས་འགུལ། ཚོགས་འདུ་སོགས་ལ་མཉམ་ཞུགས་ཅི་ཐུབ། བོད་མི་རྒན་རབས་དང༌། ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ། སྤྱི་འཐུས་སོགས་གནད་ཡོད་མི་སྣའི་གསུང་བཤད་གོ་སྒྲིག བོད་ཀྱི་ཐུན་མིན་གོམས་གཤིས་ངོ་སྤྲོད་དང༌། སྲོལ་རྒྱུན་གཞས་དང་ཞབས་བྲོ། ཟློས་གར་སོགས་ཀྱི་གནའ་རབས་སྲོལ་རྒྱུན་བཟང་པོ་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་གྱི་ལས་རིམ་གོ་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། སློབ་གྲྭའི་ནང་རིག་གནས་སློབ་སྦྱོང་དང༌། བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་གི་ཁོར་ཡུག་རྣལ་མ་ཞིག་སྐྲུན་པའི་འབད་རྩོལ་ལྷོད་མེད་ཞུ་བཞིན་ཡོད།

༥།    གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས།

ལོ་བསྟར་ཆགས་སུ་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་པ་གཉིས་དང༌། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན། འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭའི་སློབ་སྤྱི་གཅིག་བཅས་ཡོད་པའི་ཞིབ་དཔྱོད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་རྟོག་ཞིབ་དཔྱིས་ཕྱིན་པར་བྱས་པའི་དགོངས་འཆར་ཁག་སློབ་གྲྭ་འདི་ཡར་རྒྱས་དང་ལེགས་བཅོས་གཏོང་བའི་སླད་རྒྱུན་དུ་ཉམས་ལེན་ཞུ་བཞིན་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༣ ཟླ་༩ པའི་ཟླ་མཇུག་ཏུ་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ཇི་ཨེས་སེ་ཎི་(G.S. Saini)དང་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ཚེ་རིང་བསམ་གྲུབ་གཉིས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ལོ་འཁོར་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་གནང༌།